TO WHENUE visunnu kavi viyọnnu towe ṣẹṣẹ jẹ zọnlinzin ji, be hiẹ hẹn owhé towe nado yin nọtẹn hihọ́ tọn de na ẹn ya? Vlavo hiẹ na ko súnudo nùvo miyọ́n lẹtliki tọn lẹ, sẹ̀ nuhe sọgan gbleawunamẹ lẹ do, sú ali pèkán tọn lẹ—to vivẹnudido mẹ nado basi hihọ́na ovi towe.

Lehe e na yọ́n nado basi-hihọ́na jọja aflanmẹ towe to aliho dopolọ mẹ do sọ! Todin, nususu lẹ wẹ nọ duahunmẹna we taidi: ‘Be visunnu ṣie nọ pọ́n yẹdide fẹnnuwiwa tọn wẹ ya?’ ‘Be viyọnnu ṣie nọ do yẹdide gblezọn ede tọn lẹ hlan mẹdevo lẹ gbọn alokan apòmẹ tọn ji wẹ ya?’ Podọ kanbiọ he nọ gbàhundona we hugan wẹ yindọ, ‘Be jọja aflanmẹ ṣie nọ tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn wẹ ya?’

Mẹjitọ delẹ nọ tepọn nado ṣọ́ jọja aflanmẹ yetọn lẹ to whelẹponu bo nọ to anadena nuyiwa yetọn lẹpo. To nukọn mẹ, susu yetọn nọ wá mọdọ anadidena ovi lẹ to aliho mọnkọtọn mẹ nọ zọ́n bọ jọja aflanmẹ yetọn lẹ ma nọ voawu bo nọ wá jẹ gbẹzan awe zan ji.

E họnwun dọ ovi lẹ ṣiṣọ́ to whelẹponu ma nọ gbọ nuhahun lọ. Jehovah Jiwheyẹwhe ma nọ yí aliho enẹ zan nado whàn nudida etọn lẹ na yé nido setonuna ẹn gba, mọjanwẹ mẹjitọ lẹ ma dona wàmọ do niyẹn. (Deutelonomi 30:19) Enẹwutu, nawẹ hiẹ sọgan gọalọna jọja aflanmẹ towe lẹ nado yí nuyọnẹn do basi nudide walọ dagbe tọn lẹ gbọn?—Howhinwhẹn lẹ 27:11.

Aliho tangan dopo wẹ nado nọ dọhodopọ hẹ ovi towe lẹ podọ nado bẹjẹeji to whenue yé gbẹ́ pò to ovu. * (Howhinwhẹn lẹ 22:6) To whenuena yé biọ owhe aflanmẹ tọn mẹ, zindonukọn nado nọ dọhodopọ hẹ yé. Taidi mẹjitọ de, hiẹ wẹ dona yin  asisa nudọnamẹ dejidego tọn tintan na jọja aflanmẹ towe. Alicia, yèdọ awhlivu de to Grande-Bretagne dọmọ: “Mẹsusu nọ lẹndọ họntọn mítọn lẹ wẹ mí dona nọ dọhodo zanhẹmẹ ji hẹ, ṣigba enẹ ma yin nugbo. Homẹ mítọn nọ hùn eyin nudọnamẹ ehelẹ wá sọn mẹjitọ mítọn lẹ dè. Mí nọ dejido nuhe yé dọna mí lẹ go.”

Dile ovi lẹ to whinwhẹ́n, yé dona yọ́n nususu do zanhẹmẹ ji hugan lehe ovi de nọ wá gbẹ̀mẹ gbọn poun. Yé sọ dona “plọn huhlọn wuntuntun tọn yetọn gbọn yíyí i zan dali nado nọ yọ́n vogbingbọn to dagbe po oylan po ṣẹnṣẹn.” (Heblu lẹ 5:14) To kleun mẹ, yé dona yọ́n nuhe zanhẹmẹ he sọgbe zẹẹmẹdo bo dona nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo enẹ. Nawẹ hiẹ sọgan do nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ do ahun jọja aflanmẹ towe tọn mẹ gbọn?

Gbadopọnna nujinọtedo towe titi lẹ whẹ́. Di apajlẹ, hiẹ sọgan yise po nujikudo po dọ galilọ—yèdọ zanhẹmẹ to mẹhe ma wlealọ lẹ ṣẹnṣẹn—ma sọgbe. (1 Tẹsalonikanu lẹ 4:3) Vlavo, ovi towe lẹ yọ́n teninọ towe gando whẹho ehe go; yé tlẹ sọgan dọ wefọ Biblu tọn he nọgodona nuyise towe lẹ. Eyin mẹde kanhose yé, yé sọgan gblọn madoadúdẹji dọ zanhẹmẹ jẹnukọnna alọwle ma sọgbe.

Ṣigba, nususu gbẹ́ pò. Owe lọ, Sex Smart dohia dọ jọja lẹ sọgan yinuwa taidi mẹhe kọngbedopọ hẹ nuyise mẹjitọ yetọn lẹ tọn do zanhẹmẹ ji. Owe lọ dọmọ: “Yé ma nọ tindo nujikudo lọ nado wleawuna pọndohlan yetọn titi lẹ. Eyin yé wá pannukọn ninọmẹ madonukun de bo dona basi nudide to niyaniya mẹ do nuhe sọgbe po dehe ma sọgbe po ji, yé nọ biọ bẹwlu po nuhahun po mẹ.” Nuhewutu nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ tintindo do yin nujọnu niyẹn. Nawẹ hiẹ sọgan gọalọna jọja aflanmẹ towe nado wleawuna nujinọtedo ehelẹ gbọn?

Dike nujinọtedo towe lẹ ni họnwun.

Be hiẹ yise dọ alọwle godo wẹ kọndopọ zanhẹmẹ tọn dona wá aimẹ te ya? Eyin mọ wẹ, nọ dọ ehe na jọja aflanmẹ towe whẹwhẹ podọ to aliho he họnwun mẹ. Sọgbe hẹ owe lọ, Beyond the Big Talk, dodinnanu dohia dọ “to owhé he gbè mẹjitọ lẹ nọ na nudọnamẹ he họnwun ovi yetọn lẹ nado dohia dọ yé ma kẹalọyi dọ jọja lẹ ni nọ tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn te lẹ, e yọnbasi taun dọ jọja mọnkọtọn lẹ ma na yawu tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn.”

Na nugbo tọn, dile e yin didọ do wayi, nujinọtedo walọ dagbe tọn towe didọ poun ma ko pé na visunnu kavi viyọnnu towe nido de nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé gba. Ṣigba, hodidọ do nujinọtedo walọ dagbe tọn he hiẹ jlo dọ whẹndo towe ni tindo ji na yin dodonu de he ji ovi towe lẹ na wleawuna yetọn titi do. Podọ dodinnanu lẹ dohia dọ jọja susu wẹ nọ wá hodo apajlẹ nujinọtedo walọ dagbe mẹjitọ yetọn lẹ tọn dile etlẹ yindọ e nọ taidi dọ yé ma nọ hodo yé to owhe aflanmẹ tọn lẹ mẹ.

Plọn yé nugbo lẹpo gando zanhẹmẹ go.

Dandannu wẹ e yin dọ hiẹ ni nọ na avase ovi towe lẹ. (1 Kọlintinu lẹ 6:18; Jakọbu 1:14, 15) Etomọṣo, Biblu dọhodo zanhẹmẹ ji taidi nunina de sọn Jiwheyẹwhe dè, e ma yin omọ̀ Satani tọn de gba. (Howhinwhẹn lẹ 5:18, 19; Ohàn Sọlomọni tọn 1:2) Owù lọ lẹ kẹdẹ didọna jọja aflanmẹ towe lẹ na hẹn yé tindo pọndohlan agọ̀ he ma sọgbe hẹ Owe-wiwe lẹ do zanhẹmẹ ji. Corrina, jọja yọnnu de to France dọmọ: “Mẹjitọ ṣie lẹ nọ to hodọna mi whẹwhẹ gando fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn go bọ enẹ hẹn mi tindo pọndohlan agọ̀ do kọndopọ zanhẹmẹ tọn ji.”

Hẹn ẹn diun dọ ovi towe lẹ yọ́n nugbo lẹpo gando zanhẹmẹ go. Nadia, onọ̀ de to Mexique dọmọ: “Nuhe n’nọ tẹnpọn nado hẹn họnwun na jọja aflanmẹ ṣie lẹ to whepoponu wẹ yindọ, zanhẹmẹ yin nunina dagbe podọ jọwamọ tọn he Jehovah Jiwheyẹwhe na gbẹtọvi lẹ nado nọ duvivi etọn. Ṣigba, alọwle mẹ wẹ e sọgan yin yiyizan te. Lehe mí yí i zan do sọgan hẹn ayajẹ kavi awugble wá na mí.”

Gọalọna jọja towe nado lẹnnupọndo kọdetọn lọ lẹ ji.

Nado sọgan basi nudide to adà gbẹzan tọn depope mẹ, jọja lẹ dona yọ́n nudide voovo he yé sọgan basi lẹ bo lẹnnupọndo ale po owù he dopodopo yetọn na hẹn wá lẹ po ji. Ma lẹndọ eyin yé yọ́n vogbingbọn to dagbe po oylan po ṣẹnṣẹn poun, e ko pé blo. Emma, yọnnu Klistiani de to Australie dọmọ: “Eyin n’lẹnnupọndo nuṣiwa jọja whenu tọn ṣie lẹ ji, n’sọgan dọ dọ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ yinyọnẹn ma zẹẹmẹdo dọ mẹde ko kẹalọyi yé gba. Nukunnumimọjẹ ale he nujinọtedo enẹlẹ po kọdetọn he nujinọtedo lọ lẹ gbigbà nọ hẹnwa lẹ po mẹ—yin nujọnu taun.”

Biblu sọgan gọalọ, na susu gbedide etọn lẹ tọn zinnudo kọdetọn he ylanwiwa nọ hẹnwa lẹ ji. Di apajlẹ, Howhinwhẹn lẹ 5:8, 9 dotuhomẹna jọja lẹ nado gbẹ́ galilọ dai ‘na yé nikaa yí yẹyi yetọn na mẹdevo.’ Dile wefọ enẹlẹ dohia do, mẹhe nọ doalọ to zanhẹmẹ jẹnukọnna alọwle mẹ lẹ nọ yí nuhọakuẹ-yinyin walọ dagbe, tenọgli po osi mẹdetiti tọn yetọn po tọn do sanvọ́. Podọ enẹ nọ hẹn ẹn vẹawuna yé nado wá mọ alọwlemẹ he tindo jẹhẹnu dagbe ehelẹ. Nulinlẹnpọn do owù he osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn gbigbà nọ hẹnwa to agbasa-liho, numọtolanmẹ-liho, po gbigbọmẹ-liho po ji sọgan whàn jọja aflanmẹ towe nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé. *

Takao, owhe 18 mẹvi de to Japon dọmọ: “N’yọnẹn dọ n’dona wà nuhe sọgbe, ṣigba ehe nọ biọ avùnhiho sọta ojlo agbasalan tọn lẹ zọnmii.” Jọja he nọ tindo numọtolanmẹ enẹ lẹ sọgan deji bo yọnẹn dọ e ma yin yewlẹ kẹdẹ wẹ nọ pehẹ ninọmẹ mọnkọtọn gba. Apọsteli Paulu he tlẹ yin Klistiani nugbonọ de yigbe dọmọ: “To whenue yẹn jlo nado wà nuhe sọgbe, nuhe ylan wẹ nọ tin to dè e.”—Lomunu lẹ 7:21.

Jọja aflanmẹ lẹ na wà dagbe nado hẹn do ayiha mẹ dọ avùnhiho mọnkọtọn ma ylan gba. E sọgan gọalọna yé nado lẹnnupọndo gbẹtọ wunmẹ he yé jlo na yin ji. E sọgan gọalọna yé nado lẹnnupọndo kanbiọ ehe ji, ‘Be n’jlo na zan gbẹzan ṣie to aliho he sọgbe mẹ bo gbọnmọ dali yin yinyọnẹn taidi mẹhe tindo walọ dagbe he nọ hẹn tenọgli go ya kavi be n’jlo na yin yinyọnẹn taidi mẹhe nọ hodo nuhe mẹdevo lẹ nọ wà—yèdọ mẹhe nọ joawuna ojlo edetiti tọn lẹ de wẹ ya?’ Nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ tintindo na gọalọna jọja aflanmẹ towe nado na gblọndo kanbiọ enẹ tọn po nuyọnẹn po.