Τα Σάκχαρα της Ζωής

ΖΑΧΑΡΗ​—πιθανότατα τη χρησιμοποιείτε για να γλυκαίνετε διάφορα πράγματα, από κέικ μέχρι και καφέ. Αλλά ξέρατε ότι τα σάκχαρα​—στα οποία ανήκει και η ζάχαρη—​ίσως να πυροδοτήσουν μια επανάσταση στη βιολογία που θα μπορούσε να συγκριθεί με την επανάσταση την οποία έφερε η ανακάλυψη του DNA;

Τα πρόσφατα χρόνια οι επιστήμονες έχουν μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα χρησιμοποιούν απλά σάκχαρα όπως τη γλυκόζη για να συνθέσουν γιγαντιαία μόρια «τα οποία ισοδυναμούν σε μέγεθος και πολυπλοκότητα με το DNA και τις πρωτεΐνες», λέει το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist). «Τα σάκχαρα συμμετέχουν σχεδόν σε κάθε βιολογική διαδικασία, από την αναγνώριση παθογόνων οργανισμών και την πήξη του αίματος ως τη γονιμοποίηση του ωαρίου». Παράλληλα, διάφορες ατέλειες στη σύνθεσή τους έχουν συσχετιστεί με έναν αυξανόμενο αριθμό ασθενειών, περιλαμβανομένης της μυϊκής δυστροφίας και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. «Οι βιολόγοι μόλις τώρα αρχίζουν να αποκτούν σαφέστερη εικόνα για αυτά τα σάκχαρα», λέει η έκθεση, «αλλά καθώς το κάνουν αυτό, διαπιστώνουν ότι πρέπει να αναθεωρήσουν παλιές αντιλήψεις σχετικά με το πώς λειτουργεί η ζωή».

Οι επιστήμονες έχουν επινοήσει τη λέξη «γλύκωμα» για να αναφερθούν στο σύνολο των σακχάρων τα οποία συνθέτει ένα κύτταρο ή κάποιος οργανισμός, ακριβώς όπως η λέξη «γένωμα» περικλείει το συνολικό αριθμό των γονιδίων. Αλλά το γλύκωμα ενός κυττάρου είναι «πιθανότατα πολλές χιλιάδες φορές πιο πολύπλοκο από το γένωμα», αναφέρει ο Ατζίντ Βάρκι, διευθυντής στο Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Κέντρο Γλυκοβιολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Σαν Ντιέγκο των ΗΠΑ. Γιατί είναι το γλύκωμα τόσο πολύπλοκο;

Μέσα στα κύτταρα, τα απλά σάκχαρα​—οι μονοσακχαρίτες—​συνδυάζονται μεταξύ τους για να σχηματίσουν τους πολυσακχαρίτες. Αυτοί, με τη σειρά τους, συγκεντρώνονται σχηματίζοντας γιγαντιαία μόρια που μπορεί να περιέχουν πάνω από 200 μονάδες απλών σακχάρων. Επειδή η διάταξη με την οποία συνδυάζονται αυτά τα σάκχαρα είναι τρισδιάστατη, κάτι καθοριστικό για τη λειτουργία τους, «ένα σάκχαρο το οποίο παράγεται από έξι και μόνο μονάδες είναι σε θέση να έχει τον εκπληκτικό αριθμό των 12 δισεκατομμυρίων πιθανών σχημάτων», λέει το περιοδικό Νέος Επιστήμονας.

Περιγράφοντας τις τρομακτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ερευνητές σε αυτόν τον αναδυόμενο τομέα που ονομάζεται γλυκοβιολογία, ο Βάρκι είπε: «Είναι σαν να έχουμε μόλις ανακαλύψει την ήπειρο της Βόρειας Αμερικής. Τώρα πρέπει να στείλουμε ανιχνευτές για να διαπιστώσουν πόσο μεγάλη είναι».

Σαφέστατα, οι πολύπλοκοι μηχανισμοί του ζωντανού κυττάρου καταδεικνύουν την ύπαρξη ύψιστης νοημοσύνης. Για πολλούς ανθρώπους, αυτό το στοιχείο γεννάει ένα αίσθημα ευλαβικού δέους. Αισθάνεστε και εσείς έτσι;​—Αποκάλυψη 4:11.