Na Rai ni iVolatabu

Rawa Beka ni Valuti na iTovo Ca?

E NA dua na gauna na dauvolaivola o Mark Twain e veiwalitaka: “E ka rawarawa duadua ena vuravura na biuta na vakatavako. Au kila baleta niu sa cakava vakalevu.” Levu era na kila vinaka na ivakamacala i Twain. Dina nira kila ni so na itovo e ca sara qai rawa tale ga ni veivakaleqai, ia ena ka ni sasaga toka na kena vorati qai muduki. E rawa ni vakawakana na itovo sa matau vei keda ni toso na gauna qai sega kina ni rawarawa me veisautaki. E ka ni oca qai mosimosi toka kevaka meda kinoca na noda garova.

E dikeva o Vuniwai Anthony Daniels, e veiqaravi tiko ena dua na valeniveivesu, e levu na kaivesu era dau tukuna nira sa bobula tu ena gagadre ca kei na itovo vakasisila. Era vakamacalataka ni kevaka sa matau ena dua na ka na tamata, “e sa vesuki tu kina qai sega tale ga vua na kaukaua me vorata.” Ke dina na ulubale oqo, eda sa sega tu ga ni saumitaro ena itovo tawakilikili eda cakava nida vakasaurarataki kina. Ia eda bobula beka ina veika e tu e lomada kei na veika eda gadreva? Se e rawa beka ni valuti na itovo ca? Meda rai ena iVolatabu me sauma vakadodonu na veitaro oqo.

Veidutaitaka na Gagadre kei na Cakacaka

E vakamatatataka na iVolatabu ni Kalou ena tarogi keda ena ka eda cakava. (Roma 14:12) E vinakata tale ga meda bulataka na nona ivakatagedegede dodonu. (1 Pita 1:15) Ni Dauveibuli, e kila na veika ena ganiti keda, qai levu na nona ivakavuvuli e vakacala na itovo ca e takalevu tu e vuravura. (1 Korinica 6:9, 10; Kalatia 5:19-21) Ia, e dauveinanumi qai yalololoma ena ka e namaka vei keda na tamata ivalavala ca.​—Same 78:38; 103:13, 14.

E vola kina na daunisame: “Kevaka ko ni sa nanuma, Jiova, nai valavala ca o cei kemuni na Turaga, me na bula rawa?” (Same 130:3) E kila vinaka o Jiova ni “ka ca e nanuma na loma ni tamata mai na gauna sa cauravou kina.” (Vakatekivu 8:21) Na malumalumu eda sucukaya mai, kei na ituvaki eda sotava e vakavuna me dredre kina nida levea na vakasama ca kei na gagadre ca. Ena nona yalololoma o Jiova, e sega ni namaka kina vei keda meda uasivi.​—Vakarua 10:12; 1 Joni 5:3.

Na nona nanumi keda vaka oqo na Kalou e sega ni kena ibalebale oya nida sa galala meda vakayacora kina na noda gagadre ca. E tusanaka na yapositolo o Paula ni a vala tiko kei na ivalavala ca e cakacaka tiko i yagona, ia a sega ga ni soro koso. (Roma 7:21-24) E kaya: “Ka’u sa vakamalumalumutaka na yagoqu,” qai “vakabobulataka.” Ena vuku ni cava? Me kua kina ni “biu wale tu.” (1 Korinica 9:27) Io, na lewa vinaka e tiki bibi ni noda valuta na vakasama ca kei na itovo ca qai kena ilutua nida sa na sega tale ni bobula kina.

Rawa na Veisau

Era tukuna na vuku era dau dikeva na itovo, ni itovo ca e vaka ga na itovo vinaka, e vulici qai bucini ni toso na gauna. Kevaka e dina na vakadidike oqo, kena ibalebale oya ni rawa ni biu laivi na itovo ca! Ena rawati vakacava? “Vakasamataka  mada na yaga ni kena biu laivi na itovo makawa,” eratou kaya na vola na ivola me baleta na lomaocaoca. Oti oya, “vakavola na sala ena vinaka cake kina na nomu bula ena nomu sa veisautaka nomu itovo.” Io, ena uqeti keda vakalevu meda veisau nida vakasamataka na yaga ni kena biu laivi na itovo ca.

E vakadreti keda na yapositolo o Paula meda ‘vakavoui ena igu e vakayavalata tiko na noda vakasama.’ (Efeso 4:22, 23, NW) Na igu oqo ena dusimaka na ivakarau ni noda vakasama. Vakayagataka na igu oqo mo toro voleka kina vua na Kalou, o na qai vakila tale ga na vinaka ni nona ivakatagedegede. Nomu kila ni o sa vakamarautaki Jiova tiko ena uqeti iko mo cakava na veiveisau e gadrevi.​—Same 69:30-​33; Vosa Vakaibalebale 27:11; Kolosa 1:9, 10.

Ia, e sa bau dredre toka meda biuta laivi na itovo ca sa matau vei keda. Meda kua ni taura vakamamada na noda saga tiko oqori. So na gauna eda na rairai rawai tale da qai guce. Ia meda kua ni yalolailai, ni toso na gauna ena rawarawa mai na noda sasaga. Na levu ga ni nomu sasaga ena qai matau vei iko na nomu itovo vou.

Ni dua e lomana na Kalou ena nuidei tale ga ni na vukei qai vakalougatataki na nona sasaga. E yalataka o Paula: “Sa yalodina na Kalou, o koya ena sega ni laivi kemudou mo dou dauveretaki vakalevu cake, me vaka ga na nomudou kaukauwa; ka na cakava talega . . . na sala mo dou dro kina, mo dou vosota rawa.” (1 Korinica 10:13) Sa voleka ga oqo, me na vakarusa na ituvaki ca oqo kei na kena itovo vakasisila kece na Kalou o Jiova. (2 Pita 3:9-13; 1 Joni 2:16, 17) Ni toso na gauna o ira na tamata ivalavala ca era bulata na veivakarusai oqo era na galala vakadua mai na rarawa era dau vakila tu, sa na oti na leqa vakayago, na leqa ni vakasama, kei na rarawa ni lomadra. “Ena sega ni nanumi na ka eliu, ena sega ni curu tale ki na lomamudou,” e yalataka na Kalou. (Aisea 65:17) Sega ni vakabekataki ni “ka eliu” e okati kina na itovo vakasisila kei na gagadre ca. Sega li ni vuna vinaka oqo nikua meda kua ni soro koso da qai vorata tiko ga na itovo ca?

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 19]

MUDUKA NA ITOVO CA

1. Kila ni tiko na itovo ca. Tarogi iko mada, ‘E yaga beka vei au na itovo oqo? E vakacudrui ira beka na tani? E tara vakacava na noqu bula vakayago, vakailavo, vakavuvale, se na noqu vakasama? Ena vakavinakataka beka na noqu bula kevaka au muduka?’

2. Vakaisosomitaka na itovo ca ena itovo vinaka. Me kena ivakaraitaki, o dau vakayagataka beka e levu na gauna ena Internet, mo rairai sarava kina na ka e sega ni kilikili? Vakayagataka gona na gauna oqori mo wilika qai vulica na veika e yaga, se vakaukauayago.

3. Dikeva nomu toso. Vakayagataka e vica na miniti ena veisiga mo raica lesu na nomu itosotoso. Kevaka o rawai tale, dikeva se cava e vakavuna.

4. Kere veivuke. Vakamacalataka vei ira nomu itokani kei na nomu vuvale ni o saga tiko mo muduka na itovo oya. Kerea me ratou tukuna vei iko kevaka ratou raica ni o sa voleka ni sikalutu tale kina. Veivosaki kei na so tale era sa muduka na itovo oya.​—Vosa Vakaibalebale 11:14.

5. Me veiraurau nomu rai. Kua ni namaka ni na totolo na nomu veisau. E so na itovo eda sa matau kina ena taura toka na gauna me qai veisau.

6. Masu. Ena veivuke ni Kalou o na rawa kina ni muduka na itovo ca cava ga.​—Same 55:22; Luke 18:27.