Wie kiezen voor lesgeven?

„De meeste onderwijzers kiezen voor dat beroep omdat ze op die manier anderen van dienst zijn. [Onderwijzen is] zich inzetten om iets in het leven van kinderen te betekenen.” — Teachers, Schools, and Society.

HOEWEL sommige onderwijzers de indruk wekken dat lesgeven gemakkelijk is, kan het een ware hordenloop zijn. Ze kampen met te grote klassen, veel te veel administratief werk, een overweldigende bureaucratie, apathische leerlingen en onderbetaling. Pedro, een onderwijzer in Madrid, zei het als volgt: „Onderwijzer zijn is lang niet gemakkelijk. Het vergt heel wat zelfopoffering. Maar ondanks de problemen vind ik dat onderwijzen toch meer voldoening schenkt dan een baan in het bedrijfsleven.”

Op de grotestadsscholen van de meeste landen kan de uitdaging overweldigend zijn. Drugs, criminaliteit, een losse moraal en soms onverschilligheid bij de ouders zijn van grote invloed op de sfeer en de discipline op school. Opstandigheid komt veel voor. Waarom kiezen dan zo veel bekwame mensen ervoor in het onderwijs te gaan?

Leemarys en Diana zijn onderwijzeres in New York. Ze werken met kinderen in de leeftijd van vijf tot tien jaar. Ze zijn allebei tweetalig (Engels en Spaans) en hebben voornamelijk te maken met Spaanstalige kinderen. Onze vraag luidde . . .

Wat motiveert een onderwijzer?

Leemarys zei: „Wat me motiveert? Mijn liefde voor kinderen. Ik weet dat ik voor sommige kinderen de enige ben die hen steunt bij hun inspanningen.”

Diana’s antwoord luidde: „Ik hielp mijn neefje van acht, die het moeilijk had op school — met lezen vooral. Het was zo’n heerlijk gevoel hem en anderen te zien leren! Zo kwam ik tot de slotsom dat ik onderwijzeres wilde worden, en ik nam ontslag bij de bank.”

Ontwaakt! stelde dezelfde vraag aan onderwijzers in diverse landen en hier volgt een greep uit de ontvangen antwoorden.

Giuliano, een Italiaan van in de veertig, vertelde: „Ik heb voor dit beroep gekozen omdat het me fascineerde toen ik zelf nog op school zat (rechts). Ik vond het creatief en rijk aan mogelijkheden om anderen te stimuleren. Mijn aanvangsenthousiasme heeft me geholpen de moeilijkheden te overwinnen die ik in het begin van mijn loopbaan ondervond.”

Nick uit New South Wales in Australië zei: „De kans op werk op mijn terrein, scheikundig onderzoek, was gering, maar in het onderwijs waren de  mogelijkheden legio. Ik heb sindsdien gemerkt dat ik houd van lesgeven en de leerlingen schijnen ook blij met mij te zijn.”

Het voorbeeld van ouders is vaak een belangrijke factor geweest bij de keuze in het onderwijs te gaan. William uit Kenia antwoordde op onze vraag: „Mijn wens om onderwijzer te worden, werd in grote mate beïnvloed door mijn vader, die in 1952 onderwijzer was. De wetenschap dat ik de geest van jonge mensen vorm, is een factor die gemaakt heeft dat ik dit beroep trouw ben gebleven.”

Rosemary, ook uit Kenia, vertelde ons: „Ik heb altijd de wens gekoesterd minder bedeelden te helpen. Ik moest dus kiezen tussen verpleegster worden of onderwijzeres. In het onderwijs kon ik het eerst aan de slag. Het feit dat ik ook moeder ben, heeft mijn liefde voor het vak nog vergroot.”

Berthold, uit het Duitse Düren, had een ander motief om in het onderwijs te gaan: „Mijn vrouw overtuigde me ervan dat ik een goed onderwijzer zou zijn.” En ze bleek het bij het rechte eind te hebben. Hij vervolgde: „Ik heb nu veel plezier in mijn werk. Als een onderwijzer niet overtuigd is van de waarde van onderwijs en niet tevens geïnteresseerd is in jongeren, kan hij of zij geen goed, succesvol, gemotiveerd en tevreden onderwijzer worden.”

Een Japanse onderwijzer, Masahiro uit de stad Nakatsu, vertelde: „Ik ben ertoe gekomen onderwijzer te worden doordat ik in mijn eerste jaar van de middenschool een geweldige leraar had. Hij onderwees ons vol toewijding. En de voornaamste reden waarom ik mijn beroep trouw ben gebleven, is dat ik van kinderen houd.”

Yoshiya, nu 54 jaar en eveneens Japanner, had een goedbetaalde baan in een fabriek maar had het gevoel een slaaf van zijn werk en van het forenzen te zijn. „Op een dag dacht ik bij mezelf: ’Hoe lang ga ik nog met deze manier van leven door?’ Ik besloot een baan te zoeken waarbij ik meer met mensen dan met dingen te maken had. Lesgeven is iets unieks. Je werkt met jonge mensen. Het is menslievend.”

Valentina uit het Russische Sint-Petersburg waardeert die kant van het onderwijzer zijn eveneens. Ze zei: „Onderwijs geven is het vak waarvoor ik gekozen heb. Ik geef al 37 jaar les op een basisschool. Ik vind het heerlijk om met kinderen te werken, vooral met kleintjes. Ik houd van mijn werk en daarom ben ik nog niet met pensioen gegaan.”

William Ayers, zelf onderwijzer, schreef: „Mensen voelen zich tot het onderwijs geroepen omdat ze van kinderen en jongeren houden, of omdat  ze graag in hun gezelschap zijn, zodat ze zien hoe ze zich ontwikkelen en groeien en bekwamer, bedrevener worden, sterker in de wereld komen te staan. . . . Mensen geven onderwijs . . . als een geschenk van zichzelf aan anderen. Ik geef onderwijs in de hoop de wereld te verbeteren.”

Ja, in weerwil van moeilijkheden en tegenslagen voelen duizenden toegewijde mannen en vrouwen zich tot het onderwijzersvak aangetrokken. Wat zijn enkele van de grootste problemen waarvoor ze staan? In het volgende artikel wordt op die vraag ingegaan.

[Kader op blz. 6]

Suggesties voor de communicatie tussen onderwijzers en ouders

✔ Maak kennis met de ouders. Dat is geen verspilde tijd. Het is voor beide partijen een nuttige investering van tijd. Het stelt u in de gelegenheid tot een goede verstandhouding te komen met degenen die wel eens uw beste medestanders zouden kunnen zijn.

✔ Spreek op het niveau van de ouder — behandel hen niet neerbuigend. Vermijd onderwijzersjargon.

✔ Beklemtoon de positieve aspecten als u over de kinderen spreekt. Met prijzende woorden bereikt u meer dan met kritiek. Leg uit wat de ouders kunnen doen om het kind te helpen goed te presteren.

✔ Laat de ouders aan het woord en luister dan echt.

✔ Leer het milieu van het kind kennen. Ga zo mogelijk op huisbezoek.

✔ Stel een datum vast voor het volgende gesprek. Vervolgcontact is belangrijk. Het laat zien dat uw belangstelling gemeend is. — Ontleend aan Teaching in America.

[Illustratie op blz. 6]

’Mijn vader was ook onderwijzer.’ — WILLIAM, KENIA

[Illustratie op blz. 7]

„Ik vind het heerlijk om met kinderen te werken.” — VALENTINA, RUSLAND

[Illustraties op blz. 7]

„Lesgeven is iets unieks. Je werkt met jonge mensen.” — YOSHIYA, JAPAN