Nalisumine Ifyo Lesa Alanda pa Mulopa

Dokota E Washimika Ili Lyashi

NALI mu muputule wa kukumaninamo mu cipatala ndelondolwela ibumba lya badokota icalengele umulwele umo afwe. Uwafwile alikwete cimumena. E ico nabebele nati, “Icaipeye uyu umulwele, bulwele beta ukuti hemolysis (ubulwele ubulenga insandensande shakashika shaonaika) e lyo no bulwele beta ukuti acute renal failure (imfyo nga tashilebomba bwino), icalengele alwale ubu ubulwele mulandu wa kuti balimubikilemo umulopa uwingi mu nshita fye iinono.”

Profesa umo alimine ninshi nakalipa e lyo alanda mwi shiwi ilikalamba ati, “Bushe uletweba ukuti umulopa twabikile mu mulwele te o twalingile ukumubikamo?” Namwaswike nati, “Te fyo nandile.” Lyena na batambishe ifikope fya tuntu utunono utwa mu mfyo sha mulwele, e lyo nabalondolwela ukuti, “Moneni ifyo insandensande shakashika ishingi isha mu mfyo shonaike, ici e calengele imfyo shileke ukubomba bwino.” * Ifi ifyacitike fyalilengele naumfwa umwenso ica kuti na mate mu kanwa yalikamine. Nangu ca kuti nali dokota umwaice kabili bena bali ni ba profesa abalesambilisha badokota imilimo, natontonkenye ukuti nalingile fye ukulanda icalengele umulwele afwe.

Ilyo ifi fyacitike, ninshi nshilaba Inte ya kwa Yehova. Nafyelwe mu 1943 mu musumba wa Sendai ku kapinda ka ku kuso aka calo ca Japan. Nalisalilepo ukusambilila ifya budokota pantu batata bali ni ba pathologist, (balisambilile pa malwele ayalekanalekana), kabili bali ni ba psychiatrist (balisambilile ifya kundapa amalwele ya muntontonkanya). Mu 1970 ilyo nakumenye imyaka ibili pe sukulu nalesambilila ifya budokota, nalyupile umukashana uweshina lya kuti Masuko.

Natendeka Ukusambilila pa Malwele Ayalekanalekana

Ilyo nali ku sukulu, Masuko e walebomba no kungafwilisha ukusanga ifyo twalekabila pa kuti mpwisha amasambililo. Amasambililo ya budokota yalilengele napeshiwa amano ilyo namwene ifyo umubili wa muntu wapangwa,pantu nshaishibe ukuti walipangwa bwino sana! Na lyo line nshabalile ntontonkanyapo ukuti kwaliba Kabumba. Naletontonkanya ukuti ukusambilila pa fya bumi e kwali no kulenga naba ne nsansa. Kanshi ilyo napwishishe amasambililo ya budokota, nasalilepo ukutendeka ukusambilila na fimbi pa malwele ayalekanalekana, ifyo yaba, ifileta amalwele, e lyo ne fyo umuntu aba nga alwala.

Ilyo twalelepula abantu abafwile no bulwele bwa kansa, natendeke ukutwishika nga ca kuti ukubika umulopa mu mulwele kwaliba fye bwino. Umuntu nga nalwala kansa kabili naisalangana sana, umulopa ulafuma kabili ici cilalenga wacepa. Apo umuti bapeela abalwala kansa kuti walenga umulopa watendeka ukucepa, badokota ilingi balabika umulopa mu mulwele wa kansa. Lelo natendeke ukumona ukuti nalimo ukubika umulopa mu mulwele kuti kwalenga fye ubulwele bwa kansa bwasalangana sana mu mubili. Pali ino nshita badokota balishiba ukuti ukubika umulopa mu mulwele kulalenga amaka yakulwisha amalwele mu mubili yacepa, ici kuti calenga uwakwetepo cimumena akale cabwela na kabili e lyo nga balwele bakansa no kufwa kuti bafwa bwangu. *

Ifyo nandile pa ntendekelo ya lino lyashi fyacitike mu 1975. Ulya profesa e waleundapa ulya umulwele uwafwile, kabili ali ni kalapashi mu fya mulopa na malwele ya mu mulopa. Ici e calengele akalipe ilyo nalandile ukuti filya babikile umulopa mu mulwele e fyalengele afwe. Na lyo line, nalitwalilile ukulondolola icalengele umulwele afwe, kabili asukile abweshamo ubukali.

Takwakabe Ukulwala Nelyo Ukufwa

Pali ilya ine inshita, elyo umwina mwandi bamutandalile ku mwanakashi umukalamba uwali Inte ya kwa Yehova. Ilyo balya banakashi balelanda balebomfya ishiwi lya kuti “Yehova,” ici calengele umwina mwandi abepushe umwalola ili shiwi. Balya ba Nte batile, “Yehova lishina lya kwa Lesa wa cine.” Masuko alebelenga Baibolo ukufuma ku bwaice, lelo mu Baibolo alebelenga apafwile ukuba ishina lya kwa Lesa balembapo ati “SHIKULU.” Nomba alisambilile ukuti Lesa alikwata ishina!

Ukwabula no kupoosa inshita Masuko alitendeke ukusambilila Baibolo na balya ba Nte. Ilyo nabwelele pa ng’anda ku ma 1 koloko ya lucelo, umwina mwandi anjebele ninshi ali ne nsansa ati, “Baibolo ilanda ukuti ukulwala ne mfwa tafyakabeko!” Namwebele nati, “Ico kuti cawama sana nga calicitike!” Anjebele no kuti, “Apo icalo cipya cili mupepi, nshilefwaya mutwalilile ukuipoosela inshita.” Ilyo natontonkenye pa fyo alandile, namwene kwati alefwaya ndeke budokota. E ico nalifulilwe sana kabili twalilekele no kumfwana bwino.

Na lyo line, umwina mwandi talekele ukunjebako ifya mu Baibolo. Alepepa kuli Lesa ukuti amwafwe ukusanga amalembo ayo engambelengelako. Amashiwi yaba pali Lukala Milandu 2:22, 23 yalimfikile sana pa mutima, yatila: “Pantu cinshi umuntu esa mu kupokelela mu kubombesha kwakwe konse na mu kupilikita kwa mutima wakwe uko alebombeshamo mwi samba lya kasuba? . . . Na mu bushiku umutima wakwe tautuusha. Ici na co ca fye.” Ifi fine e fyo nalecita. Nalebombesha mu fya budokota akasuba no bushiku lelo nshaleba ne nsansa.

Bushiku bumo pa Mulungu ulucelo mu mweshi wa July mu 1975, ilyo umwina mwandi aile ku Ng’anda ya Bufumu iya Nte sha kwa Yehova, nalimukonkele pa numa. Ala umwina mwandi alipapile ilyo amwene mu Ng’anda ya Bufumu, kabili ba Nte balimpokelele bwino. Ukufuma bulya bushiku, naleya mu kulongana lyonse pa Mulungu. Ilyo papitile nalimo umweshi umo, Nte umo alitendeke ukusambilila Baibolo. Umwina mwandi alibatishiwe ilyo papitile fye imyeshi itatu ukufuma apo atendekele ukusambilila Baibolo na ba Nte.

Nasambilila Ifyo Lesa Amona Umulopa

Tapapitile inshita nalisambilile mu Baibolo ukuti Abena Kristu balingile ‘ukutaluka ku mulopa.’ (Imilimo 15:28, 29; Ukutendeka 9:4) Nomba apo kale kale nalemona ukuti ukubika umulopa mu muntu takubomba bwino, tacankosele ukusumina ukuti ifyo Lesa alanda pa mulopa fya cine. * Natontonkenye nati, ‘Nga kwaliba Kabumba kabili ifi nga e fyo alanda pa mulopa, ninshi cishinka.’

Nalisambilile no kuti icalenga tulelwala no kufwa ni co twalipyana ulubembu ukufuma kuli Adamu. (Abena Roma 5:12) Pa nshita nasambilile ici cishinka, ninshi ndafwailisha pa cilenga umulopa wilapita bwino mu mishipa. Nga twaya tulekula, imishipa umupita umulopa shilatendeka ukukosa no kucepa. Ici cilalenga twalwala amalwele pamo nga ubulwele bwa ku mutima, ubulwele bwa ku mfyo e lyo na malwele ayekata kuli bongobongo, umungololo no mukoshi. Ici calengele nashininkisha ukuti icilenga ifi fyonse ukucitika ni co twalipyana ulubembu kuli Adamu. Ilyo naishibe ifyo Baibolo isambilisha, nalilekele ukufwaisha ukusambilila na fimbi pa fya budokota. Nalisambilile ukuti ni Yehova Lesa fye e ukafumyapo ukulwala ne mfwa!

Mu March mu 1976, ninshi napapita imyeshi 7 ukutula apo natendekele ukusambilila Baibolo, nalilekele ukusambilila ifya budokota ifyo nalesambilila pa cipatala nalebomba. Namwene kwati nshakasange incito ya budokota, lelo nalingile incito pa cipatala cimbi. Mu May mu 1976 nalibatishiwe. Nasalilepo ukubombela Lesa mu mulimo wa nshita yonse nelyo ukubombako bupainiya. E ico natendeke ukubomba bupainiya mu July mu 1977.

Naebako Badokota Ifyo Lesa Alanda pa Mulopa

Mu November mu 1979, ine na Masuko twakuukiile ku cilonganino cali mu citungu ca Chiba umo bakabila ba mbila nsuma bacepele. Nalitampile ukubomba pa cipatala inshiku shimo mu mulungu. Ilyo naile ku ncito pa muku wa kubalilapo, badokota abalebombela ku kulepula abalwele balinshingulwike. Balenjipusha abati, “Apo uli Nte ya kwa Yehova, wakulacita shani nga baleta umulwele uulekabila ukumubikamo umulopa?”

Ukwabula ukubakalifya, nabaswike nati nakulakonka ifyo Lesa alanda pa mulopa. Nalibalondolwelele ukuti kwaliba inshila shimbi isha kundapilamo umulwele ukwabula ukumubikamo umulopa, kabili nakulaesha apo ningapesha ukundapa abalwele. Pa numa ya kulanshanya nalimo pe awala limo, umukalamba wa badokota balelepula abalwele anjebele ati: “Naumfwa ifyo walanda. Nomba nga ca kuti umulwele baleta nafuma sana umulopa, ni fwe twakulamundapa.” Abantu baishibe uyu umukalamba wa badokota balebombela ku kulepula abalwele ukuti ali uwayafya sana, lelo ilyo twapwishishe ukulanshanya twalitendeke ukumfwana sana kabili alicindike ifyo nasuminamo.

Nalikonkele Ifyo Lesa Alanda pa Mulopa na Lintu Ifintu Fya-afishe

Ilyo twalebombela mu Chiba, balitendeke ukukuula amaofeshi ya musambo aya Nte sha kwa Yehova mu Ebina mu Japan. Ine no mwina mwandi, twaleya umuku umo cila mulungu apo balekuuliila aya maofesi beta ukuti Bethel pa kuti tupime nelyo ukundapa ba Nte abaleipelesha ukubomba palya. Ilyo papitile imyeshi iinono, balitwebele ukuti tutendeke ukulabombela pa Bethel. E ico mu March mu 1981 twatendeke ukwikala mu fikuulwa umwaleikala abalebombela pa Bethel abacilile pali 500. Ulucelo nalebombako umulimo wa kuwamya umwa kusambila e lyo ne fimbusu ifyali apo balekuulila Bethel. Lyena mu kasuba nalepima abalebomba uyu umulimo wa makuule pa kuti nshininkishe ukuti bali fye bwino.

Pa balwele abo naleundapa pali na ba Ilma Iszlaub, abaishile mu kubomba bumishonari ku Japan ukufuma ku Australia Mu 1949. Balwele kansa ya mu mulopa kabili badokota babebele ukuti bali no kufwa pa numa ya myeshi fye iinono. Ba Ilma balikeene ukubabikamo umulopa pa kuti batantalisheko ubumi bwabo, lelo basalilepo ukuti baleikala pa Bethel mpaka na lintu bakafwa. Pali ilya nshita ninshi takulaba umuti uulenga umulopa mu mubili wafula pamo nga erythropoietin. Kanshi inshita shimo insandesande sha mu mulopa isho beta ukuti hemoglobin ishisalanganya umwela wa oxygen mu mubili shalecepa sana. Umuntu alingile ukukwata umulopa amagramu 12 ukufika ku 15 nomba bena limo walecepa ukufika na ku magramu 3 nelyo 4! Na lyo line, nale-esha apo ningapesha ukubondapa. Ba Ilma balilangile ukuti balicetekele sana ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa ukufika na lintu bafwile mu January mu 1988, ninshi napapita ne myaka 7 ukutula apo badokota babebeele ukuti bali no kufwa mu myeshi fye iinono.

Pa myaka iingi, abengi abaleafwilishako imilimo pa maofeshi ya musambo aya Nte sha kwa Yehova mu Japan pa kundapwa amalwele bakwete balekabila ukubalepula. Icawemeko ca kuti badokota ba pa fipatala fyali mupepi balesumina ukundapa aba bwananyina ukwabula ukubabikamo umulopa. Ilingi line balenjita ukuti imoneko ilyo balebalepula kabili inshita shimo na ine naleafwilishako badokota abalelepula aba bwananyina. Ndatasha sana balya badokota pa fyo balecindika ifyo Inte sha kwa Yehova basuminamo, ukuti tabafwile ukubabikamo umulopa ilyo balebondapa. Filya nalebombela pamo nabo, fyalilengele ndebebako ifyo nasuminamo.Nomba line fye, dokota umo pali balya badokota alibatishiwe no kuba Inte ya kwa Yehova.

Filya badokota basambilile ukundapa ba Nte ukwabula ukubabikamo umulopa, fyalilengele beshibileko ifya kundapa na balwele bambi. Mu no nshiku balisanga ukuti ukulepula umuntu ukwabula ukumubikamo umulopa kwaliwamapo ukucila ukumubikamo umulopa. Pali ino nshita twalishiba ukuti umulwele nga tabamubikilemo umulopa ilyo balemulepula, alapola bwangu kabili takwata na mafya aye nga kwata uo babikilemo umulopa.

Nalitwalilila Ukusambilila Kuli Dokota Mukalamba

Nalitwalilila ukusambilila pa nshila ishipya isha kundapilamo abalwele. Na lyo line, nalitwalilila no kusambilila kuli Yehova, dokota mukalamba. Tamona fye ifyo tumoneka ku nse, lelo alamona ne fyo twaba mu kati. (1 Samwele 16:7) Apo nine dokota, ndesha na maka ukukanabika fye amano ku bulwele umuntu alwele, lelo ndabika amano na ku mulwele. Ici cilalenga ndeundapa bwino abalwele.

Ncili mombela pa Bethel, kabili ndatemwa sana ukusambilisha abantu pali Yehova na pa fyo alanda pa mulopa. Ico mpepelapo ca kuti nomba line Dokota Mukalamba ku muulu na pano isonde, Yehova Lesa akafumyepo amalwele yonse ne mfwa.—Abashimika ili lyashi ni ba Yasushi Aizawa.

[Amafutunoti]

[Amashiwi pe bula 14]

“Nalibalondolwelele ukuti kwaliba inshila shimbi isha kundapilamo umulwele ukwabula ukumubikamo umulopa, kabili nakulaesha apo ningapesha ukundapa abalwele”

[Amashiwi pe bulae 15]

“Mu no nshiku badokota balisanga ukuti ukulepula umuntu ukwabula ukumubikamo umulopa kwaliwamapo ukucila ukumubikamo umulopa”

[Ifikope pe bula 15]

Pa muulu: Ndelanda ilyashi lya Baibolo

Ku kulyo: Ndi no mwina mwandi Masuko, pali ino nshita