Ngaa Dapat Ka Maglakat?

MINILYON ka tawo ang daw nagapamensar nga kon indi sila mag-gym kag maghinguyang sing madamo nga tiempo sa pag-ehersisyo, wala na sing iban pa nga paagi agod matigayon ang mga benepisyo sa kapagros gikan sa pag-ehersisyo. Apang, indi ini matuod. Si Dr. Russell Pate sang University of South Carolina nagsiling: “Siguro dapat namon opisyal nga irekomendar ang ideya nga mapuslanon gid ang matawhay kag komportable nga paglakatlakat pagkatapos kaon.”

Apang mapuslanon gid bala para sa imo ang paglakat? May maayo gid bala nga epekto sa kapagros ang paglakat?

Ang Paglakat Maayo nga Bulong

Gintamod sang Griego nga doktor nga si Hippocrates ang paglakat subong “ang pinakamaayo nga bulong sang tawo.” Sa pagkamatuod, may hulubaton nga nagasiling: “May duha ako ka doktor, ang akon wala kag tuo nga mga batiis.” Makapapagros gid bala ang paglakat?

Ti, ginapakita sang pila ka pagtuon nga ang mga tawo nga pirme nagalakat indi balatianon sangsa mga tawo nga pirme lang nagapungko kag wala sing ehersisyo. Ang mga pagtuon nagapakita nga ang paglakat nagabuhin sang risgo nga magbalatian sa tagipusuon kag ma-stroke. Ginapauswag sini ang ikasarang sang lawas sa paggamit sang insulin, amo nga depensa ini batok sa diabetes. Ginapabakod sini ang mga tul-an, sa amo malikawan ang osteoporosis. Ang paglakat nagapabakod kag nagapapagsik sang lawas. Nagapaniwang ini kag nagamentinar sang luyag nga kaniwangon. Dugang pa, ang paglakat nagapaayo sang tulog, nagapaabtik sang hunahuna, kag makabulig pa gani sa paglandas sang depresyon.

Sang nagligad nga pila ka tuig, natukiban sang mga manugpanalawsaw sa University of Southern California nga ang paglakat sa sulod sang 15 minutos mas makapahaganhagan sang kabalaka kag tension sangsa matahaw nga pangpakalma (tranquilizer)! Ang paglakat, kaangay sang iban pa pisikal nga mga aktibidades, nagabulig sa lawas sa pagpatubas sang endorphin, kemikal sa utok nga nagapahaganhagan sang sakit kag nagaparelaks, nga nagapakalma kag nagapaayo sang pamatyag.

Suno sa The Medical Post sa Canada, bisan ang pagdayandayan may benepisyo sa kapagros. Ang isa ka pagtuon nga ginbalhag sa The New England Journal of Medicine nagapakita nga makapalawig sang kabuhi bisan ang paglakat sing 800 metros lang kada adlaw. Suno sa mga pagtuon sining karon lang, ang pag-ehersisyo sing tatlo ka beses sa isa ka adlaw,  nga tig-10 minutos, halos may pareho nga epekto sa dalayon nga pag-ehersisyo sa sulod sang 30 minutos. Gani mahimo pamensaron mo nga iparking ang imo salakyan sa lugar nga malayo sa imo kaladtuan kag maglakat na lang pakadto didto. Ukon mahimo ka makahigayon nga maglakatlakat sing malip-ot lang sa sulod sang isa ka adlaw.

Mas daku ang benepisyo nga matigayon sa pagdagondagon. Si Dr. Carl Caspersen sang U.⁠S. Centers for Disease Control and Prevention sa Atlanta, Georgia, nagsiling: “Maganubo gid ang imo risgo nga magbalatian kon imbes nga nagapungko lang pirme, tunga sa oras ka nga nagadagondagon pila ka adlaw kada semana.” Kag ang isa ka maayo nga aspekto sang paglakat amo nga mahimo ini sang mga tawo ano man ang ila edad kag kahimtangan sa kapagros. Dugang pa, indi na kinahanglan ang pinasahi nga paghanas ukon kalantip sang atleta​​​—⁠⁠kinahanglan lang ang nagakaigo nga sapatos.

Makalilipay nga Paglakat

Magsuksok sing komportable kag halog nga panapton. Agod indi matugnawan, sampawi ini sang mga panapton nga mahapos ubahon. Maggamit sing mahumok, mamag-an nga mga sapatos nga may mahumok kag manubo nga takon kag halog para makahulag ang mga tudlo sa tiil. Dapat mas halog ini sangsa imo kinaandan nga sapatos. Kon plano mo maglakat sing kapin sa tunga sa oras kag wala ka sing maagyan nga ilimnon nga tubig, mahimo ka magbalon sing tubig sa gamay nga suludlan. Ikondisyon anay ang imo lawas paagi sa paglakatlakat sing mahinay sa una nga lima ka minuto. Maglakat sing tiso, nga ang mga siko kag tuhod daw nagatiko diutay kag ang mga palad nakuom diutay, nga indi gid hugot.

Pagkatapos makondisyon ang imo lawas, umpisahi nga maglakat sing natural kag madasig, nga ginauna ang tikod sa pagpadapat sang tiil. Gani kinahanglan ang mahumok nga sapatos. Daw kadamo gid bala sang imo dulumdumon? Indi magkabalaka​​​—⁠⁠natural ini nga paglakat sang kalabanan nga tawo. Ang imo kadasigon magapahanugot sa imo nga makapakig-istorya nga wala ginahapo. Kon bag-o ka pa lang sa sini nga sahi sang paglakat, amat-amat lang nga dugangi ang kalawigon, kalayuon, kag kadasigon sang imo paglakat. Amat-amat nga maghinay sa paglakat kon malapit ka na magpundo.⁠⁠ *

Ang pagdasig sang pulso kag pagginhawa normal lang nga mga resulta sang ehersisyo, subong man ang diutay tubtob hustuhan lang nga pagpalamalhas. Mahimo ka makabatyag sang pagpalamaol kag pagpalanakit sang kalawasan sa primero nga pila ka adlaw. Obserbahi ang reaksion sang imo lawas. Kon sa pamatyag mo daw sobra gid kadasig sang imo paglakat, maghinayhinay ukon magpahuway anay. Apang, kon mabatyagan mo ang pagpalanghugot ukon pagpin-ot sang imo dughan, pagkubakuba sang imo dughan, mabudlay gid nga pagginhawa, paglingin sang ulo, ukon daw masuka ka, mag-untat sa paglakat kag magpakonsulta dayon.⁠⁠ *

Bangod indi maundag sa lawas, may pat-od nga bentaha ang paglakat sangsa mga ehersisyo subong sang pagdalagan kag aerobics. Subong resulta, mas diutay ang tsansa nga mahalitan ang mga lutalutahan kag mga kaunuran. Sa pagkamatuod, ang paglakat numero uno nga ginarekomendar sang mga eksperto sa kapagros. Gani, para sa imo kaayuhan, maglakat!

[Mga nota]

[Kahon sa pahina 23]

MGA DAPAT KAG INDI DAPAT HIMUON KON NAGALAKAT

● Maglakat sing tiso, kag indi magduko, ang mata nakasentro sing 6 metros sa unahan

● Maglakat nga hustuhan lang ang kadasigon. Indi maglakat sing tuman kadasig amo nga magahapohapo ka na kag indi na makapakig-istorya sing normal

● Indi maglak-ang sa pagtikang. Maglakat sing madasig paagi sa maabtik kag magagmay nga mga tikang

● Ihabyog ang mga kamot sing diretso, nga ang siko malapit sa lawas. Indi pag-ihabyog ang kamot nga patakilid

● Indi pagpatupaa sing bug-os ang imo dapadapa. Unaha ang tikod sa pagpadapat sang tiil

● Indi kinahanglan magdala sing weights. Mangin di-balanse ang paglakat bangod sini kag mapabug-atan sini ang mga lanitlanit kag mga lutalutahan