Bibliapiqa 66 librochakunam kachkan, yaqa 1.600 watakunam qillqarqaku. Bibliapi Diospa nisqankuna kasqanraykum ‘Diospa palabran’ nispa sutichanchik (1 Tesalonicenses 2:13).

Kaykunamantam qatiqninpi yachachkasunchik:

•  Biblia imayna kasqanmanta

•  ¿Imamantam bibliaqa yachachin?

•  ¿Bibliapa nisqankunaqa cambiasqachu kachkan?

•  ¿Imanasqataq bibliaqa achka rimaykunapi ruwasqa kachkan?

•  ¿Pitaq bibliapi imakuna qillqasqa kananpaq tantiarqa?

•  ¿Bibliapi librokunaqa llapanchu kachkan?

•  ¿Imaynatam bibliapi versiculokunata tarichwan?

•  Bibliapa libronkuna

•   ¿Pitaq bibliataqa qillqarqa? Diosmi bibliataqa qillqachirqa 40 runakunawan. Paykunamanta wakinmi Moises, kamachiq David, Mateo, Marcos, Lucas hinaspa Juan. a Diosqa piensasqankunatam churarqa paykunapa pensamientonman, chaynapi Diospa nisqanta paykuna qillqanankupaq (2 Timoteo 3:16).

   Chayta entiendenapaq kaypi piensariy: Huk patronmi secretarionta ninman sutinpi cartata imaynata qillqananpaq. Chaynaqa, ¿pipam chay cartaqa? Patronpamriki. Chaynallataqmi bibliapi qillqasqa kaqkunapas Diospa piensasqan. Arí, bibliata runakunawan Dios qillqachiptinpas bibliaqa Diospa palabranmi.

•   ¿Ima ninantaq biblia palabraqa? Bibliaqa griego rimaypim biblía, chay ninanqa “librochakuna” ninanmi. Tiempopa risqanman hinam chay palabrawanqa suticharqaku bibliapa lliw librochankunata.

•   ¿Haykapim bibliataqa qillqarqaku? Biblia qillqaytaqa qallaykurqaku Jesuspa tiemponmanta ñawpaqtam 1513 watapi, qillqaytañataqmi tukururqaku Jesuspa tiemponmanta qipataña 98 watapi. Qillqarqakuqa 1.600 masnin watapim.

•   ¿Tarichwanraqchu punta-punta biblia qillqasqankuta? Yachasqanchikman hinaqa manam mayqallanpas kanñachu. Bibliataqa puntataqa qillqarqaku papiro hinaspa pergamino nisqankupim, ichaqa chaykunaqa manam unaytachu duraq. Chaymi allin qillqaqkuna bibliataqa achka kutita cuidadollawan copiarqaku, chaynataqa ruwarqaku pachaknintin watakunapim. Chaymi bibliapi nisqanqa kunankama kachkan.

•   ¿Imatam ninchik ñawpaq hinaspa musuq testamento nispa? Ñawpaq testamento nispaqa Genesismanta-Malaquiaskama librokunatam ninchik, chaytaqa qillqarqaku hebreo rimaypim. b Ninkutaqmi Hebreo rimaypi Diospa palabran nispapas. Musuq testamento nispañataqmi ninku Mateomanta-Apocalipsiskama librokunata, chaytaqa qillqarqaku griego rimaypim. Ninkutaqmi Griego rimaypi Diospa palabran nispapas. Ñawpaq utaq musuq testamentoña kaspapas huk librollam kachkan. Chaymi enteronta Diospa palabran utaq biblia nispa sutichanchik. c

•   ¿Imakunamantam bibliapiqa willawanchik? Bibliapiqa willawanchik Diosta serviq runakunamantam, kamachikuykunamantam, profeciakunamantam utaq imakuna pasakunanmanta ñawpaqmantaraq willakusqankumantam, kachkantaqmi poesiakunapas, proverbiokunapas utaq yachayniyuqpa rimasqankunapas, takikunapas chaynataq cartakunapas. Qaway “ Bibliapa libronkuna” niqta.

 Bibliaqa qallariyninpim willawanchik Diosqa cielotawan allpa pachata imayna unanchasqanmanta. Bibliapiqa Diosqa willawanchiktaqmi sutinqa Jehova kasqantapas, payqa niwanchikmi payman asuykunapaq (Salmos 83:18).

 Bibliapiqa tarinchikmi Diosmanta llullakuna nisqankumanta willakuykunatapas, nintaqmi Diosqa sutinta qanrachasqankuta imaynata chuyanchananmantapas.

 Bibliapiqa willawanchiktaqmi hamuq tiempopi allpa pachanchik imayna kananmanta chaynataq runakunapaq Jehova Diosninchik imakuna ruwananmanta. Nintaqmi hamuq tiempopi tukuy ñakarichiwaqninchikkunata chinkachinanpaq imata ruwananmantapas.

 Chaymantapas bibliapiqa willawanchikmi kusisqa kawsakunapaq imata ruwananchikmanta. Chaymanta wakintayá yachaykusunchik.

•   Imaynata hukkunawan allinta apanakunamanta. Mateo 7:12 nin: “Imaynam qamkunapas munankichik runamasikichik qamkunapaq imapas ruwananta, chaynatayá qamkunapas paykunapaq ruwaychik”, nispa.

   Ima ninantaq chayqa: Ñuqanchikqa hukkunawanmi allin runa kananchik, ñuqanchikwanpas chayna kanankuta munasqanchikrayku.

•   Imanasqa llumpayta mana preocupakunamanta. Mateo 6:34 nin: “Sapa punchawmi kan imamantapas llakikuyqa, amayá llakikuychikchu paqarintin punchaw imayna kanaykichikmantaqa”, nispa.

   Ima ninantaq chayqa: Paqarin-mincha ima kananmanta llumpayta preocupakunamantaqa, kunan punchaw imapas pasakusqallanmantam preocupakunanchik.

•   Imaynata casarasqakuna kusisqa kawsakunamanta. Efesios 5:33 nin: “Kikikichikta hinayá warmikichikta sapakama kuyaychik, warmiñataqyá qusanta anchata respetachun”, nispa.

   Ima ninantaq chayqa: Casado vidapi kusisqa kawsakunapaqqa kuyanakunam hinaspa respetanakunam.

 Manam. Ñawpaq tiempopi qillqasqankuta kunan tiempopi bibliakunawan tupachispankum yachaysapa runakunaqa ninku imam kaqlla kasqanta, mana cambiasqa kasqanta. Diosqa manam saqirqachu palabranta pipas cambianantaqa, payqariki munan lliw runakuna leespan ima nisqanta entiendenankutam (Isaias 40:8). d

 Bibliataqa qillqarqaku hebreo, griego hinaspa arameo idiomapim, chay idiomakunataqa kay tiempopi runakunaqa manam lliwchu entiendenku. Chayna kaptinpas bibliapiqa ‘sumaq willakuykunam’ kachkan llapallan nacionkunapi runakunapaq, tukuy rimayniyuqkunapaq hinaspa kastakunapaq (Apocalipsis 14:6). Chayraykum bibliaqa runakunapa rimayninkupi kanan Diospa nisqankunata leenankupaq hinaspa sumaqta entiendenankupaq.

 Kaynatam bibliataqa huk idiomakunaman wakin runakuna ruwanku:

•   Lliw palabrakunatam traducinku. Sapa palabratam idiomankupi churanku.

•   Ima niy munasqanman hinam traducinku. Bibliapa ima nisqanta sumaqta entiendeykuspankum idiomankupipas chaynata entiendenankupaq hina palabrakunata churanku.

•   Entiendesqankuman hinam traducinku. Bibliapa nisqantam entiendesqankuman hina wakinqa cambiarunku, chaytaqa ruwanku leeqkuna sumaqta entiendenankuta piensaspankum. Ichaqa chaynata ruwaptinkum wakinpiqa bibliapa nisqanqa manaña imam kaqñachu, hukñam entiendekurun.

 Allin traducisqa bibliapiqa ima niy munasqanmi lliw traducisqa kanan hinaspapas kay tiempopi runakunapa rimasqanman hinam kanan chaynataq chaylla entiendekuqmi kanan. Chaynatam Diospa nisqankunataqa imam kaqta willawanchik. e

 Bibliataqa Diosmi qillqachirqa, paymi tantiarqa imakuna qillqasqa kananpaq. Puntataqa Israel runakunamanmi Jehova Diosqa “chuya palabrankunata willarqa”, paykunam hebreo rimaypi Diospa palabranta waqaychananku karqa (Romanos 3:2).

 Arí. Bibliaqa completom kachkan, manam mayqin libropas faltanchu. Hukkunam ninku tarisqanku ñawpa librokunapas bibliapa parten kasqanta. f Ichaqa kaypi piensarisun, Diospa atiyninwan qillqasqa librokunaqa sutillam, hinaspapas bibliapa nisqanman hinam (2 Timoteo 1:13). Chaymi nisqankunaqa llapan tupan. Ichaqa chay tarisqanku librokunaqa manam bibliapa nisqankunawanqa tupanchu, chaymi mana bibliapa partenchu. g