Ik won mijn gevecht met een postpartumdepressie

Ik weet nog dat ik naar mijn man keek, die tevreden met ons pasgeboren dochtertje aan het spelen was, en dacht dat ze zonder mij beter af zouden zijn. Ik had het gevoel dat ik een last voor hen was geworden. Ik wilde in de auto stappen, wegrijden en nooit meer terugkomen. Ik had er geen idee van dat ik leed aan een postpartumdepressie. *

DE EERSTE tien jaar van mijn huwelijk waren gelukkige jaren. Jason en ik genoten van het opvoeden van Liana, onze eerste dochter. Toen ik weer zwanger raakte, waren we dan ook allemaal opgetogen dat te horen.

Maar deze zwangerschap was heel zwaar, en na de bevalling stierf ik bijna tengevolge van complicaties. Maar voor die tijd al, laat in de zwangerschap, leek ik ’in een waas’ te gaan leven.  Het werd erger toen we ons pasgeboren dochtertje, Carly, uit het ziekenhuis mee naar huis namen. Ik was constant moe en voelde me niet in staat zelfs maar eenvoudige beslissingen te nemen. Ik belde Jason ettelijke keren per dag op zijn werk op om te vragen welk huishoudelijk werk ik nu moest gaan doen of om door hem gerustgesteld te worden dat iets wat ik net had gezegd of gedaan goed was.

Ik werd bang om bij mensen te zijn, zelfs bij oude vrienden. Als er onverwacht iemand aan de deur kwam, verstopte ik me in de slaapkamer. Ik liet het huis een puinhoop worden en ik raakte gauw afgeleid en in de war. Ik hou van lezen, maar dat werd bijna onmogelijk omdat ik me niet kon concentreren. Ik vond het moeilijk om te bidden, dus leed mijn geestelijke gezondheid eronder. Ik voelde me emotioneel verdoofd, niet in staat liefde te voelen voor wie maar ook. Ik was bang dat mijn kinderen iets ergs zou overkomen omdat ik niet helder kon denken. Mijn gevoel van eigenwaarde nam pijlsnel af. Ik dacht dat ik gek aan het worden was.

In die periode hielp Jason me als hij van zijn werk thuiskwam met het schoonmaken van het huis of met het bereiden van een maaltijd voor het gezin — en dan werd ik boos op hem omdat hij hielp! Ik had het gevoel dat wat hij deed, aantoonde dat ik een incompetente moeder was. Maar als hij geen hulp aanbood, beschuldigde ik hem ervan dat het hem niets interesseerde. Als Jason de dingen niet zo rijp en liefdevol had aangepakt, zou mijn postpartumdepressie een ramp voor ons huwelijk hebben betekend. Misschien kan Jason het beste beschrijven hoe mijn aandoening op hem van invloed was.

Mijn man vertelt hoe hij eronder leed

„In het begin kon ik niet geloven wat er met Janelle gebeurde. Ze werd totaal anders dan de gelukkige, hartelijke vrouw die ze normaal was en ging zich als een ander persoon gedragen. Ze begon alles wat ik zei als persoonlijke kritiek op te vatten, en ze werd zelfs boos als ik probeerde haar werklast te verlichten. Aanvankelijk had ik de neiging haar te zeggen zich te beheersen, maar ik besefte dat zo’n reactie alles alleen maar erger zou maken.

 Onze relatie stond voortdurend onder druk. Janelle scheen te denken dat de hele wereld zich tegen haar had gekeerd. Ik had gehoord van andere vrouwen die dezelfde symptomen hadden door een postpartumdepressie. Dus toen ik het vermoeden kreeg dat ze aan hetzelfde leed, begon ik zo veel mogelijk informatie over het onderwerp te lezen. Wat ik las, bevestigde mijn vermoedens. Ik kwam ook te weten dat Janelles ziekte niet haar schuld was — dat die niet het gevolg was van enig verzuim van haar kant.

Ik moet bekennen dat de extra zorg die zij en de kinderen nodig hadden, me emotioneel en lichamelijk uitputten. Twee jaar lang moest ik jongleren met mijn werelds werk en mijn verantwoordelijkheden als gemeenteouderling en als echtgenoot en vader. Gelukkig kon ik mijn werelds werk aanpassen zodat ik eerder thuis kon zijn, vooral op de avonden dat we naar christelijke vergaderingen gingen. Ik moest op tijd thuis zijn om Janelle te helpen met koken en het aankleden van de kinderen. Daardoor konden we allemaal de vergaderingen bijwonen.”

Mijn weg naar herstel

Zonder de liefdevolle hulp van mijn man zou mijn herstel ongetwijfeld veel langzamer zijn gegaan. Jason luisterde geduldig als ik hem mijn angsten toevertrouwde. Ik vond het heel belangrijk mijn gevoelens niet op te kroppen. Soms klonk ik zelfs kwaad. Maar Jason verzekerde me steeds weer dat hij van me hield en dat ik er niet alleen voor stond. Hij probeerde me altijd te helpen om de positieve kant van dingen te zien. Later bood ik dan mijn verontschuldigingen aan voor dingen die ik in woede had gezegd. Hij stelde me gerust door te zeggen dat het mijn ziekte was die sprak. Als ik nu terugkijk, besef ik hoeveel zijn doordachte opmerkingen voor me hebben betekend.

 Samen vonden we uiteindelijk een heel vriendelijke arts die de tijd nam om ernaar te luisteren hoe ik me voelde. Hij stelde vast dat ik aan een postpartumdepressie leed en stelde voor dat ik onder andere met geneesmiddelen behandeld zou worden die me zouden helpen mijn frequente angstaanvallen onder controle te houden. Hij moedigde me ook aan deskundige hulp in te roepen vanuit de geestelijke gezondheidszorg. Bovendien beval hij regelmatige lichaamsbeweging aan, een therapie die velen heeft geholpen depressiviteit te bestrijden.

Een van de grootste hindernissen op mijn weg naar herstel was het omgaan met het stigma waarmee een postpartumdepressie gepaard gaat. Mensen vinden het vaak moeilijk om empathie te tonen voor iemand met een ziekte die ze niet begrijpen. Een postpartumdepressie is anders dan bijvoorbeeld een gebroken been, dat anderen kunnen zien en waarmee ze dus rekening houden. Toch bleken mijn familie en goede vrienden echt een steun en vol begrip te zijn.

Liefdevolle hulp van familie en vrienden

Jason en ik waren heel dankbaar voor de hulp die mijn moeder in deze moeilijke periode bood. Soms had hij er behoefte aan de emotionele beroering thuis even te ontvluchten. Mijn moeder was altijd positief en probeerde niet al mijn werk over te nemen. In plaats daarvan steunde ze me en moedigde me aan te doen wat ik kon.

Ook vrienden in de gemeente bleken een geweldige steun te zijn. Veel van hen stuurden korte briefjes waarin ze ons vertelden dat ze aan me dachten. Wat was ik blij met die uitingen van vriendelijkheid! Dat was vooral zo omdat ik het moeilijk vond met mensen te praten, of dat nu aan de telefoon of in levenden lijve was. Ik vond  het zelfs moeilijk voor en na de vergaderingen met medechristenen om te gaan. Dus door ons te schrijven lieten onze vrienden niet alleen zien dat ze zich bewust waren van de beperkingen die ik door de depressie had maar bevestigden ze ook hun liefde en bezorgdheid voor mij en mijn gezin.

Het is geen levenslange straf!

Ik voel me nu veel beter — dankzij de adviezen van mijn arts, een familie die een grote steun is, en begrijpende vrienden. Ik doe nog steeds regelmatig aan lichaamsbeweging, zelfs als ik me moe voel, en dat heeft me bij mijn herstel geholpen. Ik probeer ook positief te reageren op de aanmoediging die anderen geven. Als ik het moeilijk heb, luister ik naar audiocassettes van de bijbel en naar Koninkrijksmelodieën — geestelijk en emotioneel opbeurende muziek gemaakt door Jehovah’s Getuigen. Deze schitterende voorzieningen helpen me geestelijk sterker te worden en positief te blijven denken. Onlangs ben ik zelfs weer begonnen met het houden van op de bijbel gebaseerde oefenlezingen op gemeentevergaderingen.

Ik heb er meer dan twee en een half jaar over gedaan om het punt te bereiken dat ik weer meer liefde voor mijn man, mijn kinderen en anderen voel en tot uitdrukking kan brengen. Hoewel dit een moeilijke tijd is geweest voor mijn gezin, merken we dat onze band nu sterker is dan ooit. Ik heb vooral veel waardering voor Jason, die zijn liefde voor mij dubbel en dwars bevestigd heeft door de dalen van mijn depressie te verduren en door er altijd voor me te zijn met de steun die ik nodig had. Bovenal hebben we nu allebei een veel hechtere band met Jehovah, die ons tijdens onze beproevingen echt kracht heeft gegeven.

Ik heb nog steeds m’n slechte dagen, maar met de hulp van mijn familie, mijn arts, de gemeente en Jehovah’s heilige geest wordt het licht aan het eind van de tunnel steeds helderder. Nee, een postpartumdepressie is geen levenslange straf, maar een vijand die we kunnen verslaan. — Verteld door Janelle Marshall.

[Voetnoot]

[Kader/Illustratie op blz. 20]

Factoren die kunnen bijdragen tot een postpartumdepressie

Naast hormonale veranderingen kunnen ook een aantal andere dingen soms een rol spelen bij een postpartumdepressie. Dat zijn onder andere:

1. De persoonlijke ideeën van een vrouw over het moederschap, die het gevolg kunnen zijn van een ongelukkige jeugd en een slechte relatie met haar ouders.

2. Onrealistische verwachtingen die de maatschappij moeders oplegt.

3. Het in de familie voorkomen van depressiviteit.

4. Ontevredenheid in het huwelijk en het ontbreken van steun van iemands gezin of familie.

5. Een vrij negatief zelfbeeld.

6. Het gevoel overbelast of bedolven te worden door de constante zorg voor kleine kinderen.

Deze lijst is zeker niet compleet. Ook andere factoren kunnen bijdragen tot een postpartumdepressie. De oorzaken ervan worden nog steeds niet helemaal begrepen.

[Kader op blz. 21]

Meer dan gewoon ’kraamvrouwentranen’

Een postpartumdepressie dient niet verward te worden met normale postnatale stemmingswisselingen. Dr. Laura J. Miller zegt: „De vaakst voorkomende soort postnatale stemmingsverandering is die welke bekend is komen te staan als ’kraamvrouwentranen’. . . . Ongeveer 50% van de vrouwen die een kind krijgen, ervaart deze huilerige, emotioneel labiele (d.w.z. veranderlijke) toestand. Gewoonlijk bereikt die tussen de derde en de vijfde dag na de bevalling een hoogtepunt en verdwijnt dan geleidelijk binnen enkele weken vanzelf.” Onderzoekers opperen dat deze stemmingen het gevolg kunnen zijn van veranderingen in de hormoonspiegels van een vrouw nadat ze is bevallen.

Anders dan ’kraamvrouwentranen’ heeft een postpartumdepressie te maken met langdurige gevoelens van depressiviteit die bij de geboorte van een kind of zelfs weken of maanden daarna kunnen beginnen. Een nieuwe moeder met deze aandoening merkt misschien dat ze het ene moment opgetogen is en het volgende moment depressief — zelfs suïcidaal. Daarnaast kan ze prikkelbaar, wrokkig en boos zijn. Ze kan last hebben van een aanhoudend gevoel als moeder tekort te schieten en van een gebrek aan liefde voor haar baby. Dr. Miller zegt: „Sommige klinisch depressieve moeders weten verstandelijk dat ze van hun baby houden, maar ze hebben er moeite mee iets anders te voelen dan apathie, irritatie of afkeer. Bij anderen komt de gedachte op hun baby iets aan te doen of zelfs te doden.”

Een postpartumdepressie is een verschijnsel met een lange geschiedenis. Al in de vierde eeuw v.G.T. merkte de Griekse arts Hippocrates de opvallende psychologische veranderingen op die sommige vrouwen na de bevalling ondergingen. Een onderzoek gepubliceerd in de Brazilian Journal of Medical and Biological Research lichtte toe: „Postnatale depressie is een aanzienlijk probleem dat 10-15% van de moeders in veel landen treft.” Maar helaas „worden de meeste gevallen van zulke depressiviteit niet goed gediagnosticeerd en krijgen ze niet de juiste medische behandeling”, aldus de Journal.

Een minder vaak voorkomende maar ernstiger aandoening die zich na de bevalling kan voordoen is kraambedpsychose. Een vrouw die hieraan lijdt kan hallucinaties hebben, stemmen in haar hoofd horen en de grip op de werkelijkheid verliezen, hoewel ze gedurende tussenliggende periodes van uren of dagen rationeel kan zijn. De oorzaken van deze psychose zijn nog steeds onduidelijk, maar dr. Miller merkt op dat „genetische gevoeligheid, misschien gecombineerd met hormonale veranderingen, de belangrijkste factor lijkt te zijn”. Een bekwame arts kan wellicht in een doeltreffende behandeling voor kraambedpsychose voorzien.

[Kader/Illustraties op blz. 22]

Hoe u uzelf kunt helpen *

1. Als de depressiviteit aanhoudt, zoek dan professionele hulp. Hoe eerder u dat doet, hoe eerder u op weg kunt zijn naar herstel. Zoek een begrijpende arts die bekend is met de aandoening. Probeer u niet te schamen voor uw postpartumdepressie en u niet opgelaten te voelen als u medicijnen moet gebruiken.

2. Zorg voor geregelde lichaamsbeweging. Uit onderzoeken blijkt dat geregelde lichaamsbeweging een doeltreffende therapie tegen depressiviteit kan zijn.

3. Vertel degenen die u het meest na staan hoe u zich voelt. Zonder u niet af en krop uw gevoelens niet op.

4. Bedenk dat uw huis niet volmaakt hoeft te zijn. Probeer uw leven eenvoudig te houden door u te concentreren op de dingen die belangrijk zijn.

5. Bid om moed en geduld. Als u het moeilijk vindt om te bidden, vraag dan iemand anders om met u te bidden. Herstel wordt misschien alleen maar uitgesteld als u vasthoudt aan gevoelens van schuld of waardeloosheid.

[Voetnoot]

[Kader op blz. 23]

Tips voor mannen

1. Besef dat een postpartumdepressie niet de schuld van uw vrouw is. Als haar toestand niet verbetert, werk dan met haar samen bij het inroepen van de hulp van een arts die het probleem begrijpt en meelevend is.

2. Luister geduldig naar uw vrouw. Erken haar gevoelens. Raak niet van streek doordat ze zo negatief is. Help haar vriendelijk de positieve kant van dingen in te zien en verzeker haar dat ze beter zal worden. Denk niet dat u alle problemen die ze noemt moet oplossen. Ze wil misschien gewoon troost, geen logische antwoorden (1 Thessalonicenzen 5:14). Bedenk dat een postpartumdepressie het voor degenen die eraan lijden moeilijk maakt logisch en helder te denken.

3. Besteed minder tijd aan activiteiten die niet echt belangrijk zijn, zodat u meer tijd hebt om uw vrouw te helpen. Dit kan haar herstel versnellen.

4. Zorg ervoor dat u wat tijd voor uzelf hebt. Als u een goede lichamelijke, mentale en geestelijke gezondheid hebt, zult u uw vrouw beter kunnen steunen.

5. Zoek iemand om mee te praten die u zal aanmoedigen, misschien een andere, geestelijk rijpe man wiens vrouw aan een postpartumdepressie heeft geleden.

[Illustratie op blz. 23]

De familie Marshall