Niedobór snu — narastający problem?

MILIONY ludzi ma na swoim koncie poważny „dług”. Jego rezultatem często są rozbite samochody, zaprzepaszczone kariery, a nawet zrujnowane małżeństwa. Odbija się on niekorzystnie na zdrowiu i długości życia. Ponadto osłabia odporność, wzmagając tym samym podatność na różne infekcje. Przyczynia się też między innymi do takich problemów zdrowotnych, jak cukrzyca, choroby serca oraz otyłość. Jednak większość osób dotkniętych tym problemem nie zdaje sobie sprawy ze swego „zadłużenia”.

Wszystkiemu winny jest niedobór snu, który pojawia się, gdy nie śpimy zdrowo i dostatecznie długo. Niedosypianie bywa skutkiem zarówno świadomego wyboru, wynikającego z prowadzenia określonego trybu życia, jak i choroby.

Naukowcy oceniają, że na całym świecie ludzie śpią przeciętnie o godzinę za krótko. Chociaż może się to wydawać niedużo, każdej nocy narasta sześć miliardów godzin „długu”. Sytuacja ta skłoniła uczonych do podjęcia jeszcze liczniejszych badań nad najrozmaitszymi chorobami związanymi ze snem oraz nad ich wpływem na jakość życia.

 W przeszłości lekarze uważali, że chroniczna niemożność spania to po prostu jedno zaburzenie, zwane bezsennością. Jednak komisja powołana przez Kongres USA wyodrębniła aż 17 różnych zaburzeń snu. Jakkolwiek by było, bezsenność ma wiele przyczyn i często jest objawem innych kłopotów zdrowotnych, podobnie jak gorączka sygnalizuje jakiś rodzaj infekcji.

Nawet sporadyczne niedosypianie może pociągnąć za sobą katastrofalne następstwa. Pomyślmy, co się przydarzyło Tomowi. Chociaż był doświadczonym kierowcą, wjechał dużą ciężarówką w nasyp, skutkiem czego na autostradę wyciekło 400 litrów kwasu siarkowego. „Zasnąłem” — przyznał Tom. Z przeprowadzonych analiz dotyczących dwóch amerykańskich autostrad wynikało, że około 50 procent wypadków śmiertelnych spowodowali senni kierowcy.

Rozważmy także zagrożenia towarzyszące współpracy z kimś, kto jest niedospany. Australijska badaczka Ann Williamson mówi: „Niektóre testy wykazały, że po 17—19 godzinach  bez snu [uczestnicy eksperymentu] funkcjonowali jak osoby, które mają 0,5‰ [alkoholu we krwi], a nawet więcej”. Innymi słowy, funkcjonowali jak ludzie, którzy wypili tyle alkoholu, że we krwi mieli maksymalny jego poziom dopuszczalny w niektórych krajach u kierowców, a nawet przekroczyli tę granicę! Każdego roku rezultatem niewyspania są setki tysięcy wypadków przy pracy oraz na drogach, a co za tym idzie, także olbrzymie straty w wydajności, nie mówiąc już o cierpieniu rodzin ofiar. *

Co się przyczynia do niedoboru snu? Jednym z czynników jest pewne zjawisko społeczne — aktywność 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu. Na łamach gazety USA Today opisano to jako „wstrząs kulturowy, który zmienia nasz tryb życia”, i dodano, że „coraz większa liczba całodobowych sklepów oraz zakładów usługowych czerpie korzyści z oszukiwania zegarka”. W wielu krajach ludzie oglądają nocne programy telewizyjne i żeglują po Internecie, gdy powinni spać. Trzeba też ponieść koszty zaburzeń emocjonalnych, takich jak częsty niepokój spotęgowany stresem i gorączkowym tempem życia. Dochodzą do tego różne choroby objawiające się bezsennością.

Sporo lekarzy przekonało się, jak trudno jest skłonić pacjentów, by niedobór snu potraktowali poważnie. Pewien lekarz ubolewał, że dla niektórych przewlekłe zmęczenie stało się symbolem statusu społecznego. A ponieważ ich stan zazwyczaj pogarsza się prawie niezauważalnie, osoby takie mogą nie zdawać sobie sprawy, że cierpią na poważne zaburzenie. Wielu myśli: „Po prostu się starzeję”, „Nie radzę sobie w życiu i czasem nie jestem w stanie normalnie funkcjonować” albo „Ciągle czuję się zmęczony, ponieważ nigdy nie mogę sobie pozwolić na tyle odpoczynku, ile potrzebuję”.

Wyeliminowanie niedoboru snu jest prawdziwym wyzwaniem. Ale jeśli zrozumiemy, jak przebiega prawidłowy cykl snu, oraz nauczymy się dostrzegać oznaki jego niedoboru, pobudzi nas to do wprowadzenia zmian. Co więcej, może nam uratować życie.

[Przypis]

[Ilustracja na stronie 4]

Nawet sporadyczne niedosypianie może być przyczyną tragicznego wypadku