Kemej Jiova * kichijchiuak nochi tein onkak uan nochi ueli kichiua, miakej kijtouaj ke yejuatsin kichiua nochi tein panoua itech taltikpak, hasta tein amo kuali. Sayoj ke Biblia kijtoua nejin tein kinextia keniuj tamati yejuatsin:

•  “Jiova yolmelauak itech nochi iojuan.” (Salmo 145:17.)

•  “Itech nochi iojuan moajsi melaujkayot. Dios akin amo tekaua, akin amo moajsi tachichikouilis iuan; yejuatsin yolmelauak uan amo tachichikouia.” (Deuteronomio 32:4.)

•  Jiova “semi teyoliknelia uan teyoltasojta.” (Santiago 5:11.)

Moyekita ke Dios amo kichiua tein amo kuali. Sayoj ke moajsij akin kinemiliaj ke kinolinia taltikpakneminij maj kichiuakan. ¿Melauak nejon? Amo. Biblia kijtoua: “Keman aksa moajsis itech tayejyekolis, maj amo kijto: ‘Dios nechtalilia tayejyekolis’. Porin Dios amo uelis kipias se tayejyekolis ika tein amo kuali, nion kitalilia tayejyekolis aksa” (Santiago 1:13, TNM). Yejuatsin amo kinolinia taltikpakneminij maj kichiuakan tein amo kuali uan ijkon kinyejyekoua. Amo kichiua tein amo kuali nion kinolinia oksekin maj kichiuakan. Komo ijkon, ¿toni oso akoni moneki tiktajtakoltiskej?

Biblia kimelaua ika nejin tajtolmej se taman tein kichiua maj taltikpaknenkej tajyoui: “Tonal uan tachiualis tein amo momattok nochin kinpanoua” (Eclesiastés 9:11). Keman mochiua teisa tein amo kuali oso teisa tein amo momattok, xa uelis kijtakos aksa oso xa amo. Uan nejon uelis panos komo ompa moajsia keman mochiua. Kemej ome mil xiuit achto, Jesucristo ika tajtoj se ueyi tepamit tein xitinik uan kinmiktij 18 taltikpakneminij (Lucas 13:1-5). Yejuan amo momikilijkej porin amo kuali monejnemiltiayaj, ta porin moajsiaj ompakauin keman ueyi tepamit xitinik. Itech totonaluan, keman talolinik Haití itech metsti enero xiuit 2010 tel taijtakoj. Tekiuanij kijtouaj ke momikilijkej 300,000, uan amo moitak ox ueyichiuanimej katkaj oso amo, ta nochin kinijtakoj. Uan no akin yeski uelis kikuis kokolis keman yeski.

Xa aksa uelis motajtanis: “¿Amo uelik Dios kitsakuilij nejon tetsaujmej? ¿Amo uelik kinyekpiak akin yolkualmej maj amo kinpanouani tein amo kuali?”. Kemaj ueliskia kichiuas, sayoj ke monekiskia kimatis kemanian mochiuas. Uan maski semi melauak ke yejuatsin ueli kiita toni mochiuas satepan, moajsi se taman tein moneki timotajtaniskej: ¿kitemoua kimatis nochi tein mochiuas satepan? (Isaías 42:9.)

Biblia kijtoua: “ToDios yetok iluikak; nochi tein kiyolpaktij kichiuas, yejua nejon kichiuak” (Salmo 115:3). Kemaj, Jiova kichiua nochi tein kiita ke moneki, sayoj ke amo nochi tein ueli kichiua. Yejua nejon moita ke kichiua keman kiixpejpena kimatis toni panos satepan. Kemej neskayot, keman ne uejkauj, itech xolalmej Sodoma uan Gomorra kitelchiuayaj tein amo kuali, Dios kiluij Abrahán: “Nitemoti  uan ijkon nikitas ox yejuan kichiujtokej kemej nikaki ke nechtsajtsiliaj, uan komo amo, uelis nikmatis” (Génesis 18:20, 21). Itech seki tonalmej, Jiova amo kinekik kimatis ox kitelchiujtoyaj tein amo kuali itech nejon xolalmej, tein kinextia ke yejuatsin kiixtalia amo kimatis nochi tein panos satepan (Génesis 22:12). Sayoj ke, nejin amo kijtosneki ke tajtakojkej oso ke amo kipia chikaualis. Biblia kijtoua: “Senkis kuali itekiuan”, tein kijtosneki ke yejuatsin kijtoua toni mochiuas satepan komo tapaleuis maj mochiua itanejnekilis. Amo akin kichikaujkauia maj kitakamati itanauatiluan (Deuteronomio 32:4). * Nejin techmachtia se taman tein amo ouij: Dios kiixpejpena toni taman tein panos satepan kimatis uan toni amo.

Taltikpaknenkej no tepitsin itajtakol maj mochiua tein amo kuali. Biblia ijkon kimelaua toni kiuika aksa maj kichiua tein amo kuali: “Kuak in pitsotik tanejnekilis de yejua san kiyoltilana in tokniu taneltok[a]ke uan kikajkayaua, ijkuakon yejua san iselti uetsis tech in tajtakol [...]. Uan tech ne pitsotik tanejnekilis mochiuas in tajtakol. Uan kuak in tajtakol kuali motamichiuak ya, ijkuakon ompa euteua ya ne mikilis” (Santiago 1:14, 15). Kemaj, keman aksa kichiua itanejnekilis tein amo kuali, tikyekmatij ke nejon kiualkuilis tajyouilis (Romanos 7:21-23). Ijkon kemej panouanij xiujmej, moitani ke taltikpaknenkej kichiuani miak taman tein tel amo kuali tein kinualkuiliani miak tajyouilis oksekin. Uan amo sayoj nejon, ta akin amo yolkualmej kinoliniaj oksekin maj no ijkon kichiuakan uan nejon kichiua maj okachi momiakili tein amo kuali (Proverbios 1:10-16).

¿Monekiskia tapaleuis Dios? ¿Moneki maj kitsakuili maj amo tikchiuakan tein amo kuali? Maj tiknemilikan keniuj tichijchiujtokej. Biblia kijtoua ke Dios techchijchiuak kemej yejuatsin tamati. Yejua ika ueli tiknextiaj netasojtalis uan okseki taman tein yejuatsin kinextia (Génesis 1:26). Uan no, techmakak se tel kualtsin netetayokolil: techchijchiuak maj ueli tikixpejpenakan toni tikchiuaskej. Uelis tikixpejpenaskej ox tiktasojtaskej uan tiktakamatiskej itanauatiluan (Deuteronomio 30:19, 20). Komo techchikaujkauiskia maj tikchiuakan seki taman, ¿melauj ke techkuilijtoskia netetayokolil tein techmakak uan tiyeskiaj kemej teposmej tein kipiajya toni kichiuaskej? No ijkon panoskia komo ixyetoskiaya toni tikchiuaskej uan toni techpanos. Semi tiktasojkamatij maj Dios techpoujkaita uan maj techkaua maj tikixpejpenakan toni tikchiuaskej itech tonemilis. Sayoj ke nejon amo kijtosneki ke nochipa titajyouijtoskej porin oksekin amo kuali taixpejpenaj uan kichiuaj tein amo kuali.

Komo netajtanil tein moajsi ipanko nejin amaix tikchiuiliskiaj se hindú oso se budista, xa  technankiliskiaj nejin: “Taltikpakneminij akin yolkualmej kinpanoua tein amo kuali porin moajsi tein tikixmatij kemej ley del karma: kiixtaujtokej tein kichiujkej itech se nemilis tein kipiakej achto”. *

Maj tikitakan toni kijtoua Biblia ika mikilis uan ijkon okachi tikajsikamatiskej nejin tanemilil. Itech xochital Edén, kampa Dios kitalij yekinika takat, Adán, toTachijchiujkauj kiluij: “Nochi itakilo koujmej tein moajsij itech xochital uelis tikuas uan tiixuis. Sayoj ke kouit tein kiixnextia taixmatilis ika tein kuali uan tein amo kuali, amo xikua itakilo, porin itech tonal keman tikuas, yekmelauj timomikilis” (Génesis 2:16, 17). Komo Adán kitakamatiskia Dios uan amo tajtakoskia, ueliskia nemis nochipaya. Mikilis se tatsakuiltilis tein kiselij porin amo tatakamatik. Keman peuak kinpiaj konemej, “mikilis mosouako uan takitskijtinemiko inpan nochi in taltikpakuani” (Romanos 5:12). Yejua ika uelis tikijtoskej ke tajtakol moixtaua ika mikilis (Romanos 6:23). Uan no, Biblia kijtoua ke “akin momikilia ompa tami itajtakol” (Romanos 6:7, TNM). Ika okseki tajtolmej, satepan ke aksa momikilia amo kisentoka kiixtaujtok tajtakolmej tein kichiuak.

Itech nejin tonalmej, tel miakej kiyekijtouaj ke taltikpaknenkej tajyouia porin moajsi tein kiixmatij kemej karma. Miakpa, akin kineltoka nejin, amo semi kitekipachoua keman yejua oso oksekin tajyouiaj. Sayoj ke nejon tanemilil amo kinextia ke uelis kichiaskej maj amo mochiuaok tein amo kuali. Kinemiliaj ke taltikpaknenkej sayoj uelis kiajsis yolseuilis komo amo kisentokaok kipia okse nemilis ijkuak kuali monejnemiltia uan kipia se taman taixmatilis tein kiitaj ke motelneki. Sayoj ke nejon tanemililmej amo mouika ika tein tamachtia Biblia. *

Sayoj ke, taltikpaknenkej amo yejua akin okachi kichiujtok maj onka tein amo kuali, ta yejua Satanás, se ángel akin yekinika kitakamatia Dios, sayoj ke amo kisentokak “kitekitiltia ten melau” uan kichiuak maj onka tajtakol itech taltikpak (Juan 8:44). ¿Keniuj? Keman kinolinij yekinika taltikpakneminij maj kiixnamikinij Dios itech xochital Edén (Génesis 3:1-5). Jesucristo kitokaytij “amokuali” uan “tayekanke Satanás ten nikan taltikpak takitskijtok” (Mateo 6:13; Juan 14:30). Tel miakej taltikpakneminij mokauaj maj Satanás kinixyekana keman kichiuaj tein kiyolnejnekij uan amo kitakamatij itanauatiluan Jiova (1 Juan 2:15, 16). Itech 1 Juan 5:19 moijtoua ke “nochi in taltikpakuani kinyekana ok yejua in amokuali Satanás”. Sayoj ke moajsij okseki ángeles akin no mochiujkej amo yolkualmej uan mosentilijkej iuan. Biblia kiyekijtoua ke Satanás uan iamokuali ejekauan “kinkajkayautinemi[j] nochi in taltikpakuani” uan nejon semi techtajyouiltia (Apocalipsis [Revelación] 12:9, 12). Nejin kinextia ke yejua Satanás akin okachi itajtakol maj mochiua tein amo kuali.

Ika nejin, moyekita ke Dios amo itajtakol maj kinpano tein amo kuali akin yolkualmej. Amo no kichiua maj tajyouikan. Ta yejuatsin motenkaua ke kitamis tein amo kuali, kemej tikitaskej itech okse tamachtilis.