E Baibolo yitalandapo pe holide ye Halloween, yino awantu awavule wakazevya cila mwaka pa 31 October. Lelo nanti ciwe wo-o, intambi zino wakakonka na kuno ko-o ukuzevya kwafumilila visikwivwana na vino e Baibolo yikalanda.

Vino vili mwe co-o icipande

•  Vino watalisile ukuzevya e Halloween ni ntambi zino wakakonka

•  Uzye ukumanya vino watalisile ukuzevya e Halloween kwacindama?

•  Amulandu ci wuno wakayitila ukuti Halloween?

•   E Samhain: E Halloween yafumilila ku kuzevya kuno witanga ukuti Samhain. Ibuku lya The World Book Encyclopedia lyalanzile ukuti “Awina Celt awano watalisile ko-o ukuzevya imyaka 2,000 yino yapita, kuno kwalinji mukupepa kwa wufi.” Lyalanzile nu kuti: “Awina Celt wazumizile ukuti awafwe wangalanzyanya na wapuma. Pakuzevya wayanga ku manda pakuti wangalanzyanya nawo.”—Lolani akamutwe kano ka kuti: “ Amulandu ci wuno wakayitila ukuti Halloween?”

•   Wakazwala ivya kutinya nu kuya mu mang‵anda ya wantu mukuwatinya pakuti wawapeko vimwi: Pakuzevya awina Celt wamwi wazwalanga ivizwalo vino vyalenganga waloleka ngati aviwa, “pakuti nga wasunkana ni viwa aviwapitililavye. Ne wamwi wasendanga ivya kulya nu kuya mukupa ku wafwe pakuti imizimu yawo yitawafulilwa nanti ukuwacita iviwipe. a

   Mu myaka ya muma 500 C.E. ne 1500 C.E. mu Europe wa simapepo wa mu Katolika nawa muma calici yawo watalisile ukukonka intambi zino zyawa mwe ko-o ukuzevya. Wazwalanga ivizwalo vino awina Celt wazwalanga pa kuzevya nu kuya mu manga‵anda ya wantu pakuti wawapeko vimwi.

•   Iviwa na walozi: Ukufuma na kali vyo-o vyonsinye vikakwivwana ni mizimu miwipe. Pakulanda pe yo-o “imizimu miwipe,” ibuku lya kuti Halloween Trivia lyalanda ukuti: “yikalenga awantu ukutina awafwe, ukufwa nu kuti yingawakoma.”

•   Ukuwomvya walampi na wacipuzi pa kuzevya: Imyaka ya kunsizi pakuzevya mu Britain, awantu “wapitanga cila nganda nu kuwanena ukuti twandi tupepelele awafwe nga cakuti mwatupa ivyakulya.” Wasendanga wa kendo nu kuwika mukasi mwa lampi pakulanjizya ukuti wasenda imizimu miwipe. Amalyasi yakali yakalanda ukuti wawomvyanga wa lampi pakuwinga imizimu imiwipe. Pamulandu wakuti muma 1800, mu North America mwalinji sana wa cipuzi, walesile ukuwomvya ama lampi nu kutalika ukuwomvya wa cipuzi, amuno wapepusile ukufonkola mu kasi nu kuwikamo wakendo.

 Ee. Nanti acakuti awantu awavule wakakwelenganya ukuti ukuzevya e Halloween kutawipa, lelo intambi na vino wakacita pe ko-o ukuzevya vyapusana nkaninye na vino e Baibolo yikasambilizya. Ko-o ukuzevya kukatunjililwa ni visambilizyo vya wufi vino vikalanda pa wafwe na pa mizimu miwipe nanti pa viwa.

 Lolani amawaliko yano yakonkapo yano yakulanjilila vino e Leza akalola intambi zino wakakonka pe ko-o ukuzevya:

•   “Mutapenda nanti akuyisinkanye mutize muwayisinka, mutize muleke wawuzya imizimu mifwe.”​—Amasundo 18:10-12, Izwi lya kwe Leza.

   Muno likasula: E Leza atazumilizya ukulanda na wafwe nanti ukucita ivili vyonsinye vino vikulanjizya ukuti mukulonda ukulanda na wafwe.

•   “Wano wafwa weni watamanya chimwi.”​—Ekawizya 9:5.

   Muno likasula: Pamulandu wakuti awafwe wasimanya cimwi, watanga walande na wapuma.

•   “[Mutazipizile ukuwa] mweviwuza nimizimu miwipe. Mutanga mung’wele ulupindi lwa Mfumu ngamunyoke mung’wele ulupindi lwamizimu miwipe.”​—1 Wakorinte 10:20, 21, Izwi lya kwe Leza.

   Muno likasula: Wonsinye wano wakulonda ukuwa iviwuza vya kwe Leza watazipizile ukuwakwivwana ni mizimu miwipe.

•   “Muwe namaka yakulwisya imichenjelo nikopeko lyakwe Satana. Amuno ukulwisya kwitu . . . akwakulwisya ivita vyamizimu miwipe.”​—Waefeso 6:11, 12.

   Muno likasula: Awina Klistu watazipizile ukucita ivili vyonsinye vino vingalenga wakwivwana mizimu miwipe, lelo wazipizile ukuyikana.