A mangwe a mathata ao baswa ba ka kopanago le ona ke ge batswadi ba hlalana. O ka lebeletšana bjang le bothata bjo?

Sehlogong se

•  Dilo tše tharo tše o ka di phemago

•  Dilo tše tharo tše o ka di dirago

•  Seo dithaka tša gago di se bolelago

  Dilo tše tharo tše o ka di phemago

 1. Go ipona molato

 “Mma o mpoditše gore mathata ao yena le papa ba nago le ona a thomile ge ke belegwa, ka gona ke be ke nagana gore ke nna ke dirilego gore lenyalo la batswadi ba ka le se ke la atlega.”—Diana.

 Gopola se: Ga se wena lebaka la gore batswadi ba gago ba nyaka go hlalana. Ba hlalana ka gobane ba na le mathata lenyalong la bona. Ga se wena o bakilego mathata a bona ebile o ka se kgone go a rarolla. Ke bona bao ba nago le boikarabelo bja go lokiša mathata a lenyalo la bona.

 2. Go boloka sekgopi

 “Ke kwatetše papa kudu ka ge a se a ka a botegela mma. Go tlo tšea nako gore ke mo tshepe gape.”—Rianna.

 Gopola se: Go a kwešišega gore o ka no ba o befetšwe ka seo se diregago magareng ga batswadi ba gago. Eupša go boloka sekgopi ga se gwa go swanela. Go dira bjalo go ka go ama bophelong le maikwelong. Ke ka lebaka leo go thwego go boloka sekgopi go swana le ge o enwa mpholo gomme wa letela gore motho yo mongwe a babje. a

 3. Ge eba o belaelela gore lenyalo la gago le ka se atlege

 “Ke boifa gore nka dira seo papa a se dirilego. Ke tšhaba gore ge nka nyala gomme ka ba le bana, nka dira seo batswadi ba ka ba se dirilego gore ba feleletše ba hlalane.”—Jessica.

 Gopola se: Ga se gore ge lenyalo la batswadi ba gago le se la atlega, go ra gore le la gago le ka se atlege. Go ena le moo o ka ithuta thuto e bohlokwa go seo se diragaletšego batswadi ba gago. Ka mohlala o ka thoma go lemoga dika šeo o di nyakago go motho yo o nyakago go nyalana le yena. Go se atlege ga lenyalo la batswadi ba gago go ka go thuša go ba le dika tšeo di ka dirago gore o be monna goba mosadi yo kaone.

  Dilo tše tharo tše o ka di dirago

 1. Boledišanang. Batho bao ba sa ratego go bolela ka mo ba ikwago ka gona, gantšhi ba dira dilo tšeo di ka ba gobatšago go swana le go diriša bjala goba dihlaretagi gampe. Go ena le go dira seo, leka se:

 Bolela le batswadi ba gago. Ge eba batswadi ba gago ba leka go go tsentšha ditabeng tša bona, o ka ba botša o tiišitše eupša ka boleta kamoo seo se go amago ka gona. Ge eba o thatafalelwa ke go bolela le bona le lebantšhitše difahlego, o ka ba ngwalela lengwalo.

 Bolela le mogwera yo o mo tshepago. Go ba le motho yo a go theetšago go thuša kudu. Beibele e re “mogwera wa nnete o dula a bontšha lerato ka dinako ka moka, E bile o swana le ngwaneno yo o ka ithekgago ka yena mohlang o tlaletšwe.”—Diema 17:17.

 Bolela le Mmopi wa gago. Jehofa Modimo “Mokwi wa dithapelo,” o dula a ikemišeditše go go theetša. (Psalme 65:2) Beibele e re o ka ‘lahlela dipelaelo tša gago ka moka go yena, gobane o a go hlokomela.’—1 Petro 5:7.

•   Ke motswadi ofe yo o ka boledišanago le yena ka hlompho ebile o išitše maswafo fase?

•   Ke mogwera ofe (thaka ya gago goba yo a godilego) yo a ka go thušago go kgotlelela boemo bjoo?

•   O ka rapela ka bothata bofe?

 2. Tlwaelana le maemo a maswa

 Ge batswadi ba gago ba hlalana o ka swanela ke go tlwaela legae le leswa, sekolo, bagwera ba baswa le tsela e mpsha ya go diriša tšhelete. Se se ka go tshwenya sa ba sa go nyamiša gomme wa ikwa eka bophelo bja gago bo fetogile. Ke eng seo se ka dirago gore go be bonolo go tlwaela maemo a? Bona gore o ka dira’ng gore o tlwaele maemo a a maswa.

•   Ke phetogo efe e kgolo yeo o kilego wa swanelwa ke go e dira ge batswadi ba gago ba hlalana?

•   O ka dira’ng gore o tlwaele maemo a a maswa?

 3. Tseba dilo tše dibotse tšeo o kgonago go di dira

 Ge batswadi ba gago ba hlalana seo se ka go dira gore o tshwenyege, eupša ka lehlakoreng le lengwe go ka go thuša gore o leboge dilo tše dibotse tšeo o kgonago go di dira. Go ka go thuša le gore o be le dika tše dingwe tše diswa. Jeremy yo batswadi ba gagwe ba hlalanego ge a be a na le mengwaga e 13 o re, “Ge batswadi ba ka ba hlalana, seo se ntirile gore ke be le boikarabelo.” O oketša ka gore “Ka ge ke be ke le yo mogolo ka gae, ke ile ka swanelwa ke go thuša mma go hlokomela moratho wa ka.”

•   O ile wa lemoga dilo dife tše dibotse tšeo o kgonago go di dira ge batswadi ba gago ba hlalana?

•   Ke dilo dife tšeo o ka ratago go kaonefatša go tšona?