Skip to content

Ko Mungapangwe Kuziŵa Mayankho Acendi?

Ko Mungapangwe Kuziŵa Mayankho Acendi?

PA MAKONSHO Ofunika Ngako Aya?

  • Ko Mulungu osamala cendi za seo?

  • Mwa nkhondo na matamano vikasile?

  • Ko munthu akafwa akuya kuni?

  • Mwa pali cilolelo cotyani kulozhya kwa ŵala ecifwa?

  • Ko noolomba tyani kuti Mulungu aonimvwa?

  • Ningacitenji kuti nokuŵa wotemwa pa moyo?

Ko nikuni kwamungafwange mayankho pa makonsho yamene aya? Mukaluta ku malaibulale, keno ku masitolo a mabuku, mungafwange mabuku anyinji yolaŵila za mayankho pa makonsho yamene aya. Koma nsita zinyinji, mabuku yamene ayo osushana. Ayambine angaoneke kuŵa oyavya pa nsita yamene iyo, koma pakapita nsita itontho yosila nchito na kuwamyiwa soti, keno kulemba ayambine.

Koma pali buku imo ili na mayankho ocetekeleka pa makonsho yamene aya. Buku yamene iyi yulaŵila vyendi. Yesu polomba kwa Mulungu elaŵila kuti: “Malizu ŵanu ni cendi.” (Yohane 17:17) Nsiku zino Malizu ayo ni Baibolo. Pa vitepo vokonkhapo mufwange mayankho atontho tyala pa makonsho ali palulu.

Ko Mulungu Osamala Cendi za Seo?

CUCITISHA ŴANTHU KUKONSHA KONSHO YAMENE IYI: Pa calo catunkhala ŵanthu anyinji ocitila ayao nkhanza, soti aliye cilungamo. Vipembezo vinyinji vusambizhya kuti Mulungu niye ocitisha matamano yatukumana nayo.

VAYUSAMBIZHYA BAIBOLO: Mulungu ocitisha lini vinthu viipa. Lembo ya Yobu 34:10 yulaŵila kuti: “Mulungu wendi angacite lini vinthu viipa nangu patontho, koma soti Wamphavu zonse kucita vosalungama!” Mulungu ali na lingo iweme pa mtundu wa ŵanthu. Pa cikomo ici, Yesu etisambizhya kulomba kuti: “Ausu wasu muli kululu, . . . ufumu wanu uwele. Copangwa canu cicitike n’nga kululu ciŵe tetyo na pa calo.” (Mateyu 6:9, 10) Mulungu osamala ngako za seo. Wacita vinthu vinyinji ngako kuti akwanilishe copangwa cake.—Yohane 3:16.

Ŵelengani soti Genesis 1:26-28; Yakobo 1:13; na 1 Petulo 5:6, 7.

Mwa Nkhondo na Matamano Vikasile?

CUCITISHA ŴANTHU KUKONSHA KONSHO YAMENE IYI: Mpaka lomba, ŵanthu anyinji ngako akufwa na nkhondo. Seo tonse tucita citinthi na matamano ya ŵanthu.

VAYUSAMBIZHYA BAIBOLO: Mulungu elaŵililatu za nsita yati akalete mtendele pa calo conse. Mu Ufumu wake, wamene ni boma ya kululu, ŵanthu “akasambile lini soti nkhondo.” Tetyo ŵanthu “akafule vipula kuŵa volimila.” (Yesaya 2:4) Mulungu akafumyepo kusoŵa cilungamo konse na matamano. Baibolo yulaŵililatu kuti: “[Mulungu] azeshangule misozi yonse m’menso mwao. Pakaŵe lini soti imfwa, keno malilo, keno mambumilo, keno coŵaŵa. Vinthu vakale [kuyangizhyapo kusoŵa cilungamo na matamano] valuta.”—Chivumbulutso 21:3, 4.

Ŵelengani soti Salimo 37:10, 11; 46:9; na Mika 4:1-4.

Ko Munthu Akafwa Akuya Kuni?

CUCITISHA ŴANTHU KUKONSHA KONSHO YAMENE IYI: Vipembezo vinyinji vusambizhya kuti munthu akafwa mzimu wake utwalilila kuŵa na moyo. Viyambine vusambizhya kuti ŵanthu akufwa angacite vinthu viipa kuli amoyo, keno kuti Mulungu oshoka ŵanthu aipa m’mulilo kuhelo.

VAYUSAMBIZHYA BAIBOLO: Munthu akafwa akuŵa lini na moyo kulikonse. Pa Mlaliki 9:5 polaŵila kuti: “Akufwa . . . oziŵa lini kalikonse.” Pofwana kuti akufwa oziŵa lini ciliconse, soti angamvwe lini keno kucita ciliconse, ŵeve angacite lini viipa kuli ŵanthu amoyo keno kuŵayavya.—Salimo 146:3, 4.

Ŵelengani soti Genesis 3:19 na Mlaliki 9:6, 10.

Mwa Pali Cilolelo Cotyani Kulozhya kwa Ŵala Ecifwa?

CUCITISHA ŴANTHU KUKONSHA KONSHO YAMENE IYI: Mwacivyalikilo, seo teŵanthu tupangwa kuŵa na moyo nakuŵa otemwa pamo na ŵala ŵatutemwa. Tufunishisha kuona soti otemweka ŵasu ecifwa.

VAYUSAMBIZHYA BAIBOLO: Ŵanthu anyinji ecifwa akaushiwe. Yesu ecita cipango cakuti “ŵala ali m’manda acikumbukilo . . . akafumemo.” (Yohane 5:28, 29) Mokatizhyana na copangwa ca Mulungu capotatika, ŵala ati akaushiwe akaŵe na shuko yonkhala m’paladaiso pa calo. (Luka 23:43) Soti cipango camene ici n’cakuti ŵanthu akumva akaŵe na miŵili iliye cilema na moyo wosasila. Baibolo yulaŵila kuti: “Ŵanthu olungama akalondele calo, soti akankhale pa calo kosasila.”—Salimo 37:29.

Ŵelengani soti Yobu 14:14, 15; Luka 7:11-17; na Machitidwe 24:15.

Ko Noolomba Tyani Kuti Mulungu Aonimvwa?

CUCITISHA ŴANTHU KUKONSHA KONSHO YAMENE IYI: Cifupi-fupi ŵanthu a m’vipembezo vonse olomba. Nangu n’tetyo, anyinji oona kuti malombelo yao oyankhiwa lini.

VAYUSAMBIZHYA BAIBOLO: Yesu etisambizhya kuti tuwamila lini kulomba malombelo yongoloŵezhya pamtima. Yove eciti: “Posenga osati mukowelezhya-welezhya tyala malizu.” (Mateyu 6:7) Keno tupangwa kuti Mulungu aokumvwa malombelo ŵasu, tuwamila kulomba m’njila yakuvomelezhya. Kuti ticite ivi tuwamila kuziŵa copangwa ca Mulungu, nolomba mokatizhyana na copangwa cake. Pa 1 Yohane 5:14 pofotokoza kuti: “Ciliconse catingasenge cokatizhyana na copangwa [ca Mulungu], yove otimvwa.”

Ŵelengani soti Salimo 65:2; Yohane 14:6, 14; na 1 Yohane 3:22.

Ningacitenji Kuti Nokuŵa Wotemwa pa Moyo?

CUCITISHA ŴANTHU KUKONSHA KONSHO YAMENE IYI: Ŵanthu anyinji oganiza kuti angaŵe otemwa akaŵa na ndalama, akaziŵika ngako, koma soti akaŵa ooneka luweme. Koma nangu afwange vinthu vamene ivi ofwana kuti akata pansi, cikomo cakuti akuŵa lini otemwa nkhela-nkhela.

VAYUSAMBIZHYA BAIBOLO: Yesu etomola cinthu copangwika ngako cingacitishe munthu kuŵa wotemwa. Yove eciti: “Otemwa ni ŵala oziŵa vosoŵa vao vauzimu.” (Mateyu 5:3) Cinthu cimo tyala cingatiyavye kuŵa cendi otemwa ni kukwanilisha cosoŵa casu copangwika ngako. Cosoŵa camene ico ni kuziŵa cendi ca Mulungu na lingo yake pa seo. Cendi camene ico cili m’Baibolo. Kuziŵa cendi camene ico kungatiyavye kuziŵa vinthu vopangwika ngako na vosapangwika. Keno tukonkha mfundo zili m’Baibolo posalula vocita, tiŵe na moyo wopindulisha.—Luka 11:28.

Ŵelengani soti Miyambo 3:5, 6, 13-18 na 1 Timoteyo 6:9, 10.

Tafotokozako patontho tyala mayankho ya m’Baibolo pa makonsho asano na imo yamene aya. Ko mupangwa kumvwa mayankho oyangizhyilapo? Keno namwe ‘muziŵa vosoŵa vanu vauzimu,’ mosapenekela mungapangwe. Payakine muli na makonsho ayambine yamulingililapo n’nga akuti: ‘Keno Mulungu osamala za seo, n’nga walolelanji vinthu viipa teti na matamano kucitika m’mbili yonse ya ŵanthu? Ko ningacitenji kuti banja yasu iŵe na umoyo uweme?’ Baibolo ili na mayankho yofwika pamtima pa makonsho amene aya na ayambine anyinji.

Nangu n’tetyo, ŵanthu anyinji ocita ulesi kuŵelenga Baibolo. Oona kuti niikuleni ngako, koma soti niyovuta kuimvwishisha nsita ziyambine. Ko mungapangwe kuyavyiwa kuti mufwange mayankho pa makonsho osiyana-siyana? Mboni za Yehova zili na vipe viŵili vingakuyavyeni kumvwisha Baibolo.

Cipe cotatika ni buku ya Cinyanja yakuti, Zimene Baibo Imaphunzitsa M’ceni-ceni. (Pali lomba, buku iyi muliye m’Cinsenga). Buku iyi yelembewa m’ njila yakuti iyavye nangu ŵanthu otangwanika kuti amvwe mayankho a m’Baibolo pa makonsho opangwika. Cipe caciŵili ni pulogalamu yosalipilisha yosambila Baibolo pang’anda. Kwa nsita itontho sabata iliyonse, wa Mboni za Yehova onkhala kufupi na kwanu angosambila namwe Baibolo pang’anda panu, keno kumalo ayambine am’ngatemwe. Ŵanthu mamiliyoni pa calo conse apindula na pulogalamu yamene iyi. Posilizhyila pake, anyinji mwa ŵanthu amene aŵa afwika polaŵila motemwa kuti: “Ici niye cendi!”

Paliye cinthu camtengo wapatali camungafwange kupula cendi ca m’Baibolo. Cendi camene ici cutimasula ku vicetekelo vukatizhyana na vamizimu, ku visambizhyo vusokoneza, na ku wowa wokatizhyana na vicetekelo. Cutipa soti cilolelo, moyo uli na lingo, na nseko. Yesu eciti: “Muziŵe cendi, soti cendi cikumasuleni.”—Yohane 8:32.