“Si Jehova ang Akon Manuglugpay”

ANG pinamulong sa ibabaw isa ka badbad sang opisyal nga harianon nga hulubaton ni Hari Charles IX sang Sweden. Mabasa ini sa Latin: “Iehovah solatium meum.” Ini nga hari isa sang pila ka henerasyon sang mga manuggahom sa Sweden, halin sang 1560 tubtob 1697, nga nagbutang sang ngalan sang Dios sa Hebreo ukon Latin sa mga sensilyo, mga medalya, ukon sa personal nga mga hulubaton. Ginpatok man ni Charles IX ang Royal Order of Jehovah (Harianon nga Katilingban ni Jehova). Sang adlaw sang iya koronasyon sang 1607, nagsuksok si Charles sing kulintas nga ginatawag ang kulintas ni Jehova.

Ngaa may subong sini nga mga buhat ining mga manuggahom? Ginapatihan sang mga iskolar nga ang kahublagan sang mga Calvinista sa Europa sadtong tion, upod ang pagtahod sa Biblia, nag-impluwensia sa ila. Bangod edukado nga mga manuggahom sa panahon sang Renaissance, maathag nga pamilyar sila sa Latin nga bersion sang personal nga ngalan sang Dios, nga Jehova. Wala sing duhaduha nga nahisayran sang iban nga ang ngalan makita sing linibo ka beses sa orihinal nga teksto sang Hebreong Biblia.

Dokumentado gid nga sa nagkalainlain nga bahin sang Europa sang ika-16 kag ika-17 nga siglo, ang ngalan nga Jehova masami nga makita sa mga sensilyo kag mga medalya subong man sa publiko nga mga bilding kag mga simbahan. Ang ginsiling mismo sang Dios, nga ginkutlo sa Exodo 3:​15, maathag nga kinaandan nga ginbaton kag gintahod: “Jehova . . . ang akon ngalan tubtob sa tion nga walay latid.”

[Mga retrato sa pahina 31]

KULINTAS KAG TSAPA SANG ROYAL ORDER OF JEHOVAH, 1606, human sa bulawan, enamel, kristal nga bato, kag garnet

HARI ERIK XIV 1560-68

HARI CHARLES IX 1599-​1611 (utod ni Erik XIV)

HARI GUSTAVUS II ADOLPH 1611-32 (anak nga lalaki ni Charles IX)

REYNA CHRISTINA 1644-54 (anak nga babayi ni Gustavus II Adolph)

[Credit Lines]

Chain: Livrustkammaren, Stockholm Sverige; coins: Kungl. Myntkabinettet, Sveriges Ekonomiska Museum