1. ¿Toni panok iniuan ikalyetouanij José keman iikniuan kinexikoluijkej?

JACOB kintasojtaya nochin ikoneuan, sayoj ke okachi kitasojtaya José, akin kipiaya 17 xiujmej. ¿Keniuj momachilijkej okseki ikoneuan Jacob? Yejuan kinexikoluijkej José uan nejon kichiuak maj kitauelitanij. Maski amo teyi kinchiuilijka, yejuan kinamakakej kemej takeual uan kiluijkej ininpopaj ke se koujtajtapial kimiktijka ikonetsin akin okachi kitasojtaya. Kemej kinexikoluiayaj José, kichiujkej maj amo kipianijok yolseuilis kemej kalyetouanij uan semi kitajyouiltijkej ininpopaj (Gén. 37:3, 4, 27-34).

2. Kemej kijtoua Gálatas 5:19-21, ¿keyej semi tamouilil nexikolot?

² Itech iTajtol Dios, nexikolot * ixnesi itech semej “tachiualismej tein kinejneki totajtakolnakayo” tein semi tamouilil, porin uelis kichiuas maj se taltikpaknenkej amo kiseli tatiochiualismej tein kiualkuis iTekiuajyo Dios (xikonixtajtolti Gálatas 5:19-21, TNM). Miakpa, nexikolot kichiua maj taltikpakneminij amo kuali mouikakan, maj moteuikan uan maj mokualantikan.

3. ¿Toni tikitatij itech nejin tamachtilis?

³ Tein kichiujkej iikniuan José kinextia ke nexikolot kichiua maj taltikpakneminij amo kuali mouikakan uan maj kalyetouanij amo kipiakan yolseuilis. Maski tejuan amo keman tikchiuaskiaj kemej iikniuan José, maj amo tikelkauakan ke titajtakolejkej uan ke toyolo uelis techkajkayauas (Jer. 17:9). Yejua ika kemansa titanexikoluiaj. Maj tikitakan tein kichiujkej sekin akin ininka tajtoua Biblia tein techpaleuis maj tikmatikan toni taman  uelis kichiuas maj titanexikoluikan. Satepan tikitaskej toni techpaleuis maj amo titanexikoluikan uan keniuj titapaleuiskej maj onka yolseuilis.

4. ¿Keyej filisteos kinexikoluiayaj Isaac?

⁴ Tomin uan okseki taman. Isaac katka tominpixkej, yejua ika filisteos kinexikoluiayaj (Gén. 26:12-14). Hasta kitalpachojkej kampa Isaac kikixtiaya at tein ika kinamakaya itapialuan (Gén. 26:15, 16, 27). Axkan sekin no kichiuaj kemej nejon filisteos uan kinnexikoluiaj akin kipiaj okachi ke yejuan. Amo sayoj kinejnekij tein kipiaj, ta no kinejnekij maj amo kipiakanok.

5. ¿Keyej escribas uan fariseos kinexikoluiayaj Jesús?

⁵ Keman miakej semi kitasojtaj se tokniuj. Escribas uan fariseos kinexikoluiayaj Jesús porin taltikpakneminij semi kitasojtayaj (Mat. 7:28, 29). Jesús kiixnextiko Dios nikan taltikpak uan tamachtiaya tein melauak. Maski ijkon, yejuan kitakajkayauilijkej porin kinekiaj maj amo kuali kiitanijok (Mar. 15:10; Juan 11:47, 48; 12:12, 13, 19). ¿Toni techmachtia nejon? Ke moneki timochikauaskej amo tikinnexikoluiskej akin kipiaj kualneskayomej tein kichiua maj tokniuan kintasojtakan. Okachi kuali, maj tiktemokan tiknextiskej kualneskayomej tein yejuan kinextiaj (1 Cor. 11:1; 3 Juan 11).

6. ¿Keniuj kinextij Diótrefes ke tanexikoluiaya?

⁶ Tekimej itech nechikol. Itech yekinika siglo, Diótrefes kinnexikoluiaya akin taixyekanayaj itech nechikol. Kinekia yejua taixyekanas, yejua ika kintakajkayauilij tatitanil Juan uan okseki tayekananij porin kinekia maj amo kuali kinitanijok (3 Juan 9, 10). Maski amo tikchiuaskej kemej yejua, uelis peuas tiknexikoluiskej se tokniuj akin kiselia se tekit itech nechikol tein tejuan tiknekiaj, uan okachiok komo tiknemiliaj ke tejuan no uelis kuali tikchiuaskej nejon tekit.

7. ¿Toni uelis kichiuas nexikolot?

⁷ Nexikolot kemej yeskia se xiuit tein tepajuia. Komo tikauaj maj monaluayoti itech toyolo, satepan techouijmakas tikuiuitaskej. Okachi moskaltia komo timoueyinekij uan sayoj totech titanemiliaj. Nexikolot uelis kichiuas maj amo titetasojtakan, maj amo titeiknelikan uan maj amo tikualtakamej. Komo tikitaj ke peua moskaltia itech toyolo, moneki niman tikuiuitaskej. ¿Keniuj uelis tikchiuaskej?

8. ¿Toni techpaleuis maj amo titanexikoluikan?

⁸ Komo amo timoueyimatij uan tiyolpakij ika tein tikpiaj amo titanexikoluiskej. Ijkon amo tikauaskej maj nexikolot monaluayoti itech toyolo. Komo amo timoueyimatij, amo tiknemiliskej ke okachi tiueyichiuanimej ke oksekin nion ke technamiki tikpiaskej okachi taman (Gál. 6:3, 4). Akin yolpaki ika tein kipia amo kinemilia ke no monekiskia kipias tein oksekin kipiaj (1 Tim. 6:7, 8). Akin amo moueyimati uan yolpaki ika tein kipia, amo kinexikoluia akin kiselia se taman tein kuali, ta yolpaki.

9. Kemej kijtoua Gálatas 5:16 uan Filipenses 2:3, 4, ¿keniuj techpaleuia iespíritu Jiova?

⁹ Moneki maj iespíritu Jiova techpaleui maj amo titanexikoluikan, maj amo timoueyimatikan uan maj tiyolpakikan ika tein tikpiaj (xikonixtajtolti Gálatas 5:16;  Filipenses 2:3, 4). Iespíritu Jiova techpaleuia maj tikitakan ox kuali tein tiknemiliaj uan keyej tikchiuaj teisa. Ika inepaleuil Jiova, uelis tikpataskej tein amo kuali tein tiknemiliaj uan tein tikmachiliaj ika tein tapaleuis (Sal. 26:2; 51:10). Maj tikitakan tein kichiujkej Moisés uan Pablo, akin amo tanexikoluijkej.

10. ¿Toni ueliskia kichiuas maj Moisés tanexikoluiani? (Xikonita taixkopin ipeujyan amaix.)

¹⁰ Moisés kipiaya ueyi tanauatil itech ixolal Dios, maski ijkon amo kinemilij ke sayoj yejua kinamikia kipias nejon tanauatil. Kemej neskayot, se tonal Jiova kikuilij tepitsin iespíritu uan kinmakak oksekin tayekananij israelitas akin moajsiaj iixpan takenkal kampa mosentiliayaj. Satepan, Moisés kimatik ke ome tayekananij akin amo yajkaj kampa mosentilijkaj no kiselijkaj iespíritu Dios uan peujkaj tajtouaj itenkopa Dios. ¿Toni kichiuak keman Josué kiluij maj kintakaualti? Moisés amo kinnexikoluij nejon ome takamej, ta yolpakik maj Jiova no kinixpejpenani (Núm. 11:24-29). ¿Toni techmachtia tein kichiuak Moisés?

11. ¿Keniuj tayekananij uelis kichiuaskej kemej Moisés?

¹¹ Maj tikijtokan ke se tayekankej semi kiuelita kichiuas se tekit itech nechikol, kemej kipanoltis tamachtilis ika amaix Tanejmachtijkej. Se tonal, kiluiaj maj kimachti okse tokniuj akin satepan uelis kiixyekanas nejon nechikol. Komo ijkon kemej Moisés, tokniuj tayekankej amo moueyimati, amo kinemilis ke kikuilitij nejon tekit, ta ika pakilis kimachtis.

12. ¿Keniuj miakej itekitikauan Dios kinextiaj ke amo moueyimatij uan yolpakij ika tein kipiaj?

¹² Maj tikitakan okse taman tein kipanouaj miakej tokniuan akin xiuejkejya. Yejuan kinixyekananij oloch tayekananij miak xiujmejya. Sayoj ke keman kiajxitiaj 80 xiujmej, ika pakilis kikauaj maj okse tokniuj kichiua nejon tekit. Uan takalpanouanij akin kiajxitiaj 70 xiujmej kinextiaj ke amo moueyimatij keman kikauaj tekit tein kichiuaj uan kiseliaj okse. Uan no, itech nochi taltikpak, miakej akin tapaleuiayaj Betel kiselianij okse tekit. Nejin tokniuan takamej uan siuamej akin tatakamatij amo kinnexikoluiaj akin axkan kichiuaj tekit tein achto yejuan kichiuayaj.

13. ¿Keyej ueliskia tatitanil Pablo kinnexikoluis 12 tatitanilmej?

¹³ Tatitanil Pablo no amo moueyimatia uan yolpakia ika tein kipiaya. Yejua amo tanexikoluij. Maski miakej kinpaleuij, ika yolyemanilis kijtoj: “Nitatitanil de Cristo de kachi amo niueyichiuke keme in oksekin itatitaniluan [...]. Uan no hasta amo nechnamiki ma nechpouakan keme itatitanil de Cristo” (1 Cor. 15:9, 10). Keman Jesús kichiuak itekiyo Dios nikan taltikpak, 12 tatitanilmej iuan yetoyaj, sayoj ke Pablo peuak kitekitilia Dios satepan ke Jesús momikilij uan oksepa nemik. Maski satepan kiixtalijkej kemej se tatitanil akin kinnojnotsaskia akin amo judíos, amo keman kiixpejpenkej kemej se itatitanil Jesús (Rom. 11:13; Hech. 1:21-26). Sayoj ke, yolpakik ika tein kipiaya uan amo kinnexikoluij 12 tatitanilmej nion kualanik porin kuali mouikakej iuan Jesús.

14. ¿Toni panos komo amo timoueyimatij uan tiyolpakij ika tein tikpiaj?

¹⁴ Komo amo timoueyimatij uan tiyolpakij ika tein tikpiaj, tiyeskij kemej Pablo uan tikinpoujkaitaskej tokniuan akin Jiova kinixtaliani maj taixyekanakan  (Hech. 21:20-26). Yejuatsin kinixtalij tayekananij maj taixyekanakan itech inechikol. Maski tajtakolejkej, Jiova kinita kemej netetayokolilmej (Efes. 4:11). Keman tikinpoujkaitaj uan tikintakamatij, kuali timouikaj iuan Jiova uan kuali timouikaj iniuan tokniuan.

15. ¿Toni moneki tikchiuaskej komo titanexikoluiaj?

¹⁵ Komo tikinnexikoluiaj oksekin oso tejuan technexikoluiaj, amo onkas yolseuilis. Moneki kemej yeskia tikuiuitaskej nexikolot itech toyolo uan amo tiktokaskej itech ininyolo oksekin. Moneki tikchiuaskej nejin ome taman porin ijkon tiksentokaskej tiktemoskej “ten kualkui yolseuilis” uan no “timoyekyolmajxitijtiyoue tech totakuautamatilis”, ijkon kemej technauatia Jiova (Rom. 14:19). ¿Toni uelis tikchiuaskej tein ika tikinpaleuiskej oksekin maj amo tanexikoluikan uan maj onka yolseuilis?

16. ¿Keniuj uelis tikinpaleuiskej oksekin maj amo tanexikoluikan?

¹⁶ Kemej titanemiliaj uan tein tikchiuaj uelis semi kinpaleuis oksekin oso amo. Taltikpakneminij kinekij maj tiknextijtinemikan tein tikpiaj (1 Juan 2:16). Sayoj ke nejon kichiua maj oksekin tanexikoluikan. ¿Keniuj uelis tikinpaleuiskej maj amo kimachilikan nejon? Se taman, maj amo nochipa ika titajtokan tein tikpiaj  oso tein tiknemiliaj tikouaskej. Okse taman, maj amo tikijtojtinemikan toni tekimej tikpiaj itech nechikol. Komo nochipa ika titajtouaj nejon, tokniuan uelis peuas technexikoluiskej. Sayoj ke, keman tiktemouaj tikinpaleuiskej oksekin uan tikiniluiaj ke kuali tein kichiuaj, tikinpaleuiaj maj kuali momachilikan uan titapaleuiaj maj itech nechikol onka yolseuilis uan maj kuali timouikakan.

17. ¿Toni panok keman iikniuan José amo tanexikoluiayajok?

¹⁷ Uelis amo titanexikoluiskejok. Maj oksepa tikitakan tein kichiujkej iikniuan José. Xiujmej satepan ke kinamakakej, moajsikej iuan ompa Egipto. Sayoj ke, José amo niman kiniluij akoni katka, ta kitemoj kimatis ox mopatakajya. Tanauatij maj kinchijchiuilianij se takualis, sayoj ke tanauatij maj Benjamín, iikniuj akin xokoyot, maj kimakanij okachi takual ke okseki iikniuan (Gén. 43:33, 34). Sayoj ke, nion teyi kinextia ke iikniuan kinexikoluijkej Benjamín, ta kinextijkej ke kitasojtayaj yejua uan ininpopaj, Jacob (Gén. 44:30-34). Kemej iikniuan José amo tanexikoluiayajok kichiujkej maj ininkalyetouanij oksepa kipianij yolseuilis (Gén. 45:4, 15). No ijkon, komo senkis amo titanexikoluiaj, titapaleuiskej maj tochankauan uan tokniuan kipiakan yolseuilis.

18. Kemej kijtoua Santiago 3:17, 18, ¿toni panos komo titapaleuiaj maj onka yolseuilis?

¹⁸ Jiova amo kineki maj titanexikoluikan, ta maj titapaleuikan maj onka yolseuilis. Sayoj ke, moneki semi timochikauaskej, porin kemej tikitakejya itech nejin tamachtilis, titajtakolejkej uan kemansa titanexikoluiaj. Uan no, miakej itech nejin tonalmej semi tanexikoluiaj. Sayoj ke, komo amo timoueyimatij, timotasojkamatij uan tiyolpakij ika tein tikpiaj amo titanexikoluiskej, ta kuali timouikaskej iniuan oksekin, okachi titetasojtaskej, titeikneliskej uan tiyeskij tikualtakamej (xikonixtajtolti Santiago 3:17, 18).