Nganong Lisod Ikasabot ang Akong Kauban sa Lawak?
Mga Batan-on Nangutana . . .
Nganong Lisod Ikasabot ang Akong Kauban sa Lawak?
“Limpyado gayod ako ug hapsay. Apan inig-uli nako sa balay, ang akong kauban sa lawak nagyaka diha sa salog nga nagtan-aw ug TV—nagkalamukat ang mga papel ug popcorn. Matag uli nako sa balay, anaa sa akong hunahuna kon unsay akong makita, ug moingon ko sa akong kaugalingon, ‘dili ko gustong mosulod sa lawak.’”—David.
“Ang akong kauban sa lawak pinatuyangan sa gusto. Sa akong tan-aw morag nagtuo siyang aduna siyay katabang ug mayordomo nga nagpuyo kauban namo. Ug buot niya kanunay nga ang iyang gusto maoy matuman.”—Renee. *
“ANG pagkakat-on sa pagdawat sa lahing kinaiya sa usa ka di-kaila mahimong magtudlo ug . . . pagkamapailin-ilinon ug arte sa pagkamapasiboon,” nag-ingon ang usa ka artikulo sa U.S.News & World Report. “Apan ang proseso sa pagkat-on kasagaran makaguol.” Kadtong adunay gikauban sa lawak mouyon tingali.
Daghang estudyante sa unibersidad nagpuyo nga may kauban sa lawak aron makatabang nga mamenosan ang dagkong balayranan sa pagtungha. Ang ubang mga batan-on mopuyo nga may kauban sa lawak tungod kay buot nilang magkinaugalingon gikan sa ilang mga ginikanan. Taliwala sa batan-ong mga Kristohanon, daghan ang mipilig kauban sa lawak aron makapangagpas sa espirituwal nga mga intereses. (Mateo 6:33) Ilang nakaplagan nga makatabang kon adunay kauban sa mga galastohan sa pagkinabuhi aron makaalagad ingong bug-os-panahong mga magwawali. Ang pagkaadunay kauban sa lawak usahay maoy bahin usab sa kinabuhi ingong misyonaryo ug sa pag-alagad diha sa nagkalainlaing sangang mga buhatan sa mga Saksi ni Jehova. *
Naestorya sa Pagmata! ang ubay-ubayng batan-on nga mga lalaki ug babaye nga nagpuyo nga may gikauban sa lawak. Ang tanan miuyon nga ang usa ka kauban sa lawak dili lamang makatabang sa balayranan sa abang, kondili mahimo usab nga ikauban-uban, kaestorya ug katambayayong sa trabaho. “Kami mamulaw ug mag-estoryahay bahin sa mga butang nga gustong estoryahan sa mga babaye o motan-aw lang ug mga salida,” nahinumdom si Lynn. “Ang usa ka kauban sa lawak makadasig usab kanimo,” nag-ingon si Renee. “Usahay kon ikaw manginabuhi, maningkamot nga mabayran ang tanan nimong bayranan, maningkamot nga makasangyaw, maayo nga adunay usa ka kauban sa lawak nga modasig kanimo.”
Bisan pa niana, ang pagpuyo ipon sa usa ka kauban sa lawak—ilabina kon ang usa dili gayod nimo kaila sa sinugdan—mahimong usa ka dakong suliran. Ang U.S.News & World Report nagkomento bahin sa kahimtang sa kolehiyo: “Bisan pa sa pagpaningkamot pag-ayo sa daghang eskuylahan sa pagtudlog magkauban sa lawak nga magkaangay, kasagarang motungha ang dili maayong mga resulta.” Gani, ang mga panagbangi tali sa mga magkauban sa lawak sa kolehiyo nasayran nga modako hangtod sa punto nga mahimo kining mapintas! Busa nanungha ang mga Internet Web site nga nagtugot sa mga estudyante sa pagpahungaw sa ilang morag way-kataposang mga kahigawad bahin sa ilang mga kauban sa lawak. Nganong sagad nga lisod magpuyo nga may kauban sa lawak?
Pagpuyo Ipon sa Di-Kaila
“Ang pagpuyo ipon sa usa ka di-kaila morag usa ka matang sa makaiikag nga kasinatian,” matod ni Mark. “Wala ka gayod mahibalo kon sama siya sa unsa.” Sa pagkatinuod, ang ideya nga magpuyo ipon sa usa nga tingali wala kaayo nimo hiilhi o dili ikasabot mahimong makapatugaw kaayo. Tinuod nga ang mga Kristohanon angayng daghag gikauyonan ug daghag butang nga mahimong estoryahan. Bisan pa niana, si David miangkon: “Daghan akog mga pagduhaduha bahin sa pagkaadunay kauban sa lawak.”
Apan, nahitabo nga ang kauban ni David sa lawak taga-siyudad usab. Apan dili tanang magkauban sa lawak magkasinabot pag-ayo. Matod ni Mark: “Ang una kong kauban sa lawak hilomon. Kon duna kay kauban nga laing tawo sa usa ka lawak, kinahanglan kang moestorya. Apan dili siya makig-estorya. Nakapikal kini kanako.”
Ang mga kalainan sa kagikan makapahinabo usab ug laing mga kapit-os ug mga tensiyon. Matod ni Lynn: “Sa dihang una pa nimong higayon nga magkinaugalingon, buot nimong buhaton ang mga butang sa kaugalingon nimong paagi. Apan sa dili madugay imong mahibaloan nga adunay uban pang mga tawo nga angayng tagdon.” Gani, tungod kay gikan ka sa imong panimalay nga nakahatag kanimog kasegurohan, mahimong makapakurat ang pagkahibalo nga lahi ug panglantaw ang ubang mga tawo sa mga butang.
Lainlain ug mga Kagikan, Lainlain ug mga Paagi
Ang dakong bahin niana nag-agad sa pagbansay—o kakulang sa pagbansay—nga nadawat sa usa gikan sa iyang mga ginikanan. (Proverbio 22:6) Ang batan-ong si Fernando nag-ingon: “Hapsay akong matanga sa pagkatawo, ug damak ang akong kauban sa lawak. Tagda lang ang kabinet: Itam-ok lang niya ang mga butang bisan asa. Gusto kong ihanger kini.” Usahay ang mga kalainan sa mga sukdanan sobra ra kaayo.
Nahinumdom si Renee: “Aduna koy nakauban sa lawak kansang lawak-higdaanan mora gayod ug basurahan! Aduna usab akoy mga nakauban sa lawak nga dili manglimpiyo sa lamesa human mokaon o biyaan lang ang mga plato sa lababo sulod sa duha o tulo ka adlaw.” Oo, kon maylabot sa buluhaton sa balay, ang ubang mga kauban sa lawak morag mao ang gipasabot sa mga pulong sa Proverbio 26:14: “Ang usa ka pultahan magalisoliso diha sa tuyokan niini, ug ang tapolan ibabaw sa iyang higdaanan.”
Sa laing bahin, ang pagpuyo ipon sa laing tawo nga sobra ka limpiyado dili gayod usab makapahimuot. Matod sa usa ka batan-ong babaye nga ginganlag Lee bahin sa usa ka kauban sa lawak: “Alang kaniya, ang pagpanghinlo kinahanglang himoon kada oras. Dili gayod ako hugawan, apan usahay biyaan nako ang mga butang, sama sa mga libro, diha sa akong higdaanan. Ug gibati niya nga kinahanglan niyang kontrolahon ang kahimtang.”
Ang mga magkauban sa lawak adunay lainlaing ideya bahin sa personal nga kahinlo. Si Mark nag-ingon: “Ang akong kauban sa lawak tagdugay kaayong mobangon. Magdalidali siyag adto sa lababo, bas-og gamay ang iyang buhok, ug dayon mogawas na.”
Ang mga kalainan sa kagikan ug personalidad makaapektar sa pagpilig mga kalingawan. “Dili mi magkaparehog musika nga paminawon,” nag-ingon si Mark bahin sa iyang kauban sa lawak. Apan, kon adunay pagtahod sa usag usa, ang maong mga kalainan mahimong makaayo, tingali magtabang sa magkauban sa lawak nga pasangkaron ang ilang mga gusto. Apan kasagaran kaayo nga kini nga mga kalainan moresultag panaglalis. “Gusto kog musikang Kinatsila,” matod ni Fernando, “apan sawayon kini kanunay sa akong kauban sa lawak.”
Ang Telepono—Usa ka Problema
Ang paggamit ug telepono mahimong usa sa dakong hinungdan sa panagbangi. Matod ni Mark: “Gusto na kong matulog. Apan ang akong kauban sa lawak dugay kaayong matulog nga makig-estorya diha sa telepono. Makapikal kana sa kadugayan.” Susama ang nahinumdoman ni Lynn: “Usahay ang mga higala sa akong kauban sa lawak motawag mga alas tres o alas kuwatro sa kaadlawon. Kon wala siya, mobangon ko ug maoy motubag sa telepono.” Ang solusyon niana? “Gipaneguro namo nga magtagsa mig telepono.”
Hinuon, dili tanang batan-on ang makaarang sa pagbaton ug kaugalingon nilang mga telepono, ug daghan ang mapugos sa pag-ambitay sa mao ra nga telepono. Kini mahimong motultol sa pagkaugmad sa pipila ka lisod kaayong mga kahimtang. Nahinumdom si Renee: “Ang usa sa akong mga kauban sa lawak adunay trato, ug kanunay siyang mogamit sa telepono sulod sa daghang oras. Sa usa ka bulan nakabayad siyag kapin sa 90 dolyares. Nagdahom siya nga mobayad ang matag usa kanamo sa bahin niini, sanglit nagkasabot man ming tanan nga angayog bahin ang bayranan.”
Kon kinsa ang mogamit sa telepono mahimong lain usab nga suliran. “Ang akong nakauban sa lawak magulang nakog edad,” nahinumdom si Lee. “Ug usa lang ang among telepono. Ako ang mogamit kanunay sa telepono kay daghan man kog higala. Wala siyay reklamo. Naghunahuna ko nga kon gusto niyang mogamit sa telepono, iya kong sultihan. Akong naamgohan karon nga ako wala diay konsiderasyon.”
Kakulang sa Pribasiya
“Si bisan kinsa nagkinahanglag panahon nga mag-inusara,” nag-ingon si David. “Usahay, gusto lang nakong magrelaks ug wala gayoy buhaton.” Apan, ang pagkaplag ug panahon nga ikaw rang usa mahimong lisod kon aduna kay kauban sa lawak. “Gusto kong mag-inusara,” miuyon si Mark. “Busa ang kinalisorang butang alang kanako mao ang kakulang sa pribasiya. Pareho mig eskedyul sa akong kauban sa lawak. Busa lisod makaplagan ang pribasiya.”
Bisan si Jesus nagkinahanglan usahay nga mag-inusara. (Mateo 14:13) Busa, makapahigawad gayod kon ang pagkaanaa sa imong kauban sa lawak makapalisod, o makapaimposible pa gani, sa pagbasa, pagtuon, o pagpamalandong. Si Mark nag-ingon: “Lisod ang pagtuon tungod kay aduna kanunay mahitabo. Paadtoon niya ang iyang mga higala sa kuwarto, mogamit siyag telepono, o motan-aw siyag TV o mamati sa radyo.”
Bisan pa niana, bisag unsa pa ka lisod ang pagpuyo ipon sa usa ka kauban sa lawak, libolibo ka batan-on ang malamposong nakasagubang niana. Ang dugang mga artikulo niining seryeha maghisgot ug pipila ka praktikal nga mga paagi aron mapahimuslan ang labing maayo sa pagpuyo nga may kauban sa lawak.
[Mga footnote]
^ Ang pipila ka ngalan giilisan.
^ Bisan tuod gitumong kining tambaga ngadto sa mga batan-on, makatabang usab kini sa mga tigulang nga kinahanglang mopuyo ipon sa usa ka kauban sa lawak human mausab ang mga kahimtang, sama sa pagkabalo.
[Hulagway sa panid 16, 17]
Ang lainlaing gusto sa musika makapatunghag suliran
[Hulagway sa panid 18]
Ang kakulang sa konsiderasyon makamugnag mga tensiyon