We kukambila binangu abikubofusha

MUSHINDO kinyi omonaa nkalakashi yokwete kufumankana nayo? Basha binangu bebungi abakumiina shi lwaluulo loobe ku luno lukonko alulesha kalolo su we na binangu abinyingisha sunga binangu bya kubofusha. Atwe booso atufumankanaa na makyenga kampanda mu muwa wetu, bangi be kupeta akile a bangi. Byabya, bwakinyi bangi abobesha kuluba nkalakashi yaabo, na kutompa dingi, aku namu bangi ababofula na kupela kutompa dingi kunyima kwa kufumankana na nkalakashi ipeela?

Bu kileshesho, banda kupwandjikisha shi okwete kukimba mudimo. Bwande bwashi besambe noobe nankwela nkonko anka abapele nkwata ku mudimo. Binangu byoobe abikala naminyi ponangushena pabitale uno mwanda? Pangi we kwamba shi mwanda wi koodi na kumona bu’shi tawi na mpwilo; na obanga kwamba shi: ‘Takwi muntu su ngumune mulombeene kwata muntu byandi’mi ku mudimo. Ntshi mulombeene kupeta mudimo efuku su ndimune nya.’ Sunga, bingi binangu bikile bubi bya kumona myanda yooso ya mu muwa oobe bu ikwatene na kano ka mwanda kabofumankana nako penda uno musango lukalakashi looso, na kubanga kunangushena shi: ‘Ne mupangye mu byooso. Ntshi na kya nsongo.’ Mu myanda yooso yatufumankana nayo, binangu bi byabya nyi mbinangu abibofusha.

Kulwa na binangu abikubofusha

Mushindo kinyi odya kulwa ino ngoshi? Kintu kya kumpala na kya muulo ukata nyi kulonga bya kutundula bino binangu bi bubi. Kintu kya kabidi kya kukita nyi nkulwa nabyo. Kimba ingi mishindo ya kwiyipatuula. Bu kileshesho, eyendo shi abapele nkwata ku mudimo mwanda takwi muntu su ngumune mulombeene kwata ku mudimo? Su bi kwikala shi uno mukata a mudimo ekalanga akimbi muntu mukumbashe ingi myanda yoshi mukumbashe?

Kwela binangu kalolo ku mwanda ooso, akulesha patooka bino binangu abibofusha mwanda nnangunangu ya kukishakisha. Kukutwa kwa nkupa uno mudimo akulesha shi opanga mu byooso, su we mulombeene kunangushena pabitale ingi myanda ya mu nshalelo oobe yoodi mobeshe​—bu kileshesho myanda yoodi mukite mu mudimo w’Efile Mukulu, kipwano kyodi nakyo mu kifuko, na bakuuku? Longa bya kubinga binangu bya’shi myanda ayikebe nkufwila ayikala “nka masaka.” Na dingi, we mukumbeene eyendo kuuka shi efuku su ndimune tobesha kupeta mudimo? Kwi myanda ibungi yodya kukita bwa kubinga binangu bibi.

Binangu bibuwa, bi na mpango kampanda

Mu bipwa bishaale basha binangu baadi batuushe kipatulwilo kya kukanya, kya mu kikoso kya lukulupilo. Abamba shi lukulupilo alulesha kukumiina shi okyebe kukumbasha mpango yoobe. Bu abikyebe kulesha mwisambo aulondo, lukulupilo ta ndufudiile paapa nya, kadi kino kipatulwilo akikwasha mu myanda ibungi. Kutaluula penda uno mushindo wa lukulupilo lwa muntu na muntu akwitukwasha bwa kwikala na binangu bibuwa, bi na mpango kampanda.

Su akukyebe kwikala bakumiine shi atobesha kukumbasha mpango yetu, abitungu twikale atufundu mpango yatwate na yatukumbasha. Su bomono shi twe na mbalo yofunda, mbikile buwa kwela binangu kalolo pabitale mpango iboodi mwiyatshile. Kya kumpala, we mpango kampanda yoodi mwate? Misango ibungi mbibofule kwikala atukitshi myanda penda ya kiubishi kushi kwata nsaa ya kwimana nkunangushena pabitale kyatukyebe eyendo mu nshalelo etu, sunga ki na muulo kwatudi. Pabitale dino eyi dya kulonda ditale kutaluula myanda ayitungu kutuula pa mbalo ya kumpala, atumono dingi shi kubanga kala Bible baadi mwibileshe kalolo shi: “Kushinguula kikile byooso ku buuwa.”​—Bena-Fidipe 1:10.

Su tubasangula myanda ayitungu kukita kumpala, mbibofule bwa kwitshibila mpango ikata mu myanda ilekeene, bu kileshesho mu nshalelo etu a mu kikudi, mu myanda ya mu kifuko, na ingi myanda. Kadi, abitungu shi tatwatanga mpango ikile bungi na dingi shi mpango yooso yatwata tobeshe kwiyikumbasha bukidi. Su mpango kampanda ibatwata ngikile bukopo kwiyikumbasha, ngilombeene kwitushimbisha, na twi kutadiila. Byabya, mbikile buwa kwata mpango ikile bukata ayitungu kukumbasha mafuku akile bungi na kwiyabuula mu mpango ipela ipela ya mu mafuku apela.

“Su muntu e na kitshibilo kya kukita kintu kampanda, akimbi mushindo wa kwikikita.” Ano mayi e na mwanda wa binyibinyi waalesha. Su tubata mpango ikata, abitungu twikale na lukalo na kitshibilo kya kwitatshisha ngofu bwa kukumbasha ino mpango. Twi balombeene kunyingisha kino kitshibilo patunangushena pabitale muulo wa mpango yetu na myabi yatupete patwiyikumbasha. Eyendo, nkalakashi ngikumbeene kutuuka, kadi abitungu twiyate bu myanda yatudi balombeene kupudisha kushi bu nfudiilo a byooso nya.

Kadi, abitungu shi tunangushene pabitale mushindo watudi balombeene kukita bwa kukumbasha mpango yetu. Mufundji C. R. Snyder, baadi mulongye ngofu pabitale muulo wa lukulupilo, alanga shi bibuwa kunangushena pabitale mishindo ibungi ya kukita bwa kukumpanga mpango yooso kampanda. Byabya, su mushindo umune ta ngobelekye, twi kutompa wa kabidi, wa kasatu, nka byabya.

Snyder etunyingisha dingi bwa kulonga nsaa ayitungu kushintuula mpango kampanda bwa kulonda ingi. Su bibetwikeela bukopo bwa kukumbasha mpango kampanda, kukankamana nka na ino mpango akukyebe penda kwitutshimbisha. Kadi, kwiyishintuula na ingi mpango yatudi balombeene kukumbasha kalolo akukyebe kwitukwasha bwa kwikala na lukupilo.

Mu Bible mwi kileshesho kikata pabitale uno mwanda. Nfumu Daavide baadi na mpango ikata ya kwibaka ntempelo a Yehowa, Efile Mukulu. Kadi Efile Mukulu baadi mulungule Daavide shi mwana aaye Salomone nyi apete uno mwabi. Pamutwe pa kupela na kukankamana bwa na kintu kikumbeene kumutshimbisha, Daavide baadi mushintuule mpango yaaye. Baadi mwipane na bukome bwaye booso bwa kusangisha mmono na bintu bibaadi bilombeene mwana aaye kwikala na lukalo bwa kupudisha uno mudimo.​—1 Banfumu 8:17-19; 1 Myanda 29:3-7.

Sunga tobesha kutamisha lukulupilo lwetu atwe banabeene pa’twe kulwa ngoshi na binangu abibofusha na kwikala na binangu bibuwa, bi na mpango kampanda, twi balombeene kwikala bakutwe dingi lukulupilo. Bwakinyi? Mwanda myanda ibungi yatushimisha lukulupilo pano pa nsenga, nyi myanda yatushi balombeene kobesha kupudisha. Patutala myanda ikata ikwete kukyengyesha bantu​—bulanda, ngoshi, myanda ya kukutwa kululama, mikumbo ikata na lufu​—mushindo kinyi ulombeene muntu kulama lukulupilo?

[Foto]

Su abapele nkupa mudimo okimbanga, apwandikisha shi tokyebe kupeta dingi mudimo efuku su ndimune?

[Foto]

Mfumu Davide mmuleshe shi bibuwa kushintuulanga mpango