Bafsa ba a Botšiša . . .

Nka Dira’ng Gore ke be yo a Kgahlišago Kudu?

“Go be go se bonolo goba go ikwa ke lokologile go tšwela pele ke swere mehlamu le banenyana. Ke be ke sa tsebe seo ba bego ba se nagana, gore ba be ba ikwa bjang goba tsela yeo ba bego ba lebelela dilo ka gona.”—Tyler.

KE DIKA dife tšeo banenyana ba di ratago gakaone go bašemane? Mofsa yo a lego mahlalagading yo a bitšwago Emily o re: “Boikholofelo.” Robyn, e lego mofsa yo mongwe yo a lego mahlalagading, o bea go ba yo a segišago maemong a pele lelokelelong la gagwe. Ke dika dife tšeo bašemane ba bonago e le tša bohlokwa go banenyana? Ga go makatše gore nyakišišo e nngwe e bontšhitše gore ponagalo e botse e be e le maemong a pele lelokelelong la bona. Go ba le dikgahlego le ditekanyetšo tše swanago go be go beilwe maemong a botshelela lelokelelong.

Dihlogo le dinyakišišo tšeo di ahla-ahlago ditswalano tša bašemane/banenyana ke tšeo di tlwaelegilego kudu ka dimakasineng tša bafsa. Go molaleng gore bafsa ba bantši ba nagana kudu ka—goba mohlomongwe ba bile ba tshwenyega ka—tsela yeo batho ba bong bjo bo sa swanego le bja bona ba ba lebelelago ka gona. Mohlomongwe le wena o tshwenyega ka seo ka dinako tše dingwe. Se ga se bolele gore o loketše go tsena lenyalong go se go ye kae. Lebaka ke gore ga go na motho yo a nyakago go ba yo a sa kgahlišego goba yo a sa rategego! Tyler o re: “Ge o le mofsa yo a lego mahlalagading, o nyaka go ba yo a kgahlišago go batho bohle. O nyaka go amogelwa ke dithaka tša gago tša bašemane le tša banenyana.” Gape, o ka ikwa gore ka letšatši le lengwe o nyaka go hwetša molekane yo a swanelegago wa lenyalo. Ge nako yeo e fihla, ka tlhago o tla nyaka gore o kgone go kgahla motho yo bjalo.

Lega go le bjalo, bjalo ka mofsa wa Mokriste, o ka ba o se na phihlelo e kgolo ya go dirišana le batho ba bong bjo bo fapanego le bja gago. Go oketša moo, go na le kgateletšo yeo o tlago go lebeletšana le yona go tšwa go dithaka tša gago ya gore o be le ponagalo e kgahlišago. Ka baka la dipontšho tše dintši tša dimotlelara tše dibotse kudu le dibapadi tšeo di nago le digoba tše dikgolo tšeo o di bonago go TV le ka dimakasineng, ga go makatše gore o ka ikwa o sa šireletšega e bile o sa swanelege! Ka gona, ke eng seo se nyakegago bakeng sa gore o be yo a ipiletšago go ba bangwe—go akaretša le ba bong bjo bo fapanego—ka tsela e leka-lekanego le e agago?

Bošilo bja go Holofela Seo se Bitšwago Mmele o Phethagetšego

Setsebi sa tša monagano se se dirago diteko William S. Pollack o bolela gore ka tlase ga tutuetšo ya intaseteri ya tša boithabišo, bafsa ba bantši ba “diriša diiri tše dintši ba itima dijo, ba kuka ditšhipi gotee le go dira boithobollo bja go fofa-fofa, tše ka moka e le maiteko a go nyaka go fetoša bogolo le sebopego tša mebele ya bona.” Ba bangwe ba ya bokgoleng bjo bo feteletšego bjo kotsi, go swana le go ipolaiša tlala, e le gore ba kgone go fihlelela seo se bitšwago mmele woo o phethagetšego. Lega go le bjalo, Social Issues Research Centre e re: “Tekanyetšo ya bobotse yeo e bontšhwago mekerong ya ditaba e le e loketšego basadi e fihlelelwa feela ke tekanyo ya ka tlase ga 5% ya baagi ba basadi—gomme palo yeo e tswalanywa feela le boima bja mmele le bogolo bja wona. Ge e ba o nyaka sebopego se se phethagetšego, sefahlego bjalo-bjalo, mohlomongwe seo se fihlelelwa ke feela mo e ka bago 1% ya baagi ba basadi.”

Ka gona, keletšo ya Beibele go Ba-Roma 12:2 ke yeo e šomago: “Le se ke la dumelela lefase leo le le dikologilego le dira gore le swane le lona.” (Phillips) Lega go le bjalo, se ga se bolele gore o hlokomologe ponagalo ya gago. Ke mo go nago le tlhaologanyo go hlokomela  mmele wa gago ka boithobollo bjo bo leka-lekanego le ka dijo tša phepo e leka-lekanego. (Ba-Roma 12:1; 1 Timotheo 4:8) Go ikhutša ka mo go swanetšego le go robala ka mo go lekanego di ka go thuša gore o lebelelege le go ikwa gabotse kudu. Ka nako e swanago, o šetše bohlweki bja gago bja mmele le tsela yeo o itokišago ka yona. Mofsa wa mo-Brithania yo a bitšwago David o re: “Go na le ngwanenyana yo mobotsana kudu, eupša o na le bothata bja monkgo wo o sa thabišego. Batho ba a mo phema ka baka la se.” Ka gona hlapa nako le nako. Diatla tše di hlwekilego, meriri le manala a menwana ya diatla di ka kgabiša ponagalo ya gago.

Le ge Beibele e sa kgothaletše go iša tlhokomelo e kgolo go seo o se aparago, fela e eletša Bakriste gore “ba aparê xabotse, ba ithlôphê [ka bothakga le ka tlhaologanyo, NW].” (1 Timotheo 2:9) Apara diaparo tšeo di godišago ponagalo ya gago eupša e le tšeo di sa lešego dihlong goba tšeo e sego tša bothakga. * Go lebiša tlhokomelo ponagalong ya gago ka tsela e leka-lekanego go ka godiša go ikholofela ga gago. Mofsa yo a bitšwago Paul o bea taba ka tsela ye: “O ka ba o se na ponagalo e botse ka go fetišiša, eupša o ka šomela go godišeng seo o nago le sona.”

Dika tša ka Gare

Le ge sefahlego se se kgahlišago le sebopego sa mmele di ka gogela tlhokomelo, mafelelong “botse ké lefêla.” (Diema 31:30) Ponagalo e botse gantši e ba ya lebakanyana feela gomme ka kgonthe e ka se ke ya tšeela dika tša motho ka noši tšeo di gogelago legato. (Diema 11:22) Gopola gape gore, “motho ó bôna se se lebanaxo le mahlô a xaxwe; Morêna Yêna ó bôna pelo.” (1 Samuele 16:7) Ka gona go e na le go lebiša tlhokomelo ya gago ka moka sebopegong sa gago sa mmele goba digobeng tša gago, šomela tabeng ya go ikapeša “motho wa xo ikuta wa pelong, bothšepi byo bo sa ônalexo bya môya wa bolêta le leaxô. [E lego] tšôna tše Modimo a bônaxo è le tše bohlôkwa.” (1 Petro 3:3, 4; Ba-Efeso 4:24) Ke therešo gore lefaseng la mehleng yeno bafsa ba bantši ga ba na taba le dika tša semelo tšeo di rategago—go se sa bolelwa ka dika tša moya. * Eupša bao ba nago le ditekanyetšo tša go boifa Modimo ba a di thabela le go hwetša e le tše di gogelago!

Ka gona, tsela e kaone ya gore o be yo a kgahlišago go banna le basadi ba Bakriste bao ba sekametšego dilong tša moya ke gore wena ka bowena o sekamele dilong tša moya. Hlagolela boemo bja gago bja moya ka thapelo, thuto ya motho ka noši ya Beibele le go ba gona dibokeng tša Bokriste. (Psalme 1:1-3) Lega go le bjalo, go na le bokgoni bjo bongwe bjo bo holago le dimelo tšeo o ka di hlagolelago. Ga go nyakege gore o intšhe ka mehla le motho yo mongwe goba go ba tswalanong ya lerato bakeng sa go hlagolela dika tše. Go e na le moo, o ka itlwaetša tšona ka tsela yeo o dirišanago le batho ba bangwe letšatšing le lengwe le le lengwe.

Ka mohlala, na o ikwa o sa phuthologe e bile o e-na le dihlong ge o le gare ga batho ba bong bjo bo fapanego? Mofsa yo a bitšwago Paul o dumela ka gore: “Ka dinako tše dingwe ke ikwa ke sa lokologa—ka gobane ke banenyana gomme ga ke kwešiše banenyana kudu go swana le ka tsela yeo ke kwešišago bašemane ka gona. Ga ke nyake go dira dilo tšeo di tla ntešago dihlong.” O ka hlagolela bjang go ikholofela le go thekga ditho moo go tlago go dira ba bangwe gore ba ikwe ba phuthologile? Tsela e nngwe ke ka go diriša sebaka bakeng sa bogwera bjo bo fapa-fapanego bjoo bo lego gona ka gare ga phuthego ya Bokriste. Kgahlegela batho ba bangwe ge o le dibokeng—e sego feela dithaka tša gago tša bong bjo bo fapanego eupša gape le bana, batho ba bagolo le batšofadi. (Ba-Filipi 2:4) Go ithuta go dirišana gabotse le batho bao ba fapa-fapanego go tla go thuša gore o hlagolele go ikholofela.

Lega go le bjalo, e-ba šedi. Jesu o ile a bolela gore: “Wa xeno O mo ratê ka mokxwa wo O ithataxo ka wôna.” (Mateo 19:19, mongwalo o sekamego ke wa rena.) Ge e ba o ikwa o ikholofela, ga se gantši o ka itshwarago ka tsela ya bošaedi goba e sa kgahlišego gare ga batho ba bangwe. * Lega go le bjalo, le ge go le bohlokwa gore o be le tekanyo e itšego ya boitlhompho, o se ke wa feteletša. Moapostola Paulo o itše: “Ke botša lena bohle ke re: Xo se kê xwa ba le e a ithsemaxo a fetiša moo xo mo swanetšexo.”—Ba-Roma 12:3.

Lebeledišiša gape mekgwa ya gago le bokgoni bja gago bja go phedišana gabotse le ba bangwe. Ngwanenyana wa mo-Brithania yo a bitšwago Lydia o hlalosa gore: “Go na le mošemane sekolong seo ke tsenago go sona yo a tlwaetšego banenyana ba bantši. Eupša ka morago ga gore ba mo tsebe, ga ba mo rate ka gobane ke yo a hlokago mekgwa le yo a sa naganelego.” Batho ba kgahlwa ke motho yoo a dirišago dipolelo tše botho, tše bohlale le yo a bontšhago go naganela ba bangwe. (Ba-Efeso 4:29, 32; 5:3, 4) Dr. T. Berry Brazelton o re: “Mekgwa e thabišago e swana le paseporoto, yeo e dumelelago tokologo le go tsenega bathong.” Mekgwa “ke ya bohlokwa bakeng sa go hwetša kamogelo ya batho ba bangwe.”

Mekgwa le melao ya mekgwa ya setho e a fapana go dikologa lefase. Ka gona o ka nyaka go bona kamoo  banna le basadi ba Bakriste bao ba gotšego ka tsebo ba swaranago ka gona. Ka mohlala, na ke mokgwa nageng ya geno gore monna a bulele mosadi lebati? Ka gona go ithuta go bontšha mokgwa wo wa setho go tla godiša botumo bja gago o le motho yo a thekgilego ditho le yo a nago le mekgwa e mebotse.

Sa mafelelo, o ka hwetša e le mo go thušago go hlagolela tsela e leka-lekanego ya go dira metlae. Beibele e bolela gore “xo sêxa xo na le mohla wa xôna,” gomme motho yo a nago le metlae gantši o dira bagwera gabonolo.—Mmoledi 3:1, 4.

Bogwera Thulanong le go Bapala ka Lerato

Puku e nngwe yeo e ipolelago e le “tlhahlo e išago go beaneng mabaka mo go atlegago” e eleditše gore sephiri sa gore o kgahliše bathong ba bangwe ba bong bjo bo fapanego le bja gago ke gore o bapale ka lerato. Babadi ba ile ba botšwa gore ba itlwaetše go myemyela le go kopanya mahlo le ba bangwe gotee le go kgona go bolela ‘ditlhaloso tša matseno.’ Keletšo e bjalo e fapane le moya wa keletšo ya Paulo yeo e yago go Timotheo ya gore a sware ditho tša bong bjo bo fapanego le bja gagwe “ka mokxwa o mokxêthwa wa ruri.”—1 Timotheo 5:2.

Le ge go bapala ka lerato go ka aga boikgantšho bja motho ka noši, ke ga bofora le mo go se nago potego. Ga se wa swanela go bapala ka lerato goba go itira eka o na le bokwala ka tsela ya metlae bakeng sa go tšwetša pele poledišano yeo e kgahlišago. E bile ga se wa swanela go botšiša dipotšišo tšeo di lešago dihlong goba tšeo di sa swanelago e le gore o ithute kamoo batho ba bong bjo bo fapanego ba ikwago le go nagana ka gona. Phegelela go bolela ka dilo tšeo e lego ‘tša toko, tše di hlwekilego le tše di rategago,’ gomme o tla bontšha gore ka kgonthe o tseleng ya go golela go ba monna goba mosadi yo a gotšego ka tsebo le yo a sekametšego dilong tša moya. (Ba-Filipi 4:8, bapiša le NW.) Go kwa ga gago melao ya motheo ya Modimo go tla go dira gore o be motho yo a kgahlišago e sego feela bathong ba bong bjo bo fapanego eupša le go Modimo ka boyena. *—Diema 1:7-9.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Diswantšho go letlakala 31]

Go e na le go lebiša tlhokomelo e kgolo ponagalong ya gago, šomela tabeng ya go hlagolela dika tša moya

[Seswantšho go letlakala 31]

Ithute go phuthologa ge o e-na le batho ba mehuta e fapa-fapanego