Het mysterie van de apen op de rots

ALS u aan apen denkt, denkt u waarschijnlijk aan de tropen. In streken met een gematigd klimaat komen niet veel apensoorten voor. Maar er zijn een paar uitzonderingen.

In het hoge Atlasgebergte van Noord-Afrika, waar het ’s winters meestal sneeuwt, zwerven kleine groepen magots (Barbarijse makaken) door de ceder- en eikenbossen. En zo’n driehonderd kilometer naar het noorden, op de rots van Gibraltar, is een geïsoleerde groep van deze apen te vinden.

Hoe verklaren natuurkenners dit mysterie? Sommige deskundigen menen dat deze staartloze apen zich in het verre verleden in andere gebieden van Europa hebben gevestigd en dat de dieren in Gibraltar de enige overgebleven groep zijn. Andere denken dat ze hier door Arabische of Britse kolonisten zijn uitgezet. Volgens de legende zijn de apen de smalle zee-engte tussen Europa en Afrika overgestoken via een ondergrondse tunnel die lang geleden verloren is gegaan. Waar ze ook vandaan zijn gekomen, het zijn nu de enige in het wild levende apen in Europa.

De magots leven in de dennenbossen die het bovenste deel van de rots bedekken. Hoewel het er niet meer dan honderd zijn, zijn ze volgens de Internationale Vereniging ter Bescherming van Primaten „de beroemdste bewoners van het schiereiland” geworden. *

Omdat er jaarlijks zo’n zeven miljoen toeristen naar Gibraltar komen, krijgen de ondeugende apen ruim voldoende voedsel. Hoewel ze wilde planten eten, zijn ze ook bedreven geworden in het bedelen om — en soms ook stelen van — voedsel dat bezoekers bij zich hebben. De plaatselijke autoriteiten zorgen ervoor dat de apen fruit en groente krijgen.

De apen brengen de dag niet alleen door met eten, maar besteden ook dagelijks een paar uur aan het vlooien van elkaar. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes zorgen voor de jongen en spelen met ze. Ze leven in hechte groepen waarin stress soms tot gevechten leidt. De oudere apen dreigen en schreeuwen om de jongere dieren te verjagen. Soms klapperen de apen met hun tanden, een opmerkelijke gewoonte waar ze kennelijk rustig van worden.

Het mag dan nog steeds een mysterie zijn hoe deze sociale apen in Gibraltar zijn beland, ze geven een speciale charme aan de kalkstenen rots die de toegang tot de Middellandse Zee bewaakt. Want zonder apen zou Gibraltar niet hetzelfde zijn.

[Voetnoot]