۲
نام الهی در نوشته‌های مقدس یونانی
محققین کتاب مقدّس اذعان می‌کنند که در متون اصلی نوشته‌های مقدّس عبری، نام خدا حدود ۷۰۰۰ مرتبه آمده است؛ این نام با تِتراگراماتُن یعنی چهار حرف عبری יהוה نوشته می‌شود. اما بسیاری از این محققین بر این باورند که این نام در متون اصلی نوشته‌های مقدّس یونانی نیامده است. از این رو، امروزه در بسیاری از ترجمه‌های این بخش از کتاب مقدّس که آن را عهد جدید می‌نامند، نام یَهُوَه ذکر نشده است. حتی هنگامی که از آیات نوشته‌های مقدّس عبری که در آن تِتراگراماتُن آمده است، نقل‌قول می‌شود، اغلبِ مترجمان به جای نوشتن نام خدا آن را «خداوند» ترجمه می‌کنند.
در ترجمهٔ دنیای جدید این رویهٔ رایج دنبال نشده است. در این ترجمه در نوشته‌های مقدّس یونانی ۲۳۷ مرتبه نام یَهُوَه درج شده است. چرا مترجمان رویهٔ رایج را پیش نگرفته‌اند؟ آنان دو نکته را مد نظر داشته‌اند: ۱) نسخه‌های یونانی که امروزه در دست داریم، نسخه‌های اصلی نیست و از میان هزاران نسخه‌ای که امروزه وجود دارد، اغلب حداقل دو قرن پس از نگارش نسخه‌های اصلی رونویسی شده‌اند. ۲) حتی پیش از آن زمان، نسخه‌برداران واژهٔ یونانی کوریئوس به معنی «خداوند» را جایگزین تِتراگراماتُن کرده بودند یا از نسخه‌هایی که تِتراگراماتُن در آن حذف شده بود، رونویسی می‌کردند.
کمیتهٔ ترجمهٔ دنیای جدیدِ کتاب مقدّس، بنابر شواهدی قطعی، اطمینان یافت که تِتراگراماتُن در نسخه‌های اصلی نوشته‌های مقدّس یونانی، درج شده بود. این شواهد در زیر آمده است:
-
در نسخه‌هایی از نوشته‌های مقدّس عبری که در زمان عیسی و رسولانش استفاده می‌شد، تِتراگراماتُن بارها ذکر شده است. در گذشته، کسانی بودند که در مورد این موضوع تردید داشتند. اما امروزه با کشف دست‌نوشته‌هایی از نوشته‌های مقدّس عبری، در نزدیکی قُمران که قدمت آن به قرن اول برمی‌گردد، دیگر هیچ تردیدی در درستی این امر وجود ندارد.
-
در زمان عیسی و رسولانش، تِتراگراماتُن در ترجمه‌های یونانی نوشته‌های مقدّس عبری نیز ذکر شده بود. قرن‌ها، محققین تصوّر می‌کردند، در دست‌نوشته‌های ترجمهٔ سَبعینی * یعنی ترجمهٔ یونانی نوشته‌های مقدّس عبری، تِتراگراماتُن ذکر نشده است. اما در اواسط قرن بیستم تکه‌هایی بسیار قدیمی از ترجمهٔ سَبعینی که به زمان عیسی برمی‌گردد، برای بررسی به محققین ارائه شد. روی این تکه‌ها نام خدا با حروف عبری درج شده است. پس در زمان عیسی در نسخه‌های نوشته‌های مقدّس به زبان یونانی، نام خدا ذکر شده بود. اما در نسخه‌های سَبعینی کامل‌تر و معروف، مربوط به قرن چهارم، مانند کودکس واتیکانوس و کودکس سینائیه نام خدا در کتاب‌های پیدایش تا مَلاکی ذکر نشده است، در حالی که در نسخه‌های کهن‌تر ذکر شده است. از این رو خلاف انتظار نیست که در نسخه‌های نوشته‌های مقدّس یونانی یا به اصطلاح عهد جدید نیز که مربوط به آن دوره و بعد از آن است، نام خدا درج نشده باشد.
عیسی آشکارا گفت: «من به نام پدر خود آمده‌ام.» همچنین تأکید کرد آنچه می‌کند ‹به نام پدرش› است
-
در نوشته‌های مقدّس یونانی آمده است که عیسی اغلب به نام خدا اشاره کرده و آن را به دیگران شناسانده است. (یوحنا ۱۷:۶، ۱۱، ۱۲، ۲۶) عیسی آشکارا گفت: «من به نام پدر خود آمده‌ام.» همچنین تأکید کرد آنچه می‌کند ‹به نام پدرش› است.—یوحنا ۵:۴۳؛ ۱۰:۲۵.
-
از آنجا که نوشته‌های مقدّس یونانی به دنبال نوشته‌های مقدّس عبری الهام شده است، این که یکباره در نوشته‌های مقدّس یونانی نام خدا ذکر نشده باشد، غیرمنطقی است و ناهماهنگ با نوشته‌های مقدّس عبری. در اواسط قرن اول میلادی، یعقوب شاگرد به پیران اورشلیم گفت: «شَمعون به‌تفصیل توضیح داد که چگونه خدا برای نخستین بار غیریهودیان را مورد توجه خود قرار داد تا از میان ایشان قومی برای نام خود گرد آورد.» (اعمال ۱۵:۱۴) اگر در قرن اول مردم نام خدا را نمی‌دانستند و از آن استفاده نمی‌کردند، این گفتهٔ یعقوب غیرمنطقی می‌بود.
-
«یاه» مخفف یَهُوَه، در نوشته‌های مقدّس یونانی آمده است. واژهٔ «هَلِلویاه» در مکاشفه ۱۹:۱، ۳، ۴، ۶ نام خدا را دربردارد. این واژه از یک عبارت عبری به معنی «یاه را حمد گویید» گرفته شده است. «یاه» کوتاه‌شدهٔ نام یَهُوَه است. بسیاری از نام‌ها که در نوشته‌های مقدّس یونانی آمده است، از نام خدا گرفته شده‌اند. در کتب مرجع آمده است که حتی معنی نام عیسی «یَهُوَه نجات است» می‌باشد.
-
برخی نوشته‌های یهودی که در قرون اول میلادی نگاشته شده است، اشاره می‌کند که مسیحیان یهودی‌نژاد در نوشته‌هایشان از نام الٰهی استفاده می‌کردند. مجموعهٔ توسِفتا، مجموعهٔ قوانین شفاهی یهودیان است که جمع‌آوری و نگارش آن حدود قرن سوم میلادی به پایان رسید. در این مجموعه در مورد سوزاندن نوشته‌های مسیحیان در روز سَبَّت، چنین آمده است: «کتاب‌های انجیلیان [مسیحیانی که در مورد عیسی می‌نوشتند] و کتاب‌های مینیم را [احتمالاً یهودیان مسیحی] آتش می‌زنند. مجاز است که هر کجا که آن‌ها را بیابند آتش بزنند، به همراه نام الٰهی که در آن‌هاست.» در همین مجموعه، از گفتهٔ رَبّی یُوسه، اهل جلیل که در اوایل قرن دوم میلادی می‌زیست، نقل‌قول شده است که در روزهای دیگر هفته «از آن‌ها [از نوشته‌های مسیحیان] نام خدا بریده و در جای دیگر نگاه داشته می‌شود و بقیهٔ نوشته‌ها سوزانده می‌شود.»
-
برخی محققینِ کتاب مقدّس اذعان می‌کنند که قاعدتاً در آیاتی از نوشته‌های مقدّس یونانی که نقل‌شده از نوشته‌های مقدّس عبری است، نام الٰهی عیناً ذکر شده بود. در «فرهنگ کتاب مقدّس اَنکِر» * تحت عنوان «تِتراگراماتُن در عهد جدید» آمده است: «شواهدی وجود دارد که هنگام نگارش عهد جدید، تِتراگراماتُن، نام الٰهی، یهوه در برخی یا در تمامی آیات عهد جدید که از عهد عتیق نقل‌قول می‌شود، آمده بود.» محققی به نام جورج هاوارد می‌گوید: «چون در نسخه‌های نوشته‌های مقدّس به زبان یونانی [سَبعینی] که نخستین کلیساها از آن استفاده می‌کردند، تِتراگرام هنوز وجود داشت، پذیرفتن این امر منطقی است که نویسندگان عهد جدید هنگام نقل‌قول از آیات، تِتراگرام را در متن کتاب مقدّس حفظ می‌کردند.»
-
مترجمان شناخته‌شدهٔ کتاب مقدّس نام خدا را در نوشته‌های مقدّس یونانی به کار برده‌اند. برخی از این مترجمان بسیار پیش از ترجمهٔ دنیای جدید چنین کرده‌اند. نام برخی از این مترجمان و نام ترجمهٔ آنان از این قرار است: ترجمهٔ تحت‌اللفظی عهد جدید . . . از متون نسخهٔ واتیکان، هاینفِتِر (۱۸۶۳)؛ ترجمهٔ مؤکدِ دوزبانه، ویلسون (۱۸۶۴)؛ نامه‌های پولُس به زبان انگلیسی امروز، اِستیونز (۱۸۹۸)؛ نامهٔ پولُس قِدّیس به رومیان، رادِرفورد (۱۹۰۰)؛ نامه‌های عهد جدید، واند، اسقف لندن (۱۹۴۶). * به علاوه در یکی از ترجمه‌های اسپانیایی مربوط به اوایل قرن بیستم، پابلو بِسان مترجم آن، نام «Jehová» را در لوقا ۲:۱۵ و یهودا آیهٔ ۱۴ به کار برده است و حدود ۱۰۰ مرتبه در پاورقی به این نام به عنوان ترجمه‌ای دیگر اشاره کرده است. حتی پیش از این ترجمه‌ها، از قرن شانزدهم، مترجمان در ترجمهٔ عبری نوشته‌های مقدّس یونانی، در بسیاری از آیات تِتراگراماتُن را درج کرده‌اند. فقط در زبان آلمانی حداقل در ۱۱ ترجمهٔ مختلفِ نوشته‌های مقدّس یونانی، نام خدا به صورت «Jehovah» (یا ترانویسی واژهٔ عبری به صورت «Yahweh») ذکر شده است. همچنین چهار مترجم پس از واژه‌ای که ترجمهٔ آن به فارسی «خداوند» است، در پرانتز به نام خدا اشاره کرده‌اند. در بیش از ۷۰ ترجمه به زبان آلمانی، نام خدا در پاورقی یا بخش توضیحات به کار برده شده است.
نام خدا در اعمال ۲:۳۴ در ترجمهٔ مؤکد دوزبانه، بنجامین ویلسون (۱۸۶۴)
-
در ترجمه‌های کتاب مقدّس به بیش از صدها زبان، نام خدا در نوشته‌های مقدّس یونانی ذکر شده است. در بسیاری از زبان‌های آفریقایی، بومی آمریکا، آسیایی، اروپایی و زبان‌های جزایر اقیانوس آرام به فراوانی نام خدا در ترجمه‌ها آمده است. (به فهرست صفحهٔ ۱۲ و ۱۳ مراجعه کنید.) مترجمان کتاب مقدّس در این زبان‌ها به دلایلی مشابه که در بالا ذکر شد، نام خدا را به کار برده‌اند. برخی از ترجمه‌های نوشته‌های مقدّس یونانی اخیراً ترجمه شده است؛ برای مثال، در کتاب مقدّس راتومَن (۱۹۹۹) «۵۱ »Jihova مرتبه در ۴۸ آیه استفاده شده است و در ترجمهٔ باتاک توبا (۱۹۸۹) از اندونزی، «۱۱۰ »Jahowa مرتبه به کار رفته است.
نام خدا در مَرقُس ۱۲:۲۹، ۳۰ در ترجمهٔ یکی از زبان‌های هاوائیایی
بی‌شک دلایل روشن و محکمی برای بازنویسی یَهُوَه، نام الٰهی در نوشته‌های مقدّس یونانی وجود دارد. بر مبنای این اصول مترجمان کتاب مقدّس ترجمهٔ دنیای جدید، نام خدا را در این ترجمه ذکر کرده‌اند. آنان حرمت فراوانی برای نام الٰهی قائلند و به خود اجازه نمی‌دهند آنچه در نوشته‌های اصلی کتاب مقدّس آمده بود، حذف کنند.—مکاشفه ۲۲:۱۸، ۱۹.
^ ترجمهٔ هفتادی یا سِپتواِجینت نیز خوانده شده است.
^ مأخذ انگلیسی.
^ ;Herman Heinfetter ,. . . A Literal Translation of the New Testament
;Benjamin Wilson ,The Emphatic Diaglott
;George Barker Stevens ,The Epistles of Paul in Modern English
;W. G. Rutherford ,St. Paul’s Epistle to the Romans
.J.W.C. Wand ,The New Testament Letters
