1. ¿Tleka oyolpakik Pablo ijkuak okimatki ken okatkaj tokniuan tlen ochantiayaj Corinto?

 ITECH xiuitl 55, apóstol Pablo okatka altepetl Troas, pero nochipa omokuayejyekojtoka ken okatkaj tokniuan tlen ochantiayaj Corinto. Okitekipachouaya kimatis tleka tokniuan amo kuali omouikayaj. Ijkon ken se teta tlen motekipachoua, okinmijkuilili se carta para kinmiluis tlen omonekiaya kichiuaskej (1 Cor. 1:11; 4:15). Noijki okilui iyolikni Tito, ma kintlajpaloti tokniuan uan satepan motaskia iuan ompa Troas para kimatis ken okatkaj tokniuan tlen ochantiayaj Corinto. Axkan Pablo okichixtoka Tito, porque okinekiaya kimatis tlen kiluiskia. Pero ¡omoyolkoko! Porque Tito amo keman oajsito. ¿Tlen okichi Pablo? Otlejkok itech se barco tlen oyaya Macedonia. Ompa okajsito Tito uan ye okilui seki tlamantli kuali, tokniuan tlen ochantiayaj Corinto kuali okikakej tlen okinmijkuilili Pablo uan oksepa okinekiayaj kitaskej. Pablo okachi oyolpakik ijkuak okikak nin tlamantli (2 Cor. 2:12, 13; 7:5-9).

2. 1) ¿Tlen okinmijkuilili Pablo tokniuan tlen ochantiayaj Corinto? 2) ¿Tlen tiknankiliskej itech nin tlamachtil?

² Satepan Pablo okinmijkuilili okse carta tokniuan tlen ochantiayaj Corinto uan okinmilui: “Amo tiknekih tomechnajnawatiskeh kenomi nonkipiaskeh tlaneltokálistli, porke nomejwah ya nonchikawakeh itech tlan nonkineltokah, yej tiknekih titekitiskeh nomowah para xikpiakah okachi pakílistli” (2 Cor. 1:24). ¿Tlen okinekiaya kijtos? ¿Tlen kinmachtia tokniuan tlayekankej?

3. 1) ¿Tlen kijtosneki ijkuak Pablo okijto: “nomejwah ya nonchikawakeh itech tlan nonkineltokah”? 2) ¿Ken kiteititiaj akinmej tlayekanaj kichiuaj ijkon ken Pablo?

³ Pablo okijto ome tlamantli miak ipati tlen moneki tikchiuaskej ijkuak tikueyichiuaj toTajtsin Dios: titlaneltokaskej uan tiyolpakiskej. Pablo okijkuilo: “Amo tiknekih tomechnajnawatiskeh kenomi nonkipiaskeh tlaneltokálistli [...] porke nomejwah ya nonchikawakeh itech tlan nonkineltokah”. Ye okimatiaya tokniuan tlen ochantiayaj Corinto okitlakamatiayaj toTajtsin Dios porque otlaneltokayaj uan amo porque Pablo noso oksekimej okinpaleuiayaj. Amo okinekiaya kinnauatis ken moneki tlaneltokaskej porque ye kuali okimatiaya tokniuan kichiuaskiaj tlen kuali (2 Cor. 2:3). Tokniuan akinmej tlayekanaj noijki kichiuaj ijkon ken Pablo, porque kiteititiaj kipatioitaj ken tlaneltokaj tokniuan uan kitaj ken mochijchikauaj kitekichiuiliskej Jehová (2 Tes. 3:4). Yejuan amo kinmiluiaj tokniuan ma kichiuakan tlen yejuan mokuayejyekouaj. Tokniuan tlayekankej moyekanaj ika iTlajtol toTajtsin Dios uan kitlakamatij ialtepe Jehová. Porque yejuan amo kinmiluiaj ken moneki tlaneltokaskej tokniuan (1 Ped. 5:2, 3).

4. 1) ¿Tlen kijtosneki ijkuak Pablo okijto: “Tiknekih titekitiskeh nomowah para xikpiakah okachi pakílistli”? 2)Ijkon ken Pablo, ¿ken kinekij tlapaleuiskej tokniuan tlayekankej?

⁴ Pablo noijki okijto: “Tiknekih titekitiskeh nomowah para xikpiakah okachi pakílistli”. Ijkon okinmilui akinmej inmiuan otetlapouiaya. ¿Ken tikmatij? Itech icarta, okintokayoti ome iyolikniuan. Okijkuilo: “Akin Silvano, Timoteo iwa ne Pablo tiktematiltijtinemih nomoixpa” (2 Cor. 1:19). Ijkuak Pablo okijtouaya tikneki titekitiskej namouan, okinmiluijtoka iyolikniuan ken Apolos, Áquila, Prisca, Timoteo noso Tito (Rom. 16:3, 21; 1 Cor. 3:6-9; 2 Cor. 8:23). Ijkuak okijto tekipanouaj inmiuan para ma yolpakikan, ijkon okiteititi okinekiayaj kinpaleuiskej tokniuan tlen ochantiayaj Corinto para ma yolpakikan itech tlanechikol. Noijki tlayekanaj itech tlanechikol kinpaleuiaj tokniuan ma yolpakikan ijkuak kitekichiuiliaj Jehová (Sal. 100:2; Filip. 1:25).

5. ¿Tlen tikitaskej itech nin tlamachtil uan tlen moneki timokuayejyekoskej?

⁵ Amo yiuejkika okintlajtlanijkej sekimej tokniuan tlen tetlapouiaj itech tlatlamantli altepemej. “¿Ken onamechpaleui se tlayekanki para okachi xiyolpakikan ijkuak nantetlapouiaj?”. Ma tikitakan tlen okijtojkej ninmej tokniuan. Noijki ma timokuayejyekokan tlen tikijtoskiaj uan tlen uelis tikchiuaskej para ma yolpakikan tokniuan kanin timonechikouaj. *

6, 7. 1) ¿Ken uelis tokniuan tlayekankej kichiuaskej ijkon ken Jesús, Pablo uan oksekimej itekipanojkauan toTajtsin Dios? 2) ¿Ken moyolchikauaj tokniuan ijkuak tikinnotsaj ika intoka?

⁶ Sekimej tokniuan kijtouaj okachi yolpakij ijkuak tlayekankej kintekipachoua tlen kinpanoua. Tokniuan akinmej tlayekanaj uelis kichiuaskej ijkon ken David, Elihú uan toteko Jesús para kiteititiskej kintekipachoua tlen kinpanoua oksekimej ( xiktlajtolti 2 Samuel 9:6; Job 33:1 uan Lucas 19:5). Yejuan okinnotskej oksekimej ika intoka. Pablo noijki ijkon okichi. Kanin tlami icarta tlen okinmijkuilili tokniuan tlen chantij Roma, okintlajpalo uan okintokayoti kanaj veinticinco tokniuan. Okijkuilo: “Xikontlajpalokah toknitsi Pérsida” (Rom. 16:3-15).

⁷ Sekimej tokniuan tlayekankej kitaj oui kilnamikiskej intoka tokniuan tlen pouij itech tlanechikol. Pero ijkuak mochijchikauaj kinnotsaskej tokniuan ika intoka, yetoskia ken kinmiluiaj: “Ne nimitspatioita” (Éx. 33:17). Tlayekankej tlapaleuiaj ma yolpakikan tokniuan porque kinnotsaj ika intoka ijkuak tlanankiliaj itech tlanechikol (noijki xikita Juan 10:3).

8. ¿Ken okiteititi Pablo okichi ijkon ken Jehová uan Jesús?

⁸ Ma tikchiuakan ijkon ken Pablo uan ma tikinmiluikan tokniuan kuali tlen kichiuaj. Itech okse carta tlen okinmijkuilili tokniuan tlen ochantiayaj Corinto okijto: “Iwa nonkichiwah manimosisini iwa maniyolpaki por nomejwah” (2 Cor. 7:4). Tlen okijto Pablo okinyolchika tokniuan tlen ochantiayaj Corinto. Pablo noijki ijkon okinmilui oksekimej tlanechikolmej (Rom. 1:8; Filip. 1:3-5; 1 Tes. 1:8). Pablo amo san okitokayoti Pérsida itech icarta tlen okinmijkuilili tokniuan tlen chantij Roma, noijki okijto: “Akin miak yotekitik inawak Toteko Jesús” (Rom. 16:12). ¡Tokni Pérsida omoyolchika uan oyolpakik ijkuak okikak ninmej tlajtolmej! Pablo okichi ken Jehová uan Jesús ijkuak okinyolchika tokniuan (xiktlajtolti ­Marcos 1:9-11 uan Juan 1:47; Apoc. 2:2, 13, 19).

9. ¿Tleka okachi yolpakij tokniuan itech tlanechikol ijkuak tinochtin timoyolchikauaj?

⁹ Axkan tokniuan tlayekankej kipatioitaj kinyolchikauaskej tokniuan, ika tlen kijtouaj uan ika tlen kichiuaj (Prov. 3:27; 15:23). Ijkuak ijkon kichiuaj yetoskia ken kinmiluiskiaj: “Nikpatioita tlen otikchi porque nimitstlasojtla”. Nin kiteititia tlayekankej moneki ma kinyolchikauakan tokniuan. Se tokni siuatl tlen kipia kanaj 55 xiuitl okijto: “Kanin nitekipanoua amikaj kipatioita tlen tikchiuaj uan amo techyolchikauaj. Porque san mokualaniaj uan amo melauak motlasojtlaj. Ik non, niyolpaki ijkuak se tokni tlayekanki nechiluia kipatioita tlen nikchiua itech tlanechikol. ¡Nechyolchikaua! Ijkon nikmachilia Jehová melauak nechtlasojtla”. Se tonal tokni tlayekanki okiyolchika se tokni tlen kinpia ome ikoneuan uan amo kipia isiua. ¿Ken okipaleui? Tokni okijto: “Tlen onechilui sapanoua onechyolchika”. Ik non, tlen kijtouaj tlayekankej kichiua ma yolpakikan oksekimej tokniuan. Noijki kinpaleuia ma mochijchikauaj kitekichiuiliskej Jehová (Is. 40:31).

10, 11. 1) ¿Ken uelis kichiuaskej tlayekankej ijkon ken Nehemías? 2) ¿Tlen uelis kinpaleuis tlayekankej para kinyolchikauaskej tokniuan ijkuak kintlajpalotiuij?

¹⁰ ¿Tlen okse tlamantli uelis kichiuaskej tlayekankej para kinyolchikauaskej tokniuan uan kinpaleuiskej okachi ma yolpakikan? Yejuan moneki motokiskej innauak tokniuan para kinyolchikauaskej (xiktlajtolti Hechos 20:28). Ijkon kiteititiaj kichiuaj ken tlayekankej tlen yiuejkika okatkaj. Ma tikitakan tlen okichi Nehemías ijkuak okinmitak sekimej tokniuan Judíos ayakmo otlaneltokayaj. Biblia kijtoua san niman okinyolchika (Neh. 4:14). Axkan tlayekankej noijki ijkon kichiuaj, yejuan kintemouaj tokniuan para san niman kinyolchikauaskej. Ik non, kintlajpalouaj inkalijtik para kinyolchikauaskej ika Biblia (Rom. 1:11). ¿Tlen uelis kichiuaskej tlayekankej para kinyolchikauaskej tokniuan ijkuak kintlajpalotiuij inkalijtik?

¹¹ Achto kintlajpalotiuij, tokniuan tlayekankej moneki mokuayejyekoskej ken uelis kinpaleuiskej tokniuan akinmej inmiuan motlapouiskej. Uelis motlajtlaniskej: “¿Tlen ouijkayotl kixnamiki nin tokni? ¿Ken uelis tikyolchikauaskej? ¿Tlen textos uelis kipaleuis? ¿Ijkon okipanok se itekipanojka Jehová tlen yiuejkika okatka?”. Tla ijkon motlajtlaniaj tlayekankej, okachi kuali inmiuan motlapouiskej. Ijkuak kintlajpalotiuij, tokniuan uelis kijtoskej ken momachiliaj uan yejuan kuali kinkakiskej (Sant. 1:19). Se tokni siuatl okiyekijto: “¡Sapanoua techyolchikaua ijkuak se tlayekanki melauak techkaki!” (Luc. 8:18).

12. ¿Akinmej moneki kinyolchikauaskej uan tleka?

¹² ¿Akinmej uelis kitlajpalotiuij ikalijtik? Pablo okinmilui tlayekankej: “Xikinmaluikan [...] nochtin tokniuan”. Ik non, nochtin tokniuan moneki kinyolchikauaskej, akinmej yikin peuaj tetlapouiaj uan noijki akinmej yiuejkika tetlapouijtokej. ¿Tleka moneki kinyolchikauaskej ninmej tokniuan yolmelajkej? Porque yejuan noijki kimachiliaj oui tlaxikoskej ijkuak tlajyouiaj. Tlen okipanok tekiua David techmachtia maski yiuejkika tiktekichiuiliaj Jehová moneki ikaj ma techyolchikaua.

13. 1) ¿Tleka Isbí-­benob okinekiaya kimiktis David? 2) ¿Tleka Abisai okipaleui David?

¹³ Satepan ijkuak okipejpenkej David ma yeto tekiua ompa Israel, omoteui iuan Goliat akin opouiaya itech itribu refaím, yejuan okatka sapanoua uejkapantikej. David okiteititi okatka yolchikauak uan okimikti (1 Sam. 17:4, 48-51; 1 Crón. 20:5, 8). Seki xiuitl satepan, ijkuak omoteuijtokaj iuan filisteos, David oksepa omoteui iuan se tlakatl tlen noijki uejkapan, itoka Isbí-benob (2 Sam. 21:16; nota). Pero nin tlakatl kimiktiskia David. ¿Tleka? Maski David okatka yolchikauak ayakmo okatka chikauak. Biblia kijtoua David osotlajtokaj, ik non, Isbí-benob okitak uan san niman okinekiaya kimiktis. Amo ijkon opanok porque, Abisai okipaleui David uan okixpolo filisteo (2 Sam. 21:15-17). ¡Tla amo kipaleuiskia, David mikiskia! David sapanoua okitlasojkamatili Abisai, porque okiteititi melauak okitlasojtlaya uan okipaleui ijkuak okinekiayaj kimiktiskej. ¿Tlen techmachtia?

14. 1) ¿Ken uelis titlaxikoskej ijkuak titlajyouiaj? 2) ¿Ken uelis techpaleuiskej tlayekankej ma timoyolchikauakan uan ma tiyolpakikan? Xikijto tlen okipanok se tokni.

¹⁴ Maski Satanás uan akinmej kipaleuiaj kintlajyouiltiaj itekipanojkauan Jehová, yejuan ok tetlapouiaj. Xamo ijkuak titlajyouiaj tikmachiliaj oui titlaxikoskej, pero titlaxikouaj porque tikneltokaj Jehová techpaleuis. Ualeua timosotlauaj porque titlajyouiaj. Ik non, tikitaj oui titlaxikoskej porque ayakmo tichikauakej uan uelis san niman timosotlauaskej. Ijkuak ijkon techpanoua, techyolchikaua miak tla se tokni tlayekanki techpaleuia ma tiyolpakikan. Se precursora tlen kipia 65 xiuitl okijto: “Yiuejkika san onimoyolkokouaya uan amo oniyolpakiaya ijkuak onitetlapouiaya. Se tlayekanki okitak nimoyolkokoua, ik non, onechtlajtlani tlen onechpanouaya. San sekan otimotlapouijkej uan onechyolchika ika Biblia. Onikchi tlen onechilui tokni uan kuali onimomachili. ¡Niktlasojkamatilia porque onechititi nechtlasojtla uan onechpaleui!”. Tokniuan tlayekankej se tlateochiualistli porque melauak kintekipachoua tlen techpanoua uan techpaleuiaj ijkon ken okichi Abisai.

15, 16. 1) ¿Tleka Pablo sapanoua okintlasojtlaya tokniuan? 2) ¿Tleka tikintlasojtla tokniuan tlayekankej?

¹⁵ Tlayekankej sapanoua mochijchikauaj para kinyekanaskej tokniuan. Ualeua yejuan motlatlaujtiaj nochi youak para uelis techpaleuiskej (2 Cor. 11:27, 28). Pero yejuan yolpakij ijkuak techpaleuiaj. Ijkon kichiuaj ken Pablo, ye okintlajkuilili tokniuan tlen chantij Corinto: “Ika nochi noyolo niktemakas nochi tlan nikpia, [...] asta manechmiktikah para nomejwah ximomakixtikah” (2 Cor. 12:15). Nochipa okinyolchikauaya tokniuan porque sapanoua okintlasojtlaya (xiktlajtolti 2 Corintios 2:4; Filip. 2:17; 1 Tes. 2:8). ¡Ik non, tokniuan sapanoua okitlasojtlayaj Pablo! (Hech. 20:31-38).

¹⁶ Tejuan noijki tikintlasojtlaj tokniuan tlayekankej uan tiktlasojkamatiliaj Jehová porque techpaleuiaj. Tiyolpakij ijkuak tokniuan tlayekankej techyolchikauaj uan kiteititiaj techtlasojtlaj. Noijki, tikinpatioitaj porque nochipa techpaleuiaj ijkuak timoyolkokouaj noso ijkuak titlajyouiaj. Yejuan melauak tekipanouaj touan, para okachi ma tiyolpakikan.