Ifingalenga Ulupwa Ukuba ne Nsansa

Ifyo Mwingacita pa Kulaumfwana na Bapongoshi Benu

Ba Jenny * batile: Lyonse bamayofyala balenjebelapo fye ukuti tabamfwaya. Ifi fine e fyo na bafyashi bandi bale-eba abena mwandi ba Ryan. Na kuba, abafyashi bandi tabatalile ababapo no musaalula wa musango yu ku bantu bambi! Ukutandalila abafyashi besu kwaleleta amafya mu cupo cesu.

Ba Ryan batile: Bamayo balemona kwati takwali uwingalinga ukuupwa ku bana babo, kanshi balefwailisha ifilubo muli Jenny ukutula fye ilyo twaishibene nankwe. Abafyashi ba kwa Jenny na bo e fyo balenjeba, baleti nshalingile ukuupa umwana wabo. Nomba ifya musango yu nga fyacitika, ubwafya bwalebapo bwa kuti cila muntu alepokololako abafyashi bakwe kabili twalepeelana imilandu.

UKUKANAUMFWANA na bapongoshi bwafya ubukalamba nga nshi, nangu cingatila abapanga amafilimu balenga cilemoneka kwati lwa mwana useka. Ba Reena, aba ku India batile: “Pa myaka iingi, bamayofyala baleleta amafya mu cupo cesu. Ilingi line, nalefumisha ubukali ku balume bandi, pantu te kuti nkalipile banyinabo. Calemoneka kwati abena mwandi lyonse calebafya ukwishiba uo balingile ukusekesha pali ine na bafyashi babo.”

Mulandu nshi abafyashi bamo bengilila mu fyupo fya bana babo? Ba Jenny, abo tulandilepo batile, cimo icilenga ca kuti: “Abafyashi balasakamikwa ukumona umuntu uushilaishiba ifingi e watendeka ukusakamana umwana wabo.” Ba Dilip, abalume ba ba Reena nabo batile: “Abafyashi abakushishe umwana kabili abapooselepo ifingi pa kumukusha, balasakamikwa, bamona kwati babapoka umwana. Na kabili balasakamikwa ukuti umwana wabo talakula sana uwa kuti abe na mano ya kusunga bwino icupo.”

Kwena limo limo abaupana abene e balenga ukuti abafyashi baleingila mu cupo cabo. Ica kumwenako, natulande pali ba Michael na ba Leanne abekala mu Australia. Ba Michael batile: “Ulupwa Leanne akuulilemo balomfwana sana kabili balelanshanya pa fintu fyonse fye. E ico ilyo twaupene, Leanne aleya mu kwipusha bawishi pa fintu ifyo ifwe babili twalingile ukupingulapo. Bawishi balemupanda amano ayasuma, lelo ine calenkalipa nga aya mu  kwipusha kuli bawishi mu nshita ya kwipusha ine!”

Ca cine, ukukanaumfwana na bapongoshi mu fintu fimo kuti kwalenga amafya mu cupo. Bushe na kuli imwe e fyo caba? Bushe mulomfwana fye bwino na bapongoshi benu? Natulande pa mafya yabili ayo mwingakwata ne fyo mwingayapwisha.

UBWAFYA BWA KUBALILAPO: Abena mwenu balitemwisha sana abafyashi babo. Ba Luis abekala ku Spain batile: “Abakashi bandi balemona ukuti nga twaikala ukutali na bafyashi babo, cikaba kwati nababapata.” Balandile no kuti: “Ilyo twakwete umwana, abafyashi bandi baleisa fye lyonse, kabili ici calelenga umukashi wandi ukushala nanaka. Ici calengele ukuti tulepusana sana no mukashi wandi.”

Icishinka: Ilyo Baibolo ilondolola ifyo icupo caba, itila, ‘umwaume akasha wishi na nyina no kulambatila ku mukashi wakwe, na bo bakaba umubili umo.’ (Ukutendeka 2:24) Ukuba “umubili umo” takupilibula fye ukwikala pamo. Kupilibula ukuti, umulume no mukashi nabapanga ulupwa, ulo balingile ukubikako sana amano ukucila na balupwa lwabo. (1 Abena Korinti 11:3) Lelo kwena, umulume no mukashi bafwile ukucindika abafyashi babo, kabili ici cisanshamo ukubabikako amano. (Abena Efese 6:2) Finshi mwingacita nga ca kuti mumona kwati abena mwenu babika sana amano ku bafyashi babo ukucila imwe?

Ifyo mwingacita: Mulingile ukutontonkanyapo sana. Bushe cine cine abena mwenu balitemwisha sana abafyashi ukucila imwe, nelyo nalimo icilenga mulemona ifyo ni co imwe tamwaikatana sana na bafyashi benu? Nga tamwaikatana sana na bafyashi benu, bushe ifyo mwakulile fyalenga mulemona ukuti abena mwenu balitemwisha abafyashi babo ukucila imwe? Bushe nalimo bufuba fye mwakwata?—Amapinda 14:30; 1 Abena Korinti 13:4; Abena Galatia 5:26.

Pa kwasuka aya mepusho mufwile ukuibebeta mu bufumacumi kabili ukucita ifi kwalicindama. Na kuba, nga ca kutila ilyashi lya bena buko e lilenga ukuti mulepusana na bena mwenu, ninshi ubwafya bwaba mu cupo cenu te ku bena buko.

Ico amafya ayengi yabelako mu cupo ni pa mulandu wa kuti umulume no mukashi balapusana mu fyo bamona ifintu. Bushe kuti mwaeshako ukulatontonkanya pa fintu nge fyo abena mwenu batontonkanya? (Abena Filipi 2:4; 4:5) Ifi fine e fyo ba Adrián aba ku Mexico bacitile. Batile: “Ulupwa umukashi wandi akuliilemo talwaweme, e ico nalesengauka ukumfwana sana nabo. Mu kuya kwa nshita nalilekelele ukulaumfwana nabo pa myaka iingi. Ici caletele amafya mu cupo cesu pantu umwina mwandi ena alefwaya ukulaba pamo na balupwa lwakwe, maka maka banyina.”

Umuye nshiku ba Adrián balyalwike. Batile: “Nangu ca kutila nalishibe ukuti umwina mwandi aleumfwa sana ububi pa fyo abafyashi bakwe balecita, nailwike ukuti ukumulesha ukulaba nabo nako kwine kuti kwaleta amafya. Nomba ino nshita ndesha na maka ukulaumfwana na bafyashi bakwe.” *

ESHENIKO IFI: Imwe na bena mwenu lembeni ifyo abapongoshi benu bacita ifyo mushatemwa. Nalimo kuti mwatendeka ukulemba ati “Mona kwati . . . ” Lyena peleshanyeni amapepala mwalembapo. Bombeleni pamo no kutontonkanya pa nshila mwingapwishishamo aya mafya.

UBWAFYA BWALENGA BUBILI: Abapongoshi benu lyonse balengila mu cupo cenu na lintu mushibepwishe ukuti bamupandeko amano. Ba Nelya abekala ku Kazakhstan batile: “Ilyo twaupene twaikele no lupwa lwa balume bandi pa myaka 7. Ilingi line twalepusana na bapongoshi pa fyo twalekusha abana besu, pa fyo naleipika, e lyo na pa kuwamya fye ing’anda. Nalanshenye na bena mwandi e lyo  na bamayofyala pali ubu bwafya, lelo calengele fye ukuti ubwafya bukulileko!”

Icishinka: Nga mwaupa nelyo ukuupwa, abafyashi benu te bafwile ukulatungulula icupo cenu. Baibolo ilanda ukuti “umutwe wa mwaume onse ni Kristu; no mutwe wa mwanakashi mwaume,” e kutila umulume. (1 Abena Korinti 11:3) Nomba, nga fintu tulandilepo kale, bonse babili, umulume no mukashi bafwile ukucindika abafyashi babo. Na kuba, Amapinda 23:22 yatweba ukuti: “Umfwa kuli wiso uwakufyele, kabili wisuula noko pa mulandu fye wa kuti nakota.” Nomba kuti mwacita shani nga ca kutila abafyashi benu nelyo abapongoshi basuula ubutungulushi bwa mwaume uwaba e mutwe, kabili balafwaya ukuti e bo baletungulula?

Ifyo mwingacita: Mwifulwa, lelo esheni ukwishiba icilenga abapongoshi benu ukwingila mu cupo cenu. Ba Ryan, abo tulandilepo pa kubala, batile: “Limo abafyashi balakabila ukwishiba ukuti bacili balicindama ku bana babo.” Nga baingila mu cupo cenu, te kutila e fyo nalimo bafwaya fye ukulacita, lelo nga caba ifi, icingamwafwa kukonka filya Baibolo itufunda ukuti, “muleshipikishanya no kubelelana uluse nga umo ali ne ca kuilishanya ku munankwe.” (Abena Kolose 3:13) Inga nga ca kutila abapongoshi benu bacilamo fye ica kuti calenga muleke no kumfwana na bena mwenu?

Abaupana bamo, balalanshanishisha libela ifyo abafyashi bengalandapo pa cupo cabo. Ici tacilolele mu kuti mufwile ukubeba ifyo bashilingile ukulandapo mu nshila yabulamo umucinshi. * Ilingi line, kuti baishibila fye ku ncitilo shenu ukuti abena mwenu e bo mufwile ukukutikako sana. Ku ca kumwenako, ba Masayuki, aba ku Japan batile: “Nga ca kutila abafyashi balanda ifyo baletontonkanya pali fimo, tamufwile ukusumina fye apo pene. Ico mushilingile ukulaba ca kuti na imwe mufwile ukulaipingwila ifya kucita mu lupwa lwenu. Kanshi mufwile intanshi ukwipusha abena mwenu ifyo baletontonkanya pa filandile abafyashi.”

ESHENIKO IFI: Lanshanyeni na bena mwenu ifyo abafyashi benu bacita ifyo mumona ukuti e filenga mulepusana. Bonse babili, lembeni ifyo mulemona ukuti e fyo abafyashi bashilingile ukucita mu cupo cenu ne fyo mwakulacita pa kuti tabapulilemo, ilyo mulecita ifi mwilaba ukuba no mucinshi ku bafyashi benu.

Ilingi line ukukanaumfwana na bapongoshi benu kuti kwacepako nga ca kuti mwailuka ico bengilila mu cupo cenu, kabili tamulingile ukuleka ifya musango uyu filenge mulepusana na bena mwenu. Ba Jenny balisumine ici ilyo balandile ukuti: “Limo nga tulelanshanya na bena mwandi pa bafyashi besu, twalepusana, kabili twaishileiluka ukuti ukulanda pa filubo fya bafyashi kwaletukalifya sana. Mu kuya kwa nshita, twalilekele ukulanda pa filubo fya bafyashi besu, twasambilile ukulapwisha ubwafya twakwata. Ne cacitika ca kutila ino nshita tulomfwana sana na bena mwandi.”

[Amafutunoti]

MUIPUSHE AMUTI . . .

▪ Mibele nshi iisuma iyo abapongoshi bandi bakwata?

▪ Kuti nacindika shani abafyashi bandi e lyo no kukanalekelesha abena mwandi?