Pagkaon nga Halin sa Imo Hardin

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA THE CENTRAL AFRICAN REPUBLIC

SA MADAMO nga kapungsuran nagakabalaka ang mga tawo sa adlaw-adlaw kon paano nila mapakaon ang ila mga pamilya. Ang pagmahal sang kinaandan nga mga utanon masami nga nagapabudlay gid sa paghimo sini. Walay sapayan sini, ang iban may simple lang nga solusyon​​—⁠ang pagpanghardin!

Mahimo luyag mo gid makaangkon sing diutay nga hardin. Matuod, ayhan makitid ang lote sang imo puluy-an, apang mahimo nga may pila ka lote nga malapit sa inyo nga sarang mo makultibar. Hunahunaa lamang ang makinot mo nga kuarta paagi sa pagpatubas sang manamit kag masustansia nga pagkaon! Ang pagpanghardin mahimo pa gani mangin paagi agod makaehersisyo ka. Ang hardin mahimo man mangin isa ka proyekto sang pamilya nga maluyagan sang imo kabataan. Sa pagkamatuod, ang pagkultibar sang isa ka hardin sang utanon makatudlo. Nagatudlo ini sang mga kinaiya subong sang pagkamapailubon. (Santiago 5:7) Dugang pa, ang pagtan-aw sa pagtubo sang mga tanom magapasuod sa imo sa Manunuga sang tanan nga maayong butang.​​—⁠Salmo 104:14.

Indi gid paghunahunaa nga mahapos lang ang pagpanghardin ukon matigayon mo gilayon ang madasig nga mga resulta. Apang, upod ang determinasyon kag diutay nga ihibalo, magamadinalag-on ka!

Nagmadinalag-on ang Isa ka Pamilya sa Pagpanghardin

Binagbinagon naton subong halimbawa, sanday Timothée kag Lucie​​—⁠isa ka Cristianong mag-asawa nga may duha ka kabataan, nga nagapuyo sa Bangui, ang kapital sang Central African Republic. Narealisar nila nga ang pagpanghardin isa ka praktikal kag makalilipay nga paagi agod madugangan ang ila manubo nga kinitaan.

Sang 13 anyos pa lang si Lucie, may diutay sia nga hardin sa luyo sang ila puluy-an, nga iya ginaatipan pagbuhi sa eskwelahan kag sa talipuspusan sang semana. Nalipay sia magtan-aw sa nagatubo nga mga tanom. Apang, nagligad pa ang mga tinuig sang napensaran niya nga manghardin para sa iya pamilya. Gin-areglar niya nga gamiton ang isa ka bakante nga lote sa malapit nga ginahimo lang nga basurahan.  Nakita ni Lucie nga mapuslan ini nga duta. Sa baylo nga maglamgod ang duta, ang nadunot nga mga basura sa sulod sang mga tinuig nag-abono sa duta nga mapuslanon sa pagpanghardin. Namat-od sanday Lucie kag Timothée nga himuon ining lote nga isa ka mapatubason nga hardin.

Pag-umpisa

Apang, dapat anay sila magpangusisa. Nakighambal sila sa iban nga may nahibaluan sa pagtanom sang mga utanon kag namati sila sing maayo. Sanglit kinahanglan sang lote ang patubig, gintun-an pa gani nila kon paano magkutkot sing bubon. Nakabulig man ang pagbasa sang mga libro tuhoy sa pagpanghardin.

Nabasahan man nila kon paano ang mga tanom makaapektar sa pagtubo sang kada isa, kag nahibal-an nila nga ang iban nga tanom nagabuligay agod magpanubo. Apang, ang pila ka tanom nagapakunol sa pagtubo sang iban. Suno sa iban, ang mga karot kag mga kamatis maayo upuron sa isa ka hardin. Subong man, ang pag-upod tanom sang celery (kintsay) kag cauliflower maayo sa kada isa. Kag ang anis “abyan” sang mga patani, pipino, letsugas, kag sibuyas. Apang, ang berde nga letsugas kag ang parsley indi maayo nga upuron. Ang sibuyas salot sa balatong kag patani. Kon ang mga tanom indi magsahuay, nagaluya ini kag mahapos salakayon sang mga peste kag makahalalit nga mga insekto.

Nahisayran man nanday Timothée kag Lucie nga indi maalamon nga magtanom sang isa lang ka sahi sa isa ka lote. Kon salakayon ini sang mga insekto ukon sakit, wala gid sila sing mapuslan. Ang pagtanom sang ginpili sing maayo nga mga sahi sang utanon makabulig sa ila nga mapahaganhagan ining risgo. Ang mga herba kag mga bulak nagdugang sa duag, pagkamakawiwili, kag katahom sang ila hardin sang utanon kag nagganyat sang mga buyog kag sang iban pa nga mga insekto nga nagabulig sa mga hardin nga padayon nga mangin mapatubason.

Nasapwan man sining mag-asawa ang mga pamaagi agod malikawan ang pag-spray sang makahililo nga kemikal sa ila pananom. Nahibal-an nila nga ang pagtanom lamang sing ahos makatapna sang pila ka peste sa hardin.⁠ *

Kinahanglan ang lakas nga pagpangabudlay kag pasensia, apang sa karon sanday Timothée kag Lucie may mapatubason nga hardin. Nagapatubas ini sang mga repolyo, parsley, kamatis, karot, pipino, kag talong​​—⁠kon kaisa sobra pa sa makonsumo sang pamilya!

Manghardin Ka!

Apang, indi lamang sa Aprika natukiban sang mga tawo ang pagkapraktikal sang may kaugalingon nga hardin. Halimbawa, sa Alemanya, may kapin sa isa ka milyon nga allotment garden malapit sa siudad ukon sa siudad mismo. Kon kaisa ginatawag ini nga Schrebergaerten (halin sa ngalan sang Aleman nga botanista nga si Daniel von Schreber), ang mga allotment garden nagatululupad nga magagmay nga mga lote (mga 200 tubtob 400 metros kuadrados) nga ginapaarkilahan sa mga tagasiudad. Suno sa isa ka manalawsaw, ining magagmay nga mga hardin “may importante nga papel sa pagpatubas sang preska nga mga prutas kag mga utanon.” Ang mga hardin nangin mga diutay nga “paraiso” para sa mga hardinero​​—⁠duog nga makatrabaho kag makarelaks.

Ginasaad sang Biblia nga sa dili madugay ang bug-os nga duta mangin isa ka bug-os kalibutan nga hardin​​—⁠isa ka tunay nga paraiso. (Lucas 23:43) Apang, samtang wala pa ini, ayhan makakita ka sang isa ka diutay nga lote kag malipay nga makakuha sing pagkaon sa imo diutay nga hardin.

[Nota]

[Retrato sa pahina 30]

Sanday Timothée kag Lucie nagasag-ub sang tubig para sa hardin sang ila pamilya

[Retrato sa pahina 30]

Isa ka “allotment garden” sa Munich, Alemanya