Byambapo Baibolo

“Nanchi Mwafwainwa Kwivwanga mu Makayo” Akonsha Kubika Bumi Bwenu mu Kizumba Nyi?

“ANO MOBA ATWEBA BONSE KECHI TUTAMBATU MAKAYO NABIJI KUKILUKA KUFUMA MU NDEKE NA PALASHUTI, KWIKILA MITUMBA NA NTAMBO, KUKAYILA PA MEMA NE KUKAYILA PAMO NA MASABI AKATAMPE NE.”—PEPALA WA BYAMBO WA THE WILLOW GLEN RESIDENT

BINO byambo bibena kumwesha patoka kuba’mba bantu bavula mu ano moba batemwa bingi kukaya makayo abika bumi bwabo mu kizumba. Kabiji makayo o batemwa ke ano a kukiluka mu ndeke kwingijisha palashuti, kukanjila mutumba wa mema achimba kwingijisha ntambo ne kukiluka bishimikwa * byalepa nangwa kukila mitumba yalepa kwingijisha palashuti. Abino byonse bibena kumweshatu patoka bantu byo batemwa kukaya makayo abika bumi bwabo mu kizumba. Kabiji bakanjila nangwa kukunkuluka mitumba kwingijisha binkululwila, makinga, tupulututu, masapato a mawilo ne kukunkuluka mitumba ya mema achimba kwingijisha tubipabi. Pepala wa byambo umo waambile’mba: “Bantu babena kukaya ano makayo babena kuvujilakotu nangwa kya kuba babika bumi bwabo mu kizumba. Bakebesha bingi kukaya ano makayo ku mpelo ya mulungu na mambotu a kukeba kwimwesha ne kuya nkuwa nangwa kya kuba kuba bino kubika bumi bwabo mu kizumba.”

Nangwa kya kuba bantu bavula batemwa bingi ano makayo, bino mufuma byatama bingi. Kabiji nangwatu makayo awama inge mwakizhamo kwiakaya mufuma kwikozha. Mu 1997 bantu bekozhezhe mu United States bavujile bingi na mambo a kukaya makayo akwingijisha tubipabi twa mawilo, tubipabi twa kukayilapo mu mema achimba ne makayo a kukanjila pa mitumba. Makayo akwabo alengela bantu kwikozha bingi kya kuba bavula bafwa ne kufwa. Batundaika ano makayo bayuka’mba abika bumi bwa bantu mu kizumba. Mwanamukazhi umo ukaya makayo a kukayila mu mema achimba waambile’mba: “Nangwa nkaya ano makayo nayuka’mba akonsha kungipayisha.” Shenyenye mu makayo a kukayila mu mema achimba naye waambile’mba: “Inge wabula kwikozha kafwapo kyo ubena kuba ne.”

Kwesakana na bishinka byo twisambapo, nanchi mwina Kilishitu wafwainwa kukayako ano makayo nyi? Nanchi Baibolo wafwainwa kwitukwasha byepi kufuukula inge twafwainwa kukayako ano makayo? Kufunda pe Lesa byo amona bumi kusakwimukwasha kukumbula bulongo ano mepuzho.

Lesa byo Amona Bumi

Baibolo witubuula kuba’mba Yehoba ye “nsulo ya bumi.” (Salamo 36:9) Lesa witulengele ne kwitupa bintu byonsetu bitulengela kwikala na bumi. (Salamo 139:14; Byubilo 14:16, 17; 17:24-28) Onkao mambo, Lesa ukeba’mba tunemekenga bumi bo etupa. Mizhilo ne mafunde Lesa o apeele bena Isalela etukwasha bingi.

Mizhilo Lesa yo apeele Mosesa yaambile pa bintu byafwainwe kuba bantu pa kuba’mba babulenga kubika bumi bwa bakwabo mu kizumba. Umvwe muntu wabula kulondela ino mizhilo kabiji pafwa muntu, wazhatwanga na mambo a mashi. Inge muntu washimika nzubo, bamukambizhe kuzhokoloshako kalupango peulu ya musemi kuchina’mba bakekala na mambo a mashi inge muntu wapona peulu ya musemi ne kufwa wafwa. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 22:8) Inge ñombe waipaya muntu kya mapuso, mwine mwina ñombe kechi bakamupangamo mambo ne. Umvwe ñombe uji na kisela kya kukozhañana kabiji mwine mwina ñombe bamusopeshe bino aye wabula kumulama bulongo ne kumuleka waipayañana, wazhatwanga na mambo a mashi kabiji naye bamwipayanga. (Kulupuka 21:28, 29) Byo kiji kuba’mba Yehoba wanemeka bingi bumi, mizhilo yanji yamweshatu patoka kuba’mba twafwainwa ne atweba kunemeka bingi bumi.

Bakalume ba Lesa bakishinka bayukile kuba’mba ano mafunde aambilenga ne pa muntu mwine kubula kubika bumi bwanji mu kizumba. Mu jishimikila jimo ja mu Baibolo, Davida waambile’mba nkeba kutomapo “mema mu mushima uji kwipi na kibelo kya Betelema!” Pa kyonkya kimye, Betelema wajinga mu maboko a bena Filishitiya. Bashilikale basatu byo baumvwine Davida na kwamba’mba wafwa kilaka, batwelele na lupata mu kampu wa bena Filishitiya ne kutapula mema mu mushima wajinga mu Betelema ne kumuletelao. Nanchi Davida waubilepo byepi? Wakaine, kechi wiatomene ne. Wiechijile panshi. Waambile’mba: “Kwesakana na mumwena Lesa wami, kechi kyayilamo kuba’mba amiwa ngube kino kintu ne! Nanchi nafwainwa kutoma mashi a bano banabalume baji kubika bumi bwabo mu kizumba nyi? Mambo baji kubika bumi bwabo mu kizumba pa kwialeta.” (1 Byambo bya Moba 11:17-19) Davida wayukile kuba’mba kechi kyayijilemo kubika bumi bwa bantu bakwabo mu kizumba pa kuba’mba apwishetu kilaka kyanji ne.

Yesu naye wakaine kimye Diabola kyo amwikezhe pa jinkoka ja nsakwa ya nzubo ya Lesa ne kumwambila’mba itaye panshi bamalaika basakukuzhikijila. Yesu wamukumbwile Satana amba: “Kechi wafwainwa kweseka Yehoba Lesa wobe ne.” (Mateo 4:5-7) Davida ne Yesu bayukile kishinka kya kuba’mba Yehoba wanemeka bingi bumi. O ene mambo o babujile kubika bumi bwa bakwabo mu kizumba.

Kwesakana na bishinka byo twaambapo, ‘twakonsha kuyuka byepi makayo atama kabiji akonsha kubika bumi mu kizumba? Byo kiji kuba’mba makayo amo ajitu bulongo pano twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tubule kukizhamo?’

Nanchi Kijitu Bulongo Kubika Bumi mu Kizumba Nyi?

Kukebakeba bishinka pa makayo kuketukwasha kuyuka makayo o twakonsha kukayako ne o twakonsha kuchinuzhuka. Twakonsha kwiipuzha’mba: ‘Nanchi bantu bavula batanwa mu mapuso pa kukaya ano makayo nyi? Nanchi nafunda bya kukaya ano makayo nyi? Nanchi nji na bya kuvwala ne bya kwingijisha byakonsha kunzhikijila pa kukaya ano makayo nyi? Ñanyi kintu kyakonsha kummwekela inge napona, natezhimuka nangwa bya kunzhikijila byakankalwa kwingila? Nanchi nakonsha kwikozhatu pacheche nyi, inyi mwakonsha kufuma lufu?’

Muntu ukaya makayo abika bumi bwanji mu kizumba onauna bulunda bwanji ne Yehoba kabiji kechi bakonsha kumupapo mingilo ya kwingila mu kipwilo ne. (1 Timoti 3:2, 8-10; 4:12; Titusa 2:6-8) Mwina Kilishitu wafwainwa kuyuka’mba mwine walengele bintu byonse wanemeka bingi bumi saka akyangye kwivwanga mu makayo onse.

[Tubyambo twa mushi]