Çocuğunuz Ateşlendiğinde

“Hastayım!” Çocuğunuz ağlayarak bu sözleri söylediğinde herhalde hemen ateşini ölçersiniz. Ateşi varsa doğal olarak kaygılanırsınız.

Baltimore’daki (Maryland, ABD) Johns Hopkins Çocuk Merkezi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, ana babaların yüzde 91’i “nispeten düşük bir ateşin bile havale ya da beyin hasarı gibi zararlı sonuçlardan en azından birine yol açabileceğine” inanıyor. Aynı araştırma “ana babaların yüzde 89’unun, çocuklarına, ateşi 38,9 dereceye çıkmadan önce ateş düşürücü ilaç verdiğini” gösterdi.

Çocuğunuzun ateşi çıktığında kaygılanmanız yerinde midir? Ateşlendiğinde en iyisi ne yapmaktır?

Ateşin Önemli Rolü

Ateşe ne yol açar? Normal vücut ısısı ortalama olarak (ağızdan ölçüldüğünde) yaklaşık 37 santigrat derecedir ve genellikle bir kişinin vücut ısısında gün içinde bir derecelik veya daha fazla bir değişiklik olabilir. * Vücut ısınız sabah daha düşük, akşam saatlerine doğru ise daha yüksek olabilir. Beynin tabanında bulunan hipotalamus, vücut ısısını bir termostat gibi düzenler. Bağışıklık sistemi, bir bakteri veya virüs saldırısına tepki olarak kanda, pirojen adı verilen maddeler ürettiğinde ateş yükselir. Bağışıklık sisteminin ürettiği pirojenler hipotalamusun vücut sıcaklığını daha yüksek bir dereceye “ayarlamasına” yol açar.

Ateş, vücutta kırıklığa ve su kaybına yol açabilirse de bu, ateşin mutlaka kötü bir şey olduğu anlamına gelmez. Aslında, Mayo Tıp Eğitim ve Araştırma Vakfı’na göre, anlaşıldığı kadarıyla ateş vücudun bakteri ve virüs enfeksiyonlarını atmasına yardımcı olarak kilit bir rol oynuyor. “Nezle ve diğer solunum  yolu enfeksiyonlarına yol açan virüsler düşük ısıyı severler. Vücudunuzun ateşini biraz çıkarması aslında virüsü yok etmeye yarayabilir.” Bu nedenle, bu vakıftaki yetkililer “hafif ateşi düşürmenin gereksiz olduğunu ve çocuğunuzun doğal iyileşme mekanizmasının çalışmasını engelleyebileceğini” söylüyorlar. İlginç olarak Meksika’daki bir hastanede bazı sağlık sorunları, hipertermi adı verilen bir tedaviyle, yani hastaların vücut ısıları yükseltilerek tedavi ediliyor.

Amerika Acil Servis Hekimleri Yüksekokulu’nda çalışan Dr. Al Sacchetti şöyle diyor: “Genellikle ateş başlı başına bir sorun oluşturmaz. Bununla birlikte vücutta bir enfeksiyon olabileceğini gösterir. Bu nedenle bir çocuğun ateşi çıktığında odak nokta termometrede görünen rakam değil, çocuk ve olası enfeksiyon olmalıdır.” Amerika Pediatri Akademisi şuna dikkat çekiyor: “Eğer çocuğunuz kendini rahatsız hissetmiyorsa veya geçmişte havale geçirmemişse, genelde 101 Fahrenheit derecenin (38.3 santigrat derecenin) altındaki ateşin tedavi edilmesi gerekmez. Bundan daha yüksek bir ateş bile çocuğunuz geçmişte havale geçirmemişse veya kronik bir hastalığı yoksa tehlikeli veya önemli değildir. Çocuğunuzun nasıl davrandığını gözlemlemeniz çok daha önemlidir. Eğer iyi yemek yiyip uyuyorsa ve zaman zaman oyun oynuyorsa o zaman büyük olasılıkla herhangi bir tedaviye ihtiyacı yoktur.”

Hafif Ateş Nasıl Tedavi Edilir?

Bu, çocuğunuza yardımcı olmak üzere yapabileceğiniz hiçbir şeyin olmadığı anlamına gelmez. Bazı tıp uzmanları hafif ateşi tedavi etmek için şu önerilerde bulunuyorlar: Çocuğunuzun odasını rahatsız  etmeyecek şekilde serin tutun. Çocuğunuza ince giysiler giydirin. (Aşırı ısı ateşi artırabilir.) Ateş su kaybına yol açabildiğinden çocuğunuzun su, sulandırılmış meyve suyu ve çorba gibi şeyler içerek fazladan sıvı almasını sağlayın. * (Kola ve siyah çay gibi kafein içeren içeceklerin idrar söktürücü etkisi vardır ve daha fazla su kaybına yol açabilir.) Bebekler emzirilmeye devam edilmelidir. Ateş midenin faaliyetini azalttığından sindirilmesi zor yiyeceklerden kaçının.

Bir çocuğun ateşi 38,9 santigrat dereceden yükseğe çıktığında genellikle çocuğa parasetamol ve ibuprofen gibi reçetesiz satılan ateş düşürücü bir ilaç verilir. Ancak prospektüste belirtilen doza uymak önemlidir. (İki yaşından küçük çocuklara doktor tavsiye etmediği sürece herhangi bir ilaç vermeyin.) Ateş düşürücü ilaçlar antiviral değildirler; yani virüslere karşı bir şey yapamazlar. Bu nedenle bu ilaçlar bir çocuğun nezle ve benzeri bir hastalıktan kurtulmasını hızlandırmaz, ancak çocuğun duyduğu rahatsızlığı hafifletebilir. Bazı uzmanlar, yaşamı tehdit edebilecek Reye sendromuyla bağlantısı olduğundan, 16 yaşın altındaki çocuklara ateş düşürmek için aspirin verilmemesini tavsiye ediyor. *

Çocuğun vücudunu ıslatmak da ateşini düşürebilir. Çocuğunuzu iki üç parmak derinliğinde ılık suyla dolu bir küvete oturtun ve vücudunu bir bez veya lifle silerek ıslatın. (Bu işlem için sakın alkol kullanmayın; çünkü zehirleyici etkisi olabilir.)

Yandaki çerçevede doktoru ne zaman arayabileceğinizle ilgili bazı yardımcı bilgiler bulunuyor. Tıbbi bakım özellikle, deng, Ebola, tifo veya sarıhumma gibi öldürücü ateşli hastalıkların yaygın olduğu yerlerde yaşayan kişiler için önemlidir.

Öyleyse genellikle en iyi hareket tarzı, çocuğunuzun daha rahat etmesini sağlamaktır. Unutmayın ki, ateşin nörolojik hasara veya ölüme yol açacak kadar yükselmesi ender görülür. Ateşin neden olduğu havale, korkutucuysa da, genellikle kalıcı etkilere yol açmaz.

Tabii ki en iyi çözüm enfeksiyonu önlemektir ve çocuğunuzu enfeksiyondan korumanın en etkili yolu da ona temel temizlik kurallarını öğretmektir. Çocuklara ellerini sık sık yıkamaları öğretilmelidir; özellikle de yemekten önce, tuvaleti kullandıktan sonra, halka açık kalabalık bir yerde vakit geçirdikten sonra veya bir hayvanı sevdikten sonra ellerini yıkamalıdırlar. Tüm çabalarınıza rağmen çocuğunuzun ateşi biraz çıkarsa aşırı tepki göstermeyin. Öğrendiğimiz gibi çocuğunuzun iyileşmesine yardımcı olmak için yapabileceğiniz çok şey var.

[Dipnotlar]

[Sayfa 27’deki çerçeve]

Çocuğunuz Ateşlendiğinde Doktoru Arayacağınız Durumlar:

▪ Çocuk üç aylık veya daha küçükse ve makattan ölçüldüğünde ateşi 38 santigrat derece veya daha yüksekse

▪ Üç ila altı aylıksa ve ateşi 38,3 santigrat derece veya daha yüksekse

▪ Altı aylıktan büyükse ve ateşi 40 santigrat derece veya daha yüksekse

▪ Sıvı herhangi bir şey içmek istemiyorsa ve su kaybı belirtileri varsa

▪ Havale geçiriyorsa veya aşırı derecede halsizse

▪ Ateş, 72 saat sonra hâlâ düşmediyse

▪ Hiç susmadan ağlıyorsa veya zihin ya da bilinç bulanıklığı belirtileri görülüyorsa

▪ Hızlı ve zor nefes alıyorsa, ishalse veya devamlı kusuyorsa

▪ Ensede sertlik varsa veya ani ve şiddetli bir baş ağrısı oluyorsa

[Tanıtım notu]

Kaynak: Amerika Pediatri Akademisi