Guruka oze aha biriho

Nkaikiriza Eki Ruhanga Arikugamba aha Shagama

Nkaikiriza Eki Ruhanga Arikugamba aha Shagama

Nkaikiriza Eki Ruhanga Arikugamba aha Shagama

Omushaho Naagamba aha Byafaayo Bye

NKABA ndi omu kishengye kimwe omu irwariro ndi kushoboroorera bamwe aha bashaho ebyabaire birugire omu kuceebera omutumbi. Omurwaire owaafiire akaba aine ekizimba ky’ekookoro, nkabagira nti: “Ekitsire omurwaire ogu n’okusisikara kw’obutafaari oburikutukura[hemolysis] n’entsigo ze okutakora gye ahabw’okutebwamu eshagama nyingi.”

Omwe aha bashaho owaabaire ari aha idaara ry’ahaiguru akankabukira ati: “Oriyo noogira ngu tumutairemu eshagama erengire?” Nkagarukamu nti: “Ekyo tikyo ndikumanyisa.” Nkabooreka ebishushani by’entsigo z’omurwaire reero naabagira nti: “Nk’oku turikureeba, omu ntsigo harimu obutafari oburikutukura bwingi obusisikaire eki nikihamya ngu nikyo kireetaire entsigo kuremwa kukora.” * Hakabaho empaka, naacwamu kuhunama. N’obu naabaire ndi omushaho muto kandi we yaabaire ari mukuru ari n’aha idaara ry’ahaiguru, nkahamira aha ki naagambire.

Obu ebyo byabaho, nkaba ntari Mujurizi wa Yehova. Nkazaarwa 1943 omuri Sendai, omuri Japan. Ahabw’okugira ngu tata akaba ari omushaho, naanye nkacwamu kushoma obushaho. Omu mwaka gwangye gwa kabiri ndikushoma obushaho, omuri 1970, nkashwera omwishiki orikwetwa Masuko.

Okutandika kwega ebirikukwata aha ndwara

Masuko akaba naakora kutureeberera obwo ndikumaririza emishomo yangye. Okushoma obushaho kikaba nikinshemeza munonga. Nkaba nintangaarira oku omubiri gw’omuntu gukozirwe! Kwonka nabwo, nkaba ntarikuteekateeka ngu hariho Omuhangi. Nkaba ninteekateeka ngu okucoondoza aha by’obushaho nikiza kumpwera kugira ekigyendererwa. N’ahabw’ekyo bwanyima y’okuba omushaho, nkacwamu kushoma ebirikukwata aha ndwara, ekirikutwariramu okwega oku endwara zirikukwata, ekirikuzireeta, n’akabi kazo.

Ku naabaire ninceebera abafu abaitsirwe ekookoro, nkatandika kubangaanisa aha ky’okuta eshagama omu bantu. Abarwaire abarikuba baine ekookoro ey’amaani nibakira kuba bataine shagama erikumara omu mubiri ahabw’okujwa munonga. Kandi ahabw’okugira ngu obujanjabi bw’ekookoro oburikwetwa chemotherapy nabwo nibureetera eshagama kuhwa omu mubiri, kaingi abashaho nibagira ngu bateebwemu eshagama. Kwonka, nkatandika kuteebereza ngu okuteebwamu eshagama nikijanjaaza ekookoro. Obwa hati nikimanywa ngu okuteebwamu eshagama nikituubya okubaasa kw’omuntu okw’okurwanisa endwara, eki nikirugamu okugaruka kukwatwa ekookoro kandi kituubya n’emigisha y’omurwaire kukira. *

Omuri 1975, nibwo ebi naagamba aha kutandika byampikaho. Omushaho omukuru ogwo niwe yaabaire naakora aha murwaire ogwo kandi akaba ari omukugu omu by’eshagama. Ekyo nikyo kyamureetaire kugira ekiniga ku naagizire ngu okuteebwamu eshagama nikyo kitsire omurwaire! Kwonka, nkagumizamu kandi mporampora reero yaikaikana.

Tiharibaho okurwara nari okufa

Omu bwire obwo omukazi wangye akataayaayirwa omukaikuru omwe Omujurizi wa Yehova. Akakoresa ekigambo “Yehova” omu nyajura ye, kandi omukazi wangye akamubuuza eki kyabaire nikimanyisa. Omukaikuru ogwo akamugarukamu ati: “Yehova n’eiziina rya Ruhanga ow’amazima.” Masuko akaba atwire naashoma Baibuli kurunga omu buto, kwonka Baibuli ei yaabaire naashoma ekaba eihiremu eiziina rya Ruhanga etairemu ekitiniisa “MUKAMA.” Hati akamanya ngu Ruhanga aine eiziina!

Ahonaaho Masuko akatandika kwega Baibuli n’omukaikuru ogwo Omujurizi wa Yehova. Ku naagarukire kuruga omu irwariro nka shaaha mushanju z’ekiro, n’okushemererwa kwingi omukazi wangye akangira ati: “Baibuli neegira ngu endwara n’okufa nibiija kuhwaho!” Nkamugarukamu nti: “Ekyo buzima ni kirungi!” Akagumizamu yangira ati: “Obu ensi ensya eri haihi, tindikwenda ngu oshiishe obwire bwawe.” Nkateekateeka ngu naamanyisa ngu ndekyere aho obushaho, n’ahabw’ekyo nkagira ekiniga kandi tukaba tutakikwatanisa omu bushwere bwaitu.

Omukazi wangye tarahwairemu amaani. Akashaba kandi yaasherura ebyahandiikirwe birungu yaabinyoreka. Okukira munonga ebigambo ebiri omu Omubuurizi 2:22, 23 bikampika aha mutima: “Omuntu aiha ki omu kufa kubi kwe kwona, n’omu bi omutima gwe gwayezirikiire kukora hansi y’eizooba? . . . Nyekiro omutima gwe tiguruhuuka. Ekyo nakyo ni busha.” Omushorongo ogu nigugamba kyenyini eki naabaire ninkora. Okwemaririira aha kucondooza eby’obushaho kwonka ntarikutunga okumarwa na kakye.

Eizooba rimwe sande akasheeshe Okwamushanju 1975, omukazi wangye akaba agiire aha Kyombeko ky’Obukama eky’Abajurizi ba Yehova, naanye naacwamu kuzayo. Omukazi wangye akatangaara kundeeba, kandi Abajurizi ba Yehova bakanyakiira gye. Kuruga obwo nkatandika kuza omu nteerane buri sande. Kandi bwanyima y’okwezi, omwe aha Bajurizi ba Yehova akatandika kunyegyesa Baibuli. Kuruga obu omukazi wangye yaabanza kugamba n’Abajurizi ba Yehova, hakahinguraho ameezi nk’ashatu reero yaabatizibwa.

Okwikiriza Eki Ruhanga Arikugamba aha Shagama

Omu bwire bukye nketegyereza ngu Baibuli neeragiira Abakristaayo ‘kureka eshagama.’ (Ebyakozirwe 15:28, 29; Okutandika 9:4) Ahabw’okugira ngu nkaba niimbangaanisa aha kuteebwamu eshagama, tikirangumire kwikiriza eki Baibuli erikwegyesa aha shagama *. Nkateekateeka nti: ‘Ku haarabe hariyo Omuhangi kandi ekyo nikyo arikutugambira, buzima nikiba kihikire.’

Nkeega ngu obukomooko bw’endwara n’okufa n’ekibi kya Adamu. (Abarooma 5:12) Omu bwire obwo nkaba ninshoma aha ndwara z’emitsi (arteriosclerosis). Ku turikweyongyera kukura, emitsi yaitu neeyongyera kuguma n’okufunda ekirikurugamu endwara z’omutima, obwongo, n’entsigo. Kikaba nikyetegyerezibwa gye okugira ngu obutahikirira obu twahungwire ahari Adamu nibwo burikureeta ebi byona. Bwanyima y’ekyo, omujinya ogu naabaire nyiniire obushaho gukatuuba. Yehova wenka niwe arikubaasa kumaraho endwara n’okufa!

Okwakashatu 1976, bwanyima y’okwega Baibuli kumara ameezi mushanju, nkarekyera aho okucoondooza oku naabaire ninkora aha irwariro rya yunivasite. Nkaba nintiina ngu nimbaasa kutagaruka kuba omushaho, kwonka nkatunga omurimo aha irwariro erindi. Nkabatizibwa Okwakataano 1976. Nkacwamu ngu omuringo murungi ogw’okukoresamu amagara gangye n’okuhinduka omubuurizi ow’obutwire, nari payoniya, kandi nkatandika omu Kwamushanju 1977.

Okushoboororera Abandi eki Ruhanga Arikugamba aha Shagama

Omu Kwaikumi-na-kumwe 1979, nyowe na Masuko tukafuruka twaza omu kibiina ekiri omuri Chiba Prefecture ahu ababuurizi baabaire nibendwa. Nkatunga eirwariro eri naabaire ninkoramu ebiro bikye omu saabiti. Eizooba ryangye ry’okubanza aha murimo, abashaho abarikushemeza abantu bakanyetoorora, bambuuza bati, “nk’Omujurizi wa Yehova, noija kukora ki twatunga omurwaire oine kuteebwamu eshagama?”

Omu muringo gw’ekitiinisa nkabashoboororera ngu ninyija kukuratira eki Ruhanga arikugamba aha shagama. Nkabashoboororera ngu hariho emiringo endiijo ey’obujanjabi etarikutwariramu okukoresa eshagama kandi ngu nkaba ninyija kukora kyona eki ndikubaasa kuhwera abarwaire bangye. Bwanyima y’okugaaniira kumara nk’eshaaha emwe, orikukurira abashaho abarikushemeza akangira ati: “Naakwetegyereza. Kwonka baareta omurwaire otaine eshagama erikumara, itwe nituza kumukoraho.” Orikukurira abashaho abarikushemeza akaba naamanywa nk’omuntu ogumire, kwonka bwanyima y’ekigaaniiro ekyo tukaba abanywani, kandi atwire naaha ekitiniisa enyikiriza zangye.

Okugyezibwa Ahabw’okuha Eshagama Ekitiinisa

Ku twabaire nituheereza omuri Chiba, ofiisi y’eitagi ensya ey’Abajurizi ba Yehova omuri Japan ekaba neeyombekwa omuri Ebina. Nyowe n’omukazi wangye tukaba tuvuga tuzayo omurundi gumwe omu saabiiti kujaanjaba ab’eishe-emwe abaabaire nibombeka ebyombeko bya Beeseli. Bwanyima y’ameezi makye, tukashabwa kuheereza aha Beeseli ya Ebina obutwire. N’ahabw’ekyo, Okwakashatu 1981 tukatandika kutuura omu byombeko ebyakanya bwanya ebi abarikuhwera omu kwombeka abaabaire nibarenga omuri 500 baabaire nibaraaramu. Omu kasheeshe, nkaba nimpwera omu kuboneza ebinabiro n’ebihorooni, kandi omu ihangwe nkaba nceebera abantu kandi mbajanjaba.

Omwe aha barwaire bangye akaba ari Ilma Iszlaub, akaba arugire Australia aizire omuri Japan nk’omumiisaani omuri 1949. Akaba aine endwara ya leukemia kandi abashaho be bakamugambira ngu atsigaize obwire bukye akafa. Ilma akanga kwikiriza okuteebwamu eshagama kugira ngu ahangaare yaacwamu kumara ebiro bye bikye aha Beseeli. Omu bwire obwo emibazi erikukanyisa obutafaari oburikutukura omu mubiri nka erythropoietin ekaba etakakozirwe. Obumwe obutafaari bwe oburikutukura bukaba buba buri bukye munonga nka guraamu 3 nari 4! (eza butoosha ni 12 nari 15.) Kwonka nkakora kyona eki ndikubaasa kumujanjaba. Ilma akagumizamu kworeka okwikiriza kuhami omu Kigambo kya Ruhanga kuhistya aha kufa kwe omuri Jenwari 1988, bwanyima y’emyaka nka mushanju.

Kumara emyaka, baingi abarikuhwera aha ofiisi y’eitaagi omuri Japan kibeetengyeise kushemezibwa. Ekirungi, abashaho omu marwariro agari haihi na Beseeli nibaikiriza kubashemeza batakoreise eshagama. Kaingi nibanyeta omu kishengye ahu barikushemereza kugira ngu ndeebe eki barikukora, kandi obumwe mbaasize kuhwera omu kushemeza. Ninsiima munonga abashaho abarikuha ekitiniisa omuringo ogu Abajurizi ba Yehova barikutwaramu eshagama. Okukora nabo kimpweraire kubagambira aha nyikiriza zangye. Obwire bukye enyima, omwe aha bashaho akahinduka Omujurizi wa Yehova.

Kandi, okuteeraho kw’abashaho kujanjaba Abajurizi ba Yehova batarikukoresa eshagama kurugiremu ebirungi. Okucoondoza nikworeka ngu omurwaire otatairwemu eshagama naakira juba kandi tarikutunga bureemezi bwingi bwanyima y’okushemezibwa.

Ningumizamu Kwegyera aha Mushaho Orikukirayo

Ninteeraho kwega emiringo misya y’obujanjabi. Kwonka ningumizamu n’okwegyera aha mushaho orikukirayo, Yehova. Tarikureeba emireebekyere y’aha ruguru yonka beitu n’eki turi omu nda. (1 Samueli 16:7) Obu ndi omushaho, ninteeraho kujanjaba buri omurwaire nk’oku ari, ntarikuta omutima aha ndwara ye. Eki nikimpwera kujanjaba gye abarwaire bangye.

Ninkigumizamu kuheereza aha Beseeli, n’okuhwera abandi kwega ahari Yehova, otwariiremu n’eki arikugamba aha shagama, eki nikindeetera okushemererwa kwingi. Obutoosha ninshaba ngu juba omushaho orikukirayo Yehova, amareho endwara n’okufa.—Bikagambwa Yasushi Aizawa.

[Obugambo obw’Ahansi]

^ Kurugirira aha kitabo Modern Blood Banking and Transfusion Practices ekyahandikiirwe Dr. Denise M. Harmening, “nikibaasika obutafaari oburikutukura kusiisikara omurwaire owaateebwamu eshagama yaaba, aine enda, nari atairwemu ekicweka ky’omubiri eky’ondiijo muntu.” Omu mbeera nk’egyo, eshagama y’omurwaire baagiceebera batakamutairemu eshagama y’ondiijo muntu obureemezi tiburikureebeka ahonaaho.” Kurugirira aha kitabo Dailey’s Notes on Blood, okusiisikara kw’obutafaari oburikutukura nikubaasa kubaho ahabw’okuteebwamu eitondo ry’eshagama etarikujwangana n’ey’omurwaire. Entsigo ku zirikurekyera aho kukora, omubiri gw’omurwaire mporampora nigwijuramu obutwa ahabw’entsigo kuremwa kugyegyena oburoofa omu shagama.”

^ Magaziini erikwetwa Journal of Clinical Oncology, eya Augusto 1988, ekagira eti: “Abarwaire b’ekookoro abatarikuteebwamu eshagama batakashemeziibwe nibaba baine emigisha mingi y’okukira okutaana n’abo abarikuteebwamu eshagama batakashemeziibwe.”

^ Kumanya ebirikukiraho aha ki Baibuli erikwegyesa aha shagama, shoma akatabo How Can Blood Save Your Life? Akaateirwe Abajurizi ba Yehova.

[Ekishushani]

Nkabashoboorora ngu hariho emiringo endiijo ey’obujanjabi etarikutwariramu okukoresa eshagama, kandi ngu nkaba ninyija kukora kyona eki ndikubaasa kuhwera abarwaire bangye.

[Ekishushani]

Okucoondoza nikworeka ngu omurwaire otatairwemu eshagama naakira juba, kandi tarikutunga bureemezi bwingi bwanyima y’okushemezibwa.”

[Ekishushani]

Aha mutwe: Ndikuha orubazo orurikwegamira ahari Baibuli

Buryo: Ndi n’omukazi wangye Masuko hati