ทุก​วัน​นี้​มี​ข้อมูล​ข่าวสาร​มาก​มาย​ที่​คุณ​เข้า​ไป​อ่าน​และ​ดู​ได้​ง่าย ๆ ไม่​ว่า​จะ​เป็น​ข้อมูล​ที่​ช่วย​ให้​คุณ​ปลอด​ภัย​และ​เรื่อง​เกี่ยว​กับ​สุขภาพ แต่​พอ​คุณ​ค้น​ไป​เรื่อย​ ๆ คุณ​ต้อง​ระวัง​ที่​จะ​ไม่​รับ​ข้อมูล​ผิด ๆ เช่น

•   ข่าว​ที่​ทำ​ให้​เข้าใจ​ผิด

•   ข้อมูล​ที่​ไม่​จริง

•    ทฤษฎี​สม​คบ​คิด

 ตัว​อย่าง​เช่น ใน​ช่วง​ที่​โควิด-19 ระบาด เลขาธิการ​สหประชาชาติ​เตือน​ให้​ระวัง​ข้อมูล​ที่​ไม่​จริง​ซึ่ง​กำลัง​แพร่​ไป​ทั่ว เขา​บอก​ว่า “มี​คำ​แนะ​นำ​เรื่อง​การ​รักษา​แบบ​ผิด ๆ ที่​เป็น​อันตราย​ต่อ​สุขภาพ​เยอะ​มาก ใน​รายการ​โทรทัศน์​และ​วิทยุ​ก็​มี​เรื่อง​โกหก ใน​อินเทอร์เน็ต​ก็​เต็ม​ไป​ด้วย​ทฤษฎี​สม​คบ​คิด​มาก​มาย​ที่​คน​คิด​กัน​ไป​เอง นอก​จาก​นั้น คน​เดี๋ยว​นี้​ชอบ​พูด​โจมตี​หรือ​ด่า​คน​ที่​คิด​ไม่​เหมือน​ตัว​เอง​หรือ​ไม่​ใช่​พวก​เดียว​กัน”

 ข้อมูล​ผิด​ ๆ ​ไม่​ใช่​เรื่อง​ใหม่​เพราะ​คัมภีร์​ไบเบิล​บอก​ล่วง​หน้า​ไว้​ว่า ใน​สมัย​ของ​เรา “คน​ชั่ว​และ​นัก​ต้ม​ตุ๋น​จะ​ยิ่ง​ชั่ว​ร้าย​ขึ้น​เรื่อย​ ๆ พวก​เขา​จะ​หลอก​ลวง​คน​อื่น​และ​ตัว​เขา​เอง​ก็​จะ​ถูก​หลอก​ด้วย” (2 ทิโมธี 3:1, 13) และ​อินเทอร์เน็ต​ก็​ยิ่ง​ทำ​ให้​เรา​รับ​และ​แชร์​ข่าว​ปลอม​ได้​ง่าย​และ​เร็ว​ขึ้น​โดย​ที่​เรา​ไม่​ตั้งใจ​เพราะ​คิด​ว่า​ข้อมูล​นั้น​เป็น​เรื่อง​จริง มือ​ถือ​ของ​เรา​ก็​เลย​มี​แต่​ข่าว​ปลอม​หรือ​ข่าว​จริง​บ้าง​ไม่​จริง​บ้าง​เต็ม​ไป​หมด

 คุณ​จะ​ไม่​หลง​เชื่อ​ข้อมูล​ที่​ทำ​ให้​เข้าใจ​ผิด​และ​ทฤษฎี​สม​คบ​คิด​ได้​ยัง​ไง? ลอง​ดู​คำ​แนะ​นำ​บาง​อย่าง​จาก​คัมภีร์​ไบเบิล​ที่​ช่วย​เรา

•   อย่า​เชื่อ​ทุก​อย่าง​ที่​คุณ​เห็น​หรือ​ได้​ยิน

   สิ่ง​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​บอก: “คน​ขาด​ประสบการณ์​เชื่อ​คำ​พูด​ทุก​คำ แต่​คน​ฉลาด​คิด​ก่อน​ทำ​เสมอ”—สุภาษิต 14:15

   ถ้า​ไม่​ระวัง​เรา​อาจ​ถูก​หลอก​ได้​ง่าย เช่น คน​เดี๋ยว​นี้​ชอบ​ส่ง​รูป​ภาพ​ที่​มี​คำ​อธิบาย​หรือ​พวก​คลิป​วีดีโอ​สั้น​ ๆ ​ทาง​โซเชียล​มีเดีย หลาย​คน​เรียก​สิ่ง​เหล่า​นี้​ว่า​มี​ม จุด​ประสงค์​ของ​คน​ส่ง​ก็​คือ​อยาก​ให้​เพื่อน​ได้​ดู​รูป​ภาพ​หรือ​วีดีโอ​ตลก​ ๆ แต่​บาง​ครั้ง​รูป​ภาพ​หรือ​วีดีโอ​เหล่า​นี้​จะ​ถูก​ตัด​ต่อ​แล้ว​เอา​ไป​ใช้​ผิด​วัตถุ​ประสงค์​แรก​เดิม หลาย​คน​ถึง​กับ​ตัด​ต่อ​วีดีโอ​ว่า​มี​คน​พูด​หรือ​ทำ​อะไร​บาง​อย่าง​ทั้ง​ที่​จริง​ ๆ ​แล้ว​เขา​ไม่​ได้​ทำ

   “นัก​วิจัย​พบ​ว่า​ข้อมูล​ผิด ๆ ส่วน​ใหญ่​บน​โซเชียล​มีเดีย​มัก​จะ​เป็น​ภาพ​หรือ​วีดีโอ​ที่​ตัด​ต่อ​หรือ​ดัด​แปลง​จน​ไม่​ตรง​กับ​ความ​เป็น​จริง เช่น พวก​มี​ม”—แอ็กซิออส มีเดีย

   ถาม​ตัว​เอง​ว่า: ‘ข่าว​ที่​ฉัน​อ่าน​เป็น​เรื่อง​จริง​หรือ​ถูก​ตัด​ต่อ?’

•   เช็ก​ที่​มา​และ​เนื้อหา​ของ​ข่าว

   สิ่ง​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​บอก: “ตรวจ​ดู​ทุก​สิ่ง​ให้​แน่​ใจ”—1 เธสะโลนิกา 5:21

   ก่อน​ที่​คุณ​จะ​เชื่อ​และ​แชร์​ข่าว​สัก​เรื่อง​หนึ่ง​แม้​จะ​เป็น​เรื่อง​ที่​หลาย​คน​แชร์​กัน​และ​เห็น​ตาม​สื่อ​ต่าง​ ๆ ให้​เช็ก​ดูก่อน​ว่า​เป็น​เรื่อง​จริง​ไหม แต่​คุณ​จะ​เช็ก​ยัง​ไง?

   ดู​ว่า​ที่​มา ของ​ข่าว​นั้น​เชื่อถือ​ได้​ไหม สื่อ​ต่าง​ ๆ ​และ​หน่วย​งาน​บาง​แห่ง​อาจ​บิดเบือน​เนื้อหา​ด้วย​เหตุ​ผล​ทาง​ธุรกิจ​หรือ​การ​เมือง ให้​อ่าน​ข่าว​เดียว​กัน​นี้​จาก​หลาย​ ๆ ​สื่อ​เพื่อ​เอา​มา​เปรียบ​เทียบ​กัน บาง​ครั้ง​เพื่อน​อาจ​แชร์​ข้อมูล​ผิด ๆ ให้​คุณ​หรือ​โพสต์​ทาง​โซเชียล​มีเดีย​โดย​ไม่​ได้​ตั้งใจ ดัง​นั้น อย่า​เชื่อ​จน​กว่า​คุณ​จะ​เช็ก​ที่​มา​ของ​ข่าว​นั้น​ก่อน

   ดู​เนื้อหา ของ​ข่าว​นั้น​ว่า​เก่า​ไหม​และ​เป็น​ข้อมูล​ที่​ถูก​ต้อง​หรือ​เปล่า ให้​ดู​วัน​ที่ เช็ก​ข้อมูล และ​ดู​ว่า​มี​หลักฐาน​สนับสนุน​ไหม ระวัง​เป็น​พิเศษ​ถ้า​เรื่อง​นั้น​เสนอ​ทาง​ออก​หรือ​วิธี​แก้​ปัญหา​ที่​ง่าย​เกิน​ไป และ​ระวัง​ข่าว​ที่​ต้องการ​สร้าง​ความ​ตื่น​ตระหนก

   “การ​เช็ก​ความ​ถูก​ต้อง​ของ​ข่าว​อาจ​สำคัญ​พอ​ ๆ ​กับ​การ​ล้าง​มือ”—ศรีดาร์ ธรรมปุริ ผู้​เชี่ยวชาญ​ด้าน​อาหาร​ปลอด​ภัย​และ​โภชนาการ​แห่ง​สหประชาชาติ

   ถาม​ตัว​เอง​ว่า: ‘ข่าว​นี้​เป็น​แค่​ความ​คิด​เห็น​ส่วน​ตัว​หรือ​เป็น​ข้อ​เท็จ​จริง หรือ​เป็น​การ​เสนอ​ความ​จริง​แค่​ด้าน​เดียว?’

•  ยึด​ข้อ​เท็จ​จริง​ไม่​ใช่​ความ​ชอบ​ส่วน​ตัว

   สิ่ง​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​บอก: “คน​ที่​ไว้​ใจ​หัวใจ​ตัว​เอง​เป็น​คน​โง่”—สุภาษิต 28:26

   เรา​มัก​จะ​เชื่อถือ​ข้อมูล​ที่​ตรง​กับ​สิ่ง​ที่​เรา​อยาก​เชื่อ บริษัท​อินเทอร์เน็ต​มัก​จำ​สิ่ง​ที่​เรา​เคย​เข้า​ไป​อ่าน​หรือ​ค้น​แล้ว​จะ​คอย​ส่ง​เรื่อง​คล้าย​ ๆ ​กัน​มา​ให้​เรา​เรื่อย​ ๆ แต่​จำ​ไว้​ว่า​สิ่ง​ที่​เรา​อยาก​ได้​ยิน​ไม่​สำคัญ​เท่า​กับ​ข้อ​เท็จ​จริง

   “คน​เรา​มี​ความ​สามารถ​ใน​การ​คิด​และ​หา​เหตุ​ผล​อยู่​แล้ว แต่​มัก​จะ​เอา​อารมณ์​และ​ความ​ชอบ​มา​เป็น​ใหญ่ เรา​เลย​มี​แนว​โน้ม​จะ​ยอม​รับ​ข้อมูล​ที่​ตรง​กับ​ใจ​เรา”—ปีเตอร์ ดิตโต นัก​จิตวิทยา​สังคม

   ถาม​ตัว​เอง​ว่า: ‘ฉัน​เชื่อ​ข้อมูล​นี้​เพราะ​มัน​ตรง​กับ​ใจ​ฉัน​ไหม?’

•   หยุด​แชร์​เรื่อง​ไม่​จริง

   สิ่ง​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​บอก: “อย่า​เอา​เรื่อง​ที่​ไม่​เป็น​ความ​จริง​ไป​พูด​ต่อ​ ๆ ​กัน”—อพยพ 23:1

   จำ​ไว้​ว่า​ข้อมูล​ที่​คุณ​แชร์​ให้​คน​อื่น​จะ​มี​ผล​ต่อ​ความ​คิด​และ​การ​กระทำ​ของ​เขา ถึง​คุณ​ไม่​ได้​ตั้งใจ​ให้​ข้อมูล​ผิด​ ๆ แต่​เขา​ก็​อาจ​ได้​รับ​ผล​เสีย

   “กฎ​ข้อ​ที่​หนึ่ง​ก็​คือ ใจ​เย็น​ ๆ หยุด​คิด​สัก​นิด​นึง​ว่า ‘ฉัน​แน่​ใจ​แล้ว​ไหม​ว่า​มัน​เป็น​เรื่อง​จริง​ที่​ควร​จะ​แชร์?’ ถ้า​ทุก​คน​ทำ​แบบ​นี้​มัน​ก็​จะ​ลด​ข่าว​ปลอม​ได้​เยอะ”—ปีเตอร์ อดัมส์ รอง​ประธาน​อาวุโส​แห่ง​โครงการ News Literacy Project

   ถาม​ตัว​เอง​ว่า: ‘ฉัน​แน่​ใจ​แล้ว​ไหม​ว่า​เรื่อง​ที่​ฉัน​แชร์​เป็น​เรื่อง​จริง?’