Υπέρμαχος του Πολέμου ή Υποστηρικτής της Ειρήνης;

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΣΟΥΗΔΙΑ

Κάθε χρόνο, το βραβείο Νόμπελ απονέμεται σε άτομα ή οργανώσεις που έχουν συμβάλει σημαντικά στο καλό της ανθρωπότητας σε διάφορους τομείς. Πότε άρχισε αυτή η παράδοση, και πώς σχετίζεται με την αναζήτηση για παγκόσμια ειρήνη;

ΤΟ ΟΝΟΜΑ του συνδέεται με την πρόοδο της ανθρωπότητας, αν και ο ίδιος συσσώρευσε μεγάλο πλούτο πουλώντας πολεμικά όπλα. Για ποιον πρόκειται; Για τον Άλφρεντ Μπέρνχαρντ Νόμπελ, Σουηδό βιομήχανο και χημικό. Ο Νόμπελ έχει τιμηθεί για τις ανθρωπιστικές του προσπάθειες, αλλά έχει χαρακτηριστεί και ως «έμπορος θανάτου». Γιατί; Επειδή εφεύρε τη δυναμίτιδα, και στη διάρκεια της ζωής του απέκτησε μεγάλη περιουσία κατασκευάζοντας και πουλώντας φονικές εκρηκτικές ύλες.

Εντούτοις, μετά το θάνατο του Νόμπελ το 1896, έγινε μια εντυπωσιακή αποκάλυψη. Στη διαθήκη του όριζε να αποταμιευτούν 9 εκατομμύρια δολάρια (περ. 10 εκατ. ευρώ) και με τον ετήσιο τόκο τους να βραβεύονται άτομα που πραγματοποιούν αξιοσημείωτα επιτεύγματα στον τομέα της φυσικής, της χημείας, της ιατρικής, της λογοτεχνίας και της ειρήνης.

Στην αρχή, πολλοί προβληματίστηκαν. Γιατί ένας έμπορος εκρηκτικών υλών να είναι τόσο πρόθυμος να βραβεύσει αγαθοεργά, ακόμη και φιλειρηνικά, επιτεύγματα; Μερικοί υπέθεσαν ότι ο Νόμπελ ένιωθε τύψεις εξαιτίας της καταστροφικής φύσης του έργου της ζωής του. Άλλοι, ωστόσο, είχαν την άποψη ότι ο Νόμπελ εργαζόταν για την ειρήνη σε όλη τη ζωή του. Πράγματι, όπως φαίνεται, πίστευε ότι όσο πιο καταστροφικά γίνονταν τα όπλα τόσο περισσότερο θα απομακρυνόταν η πιθανότητα του πολέμου. «Τα εργοστάσιά μου ίσως τερματίσουν τον πόλεμο γρηγορότερα από ό,τι οι διασκέψεις σας», λέγεται πως είπε σε κάποια συγγραφέα, προσθέτοντας: «Είναι πολύ πιθανό πως, αν μια ημέρα αλληλοεξοντωθούν δύο στρατόπεδα μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, όλα τα πολιτισμένα έθνη θα οπισθοχωρήσουν έντρομα και θα διαλύσουν τους στρατούς τους».

Αποδείχτηκε αληθινή η πρόβλεψη του Νόμπελ; Ποια μαθήματα διδάχτηκε η ανθρωπότητα τον αιώνα μετά το θάνατο του Νόμπελ;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 3]

«Θα ήθελα να εφεύρω μια ουσία ή μια μηχανή που να έχει τόσο φοβερή δύναμη μαζικής καταστροφής ώστε να καταστείλει τον πόλεμο για πάντα».​—ΑΛΦΡΕΝΤ ΜΠΕΡΝΧΑΡΝΤ ΝΟΜΠΕΛ

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 3]

Σελίδα 2: Πύραυλος: φωτογραφία U.S. Navy· ερείπια σπιτιού: UN PHOTO 158178/J. Isaac· σελίδα 3: Νόμπελ: © Nobelstiftelsen