Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Wɛ koka ndɔshana la dionga dia mɛna akambo la sso dia kɔlɔ

Wɛ koka ndɔshana la dionga dia mɛna akambo la sso dia kɔlɔ

Wɛ koka ndɔshana la dionga dia mɛna akambo la sso dia kɔlɔ

NGANDE watoyaokaka naka wɛ hakotshisha oyango ɔmɔtshi? Ɛlɔ kɛnɛ, waa nomb’ewo efula fɔnyaka di’ekadimwelo wa dimbola sɔ mendanaka mbala efula la dionga diaso dia mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ kana dia mɛna akambo la sso dia kɔlɔ. Lo lɔsɛnɔ, sho tshɛ pomanaka l’ehemba wa wolo ndo ehemba w’anto amɔtshi ndeka w’anto akina. Ko lande na kele mɛnamaka di’anto amɔtshi hawotshimbatshimba dia ndjaoka dimɛna oma l’ɔkɔngɔ w’ehemba awɔ, ndo vɔ mongaka suke dia nyomɔlɔshanya la wɔ nto, koko anto akina kɔmɔka kaanga la ntondo k’ekakatanu wa totshitshɛ?

Tɔshi ɛnyɛlɔ dia wɛ ekɔ lo tayange olimu, ko wambokelɛ dia tokoka ambola watowokaka wanɛ watayange olimu. L’ɔkɔngɔ wa ambola asɔ, wambokotɛ dia hawokɔshi l’olimu. Ngande wayoyɔsa dui sɔ? Onde wɛ ayɔkɔmɔ ndo mbuta ɔnɛ: ‘Ndooko onto layɔsa onto oko dimi l’olimu. Dimi hakondjaki olimu pondjo.’ Kana onde wɛ ayetawɔ dia dui sɔ monga la shɛngiya lo dikambo tshɛ dia lo lɔsɛnɔ layɛ lo mbuta ɔnɛ: ‘Dimi lekɔ ɛngɔ k’anyanya. Dimi keema ohomba kaanga le onto ɔtɔi.’ Lo weho akɔ tshɛ, dionga dia mɛna akambo la sso dia kɔlɔ koka monga lo kiɔkɔ ya tokanyi ta ngasɔ.

Woho wa ndɔshanya la dionga dia mɛna akambo la sso dia kɔlɔ

Kakɔna kahombayɛ nsala? Dui dia ntondo di’ohomba ele: Yanga dia nshihodia kiɔkɔ ya tokanyi ta kɔlɔ. Dui dia hende: Lɔshana la tɔ. Yanga dia mbishola awui akina. Ɛnyɛlɔ, onde ekɔ mɛtɛ dia hawokɔshi l’olimu nɛ dia ndooko onto lele l’ohomba ayɛ? Ko kana owandji w’olimu akayangaka onto lele l’akoka akina?

L’ɔkɔngɔ wa wɛ mbishola kɛnɛ kele mɛtɛ, nya tokanyi ta kɔlɔ tɔsɔ takokonya dia ndjaoka woho wayaokayɛ. Yambola wate: Naka hawɔmbɔshi l’olimu, onde dui sɔ nangaka nembetshiya dia dimi bu l’akoka? Onde ndooko awui akina wakayatondoya lo lɔsɛnɔ, ɛnyɛlɔ eyango wa lo nyuma, ɛnyɛlɔ monga la diɔtɔnganelo l’anto wa lo nkumbo kana monga l’angɛnyi? Eka dia minya tokanyi tayɛ ta kɔlɔ takoka kela mpokoso tɔsɔ. Laadiko dia laasɔ, kakɔna kakoshikikɛ dia wɛ hakondjaki olimu pondjo? Tende toho tokina takokaso ndɔshanya la tokanyi ta kɔlɔ.

Ɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ ndo yadjɛ eyango ɛmɔtshi

L’ɛnɔnyi weke kambeta ɛnɛ, anyangiyangi wakasha olembetshiyelo ɔmɔtshi wa dimɛna wendana la elongamelo, olembetshiyelo wele paka tɔtɔi t’anto toto mbetawɔ. Vɔ mbutaka di’elongamelo nembetshiyaka eshikikelo kele l’onto dia nde ayokotsha eyango ande. Oko wayotodiɛna lo sawo diayela, elongamelo nembetshiyaka awui efula. Koko olembetshiyelo ɔsɔ wekɔ ohomba efula lo toho efula. Ndo naka sho mbika washo l’olembetshiyelo ɔsɔ wendana la elongamelo, kete dui sɔ nkoka tokimanyiya dia mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ ndo dia ndjadjɛ eyango ɛmɔtshi.

Dia sho ndjashikikɛ dia tekɔ l’akoka wa nkotsha eyango aso, sho pombaka ntatɛ ndjadjɛ eyango ɛmɔtshi ndo mbakotsha. Ko naka wɛ atayadjɛka eyango, kete nkana yimba dimɛna lo eyango wakokayɛ ndjadjɛ. Ko onde wɛ ekɔ l’ɔmɔtshi? Ekɔ dui dia wɔdu efula lo lɔsɛnɔ dia kalolɛka awui akɔ waamɛ aha la nkana yimba lo kɛnɛ mɛtɛ kakombolaso nsala lo lɔsɛnɔ, mbuta ate kɛnɛ koleki ohomba le so. Lo kɛnɛ kendana la tɔndɔ di’ohomba diata dia nshikikɛ akambo woleki ohomba, Bible ambotataki edja ɔnɛ: ‘Nyoshikikɛ akambo woleki ohomba.’​—Filipɛ 1:10.

Naka tamboshikikɛ akambo woleki ohomba, kete aya wɔdu sho ndjadjɛ eyango ɛmɔtshi w’ohomba l’awui wotshikitanyi. Ɛnyɛlɔ eyango wendana la lonyuma laso, la nkumbo ndo l’olimu. Ndo nto, keema ohomba ndjadjɛ eyango efula mbala kakɔ ɔtɔi, koko toyadje wɛnɛ wakokaso nkotsha. Naka oyango ɔmɔtshi wekɔ wolo efula nkotsha, kete sho mbeyaka ndjɔkɔmɔ ndo ndjohekɔ. Diakɔ diele, mbala efula ndeka dimɛna nkahanya oyango wa lo nshi yayaye lo tenyi tenyi, ko menda kɛnɛ kakoyɛ nkotsha l’etena kɛnɛ.

Yokedi mɔtshi y’edjedja mbutaka ɔnɛ: “Naka lolango lekɔ, kete wɛ ayosala kɛnɛ kalangayɛ nsala.” Ɛtɛkɛta ɛsɔ mbeyaka monga mɛtɛ nɛ dia wonya weyɛ l’eyango woleki ohomba l’ɔtɛ, nɔmbamaka dia wɛ monga la lolango, mbuta ate nsaki, eshikikelo ndo mbidja welo dia mbakotsha. Sho koka nkeketsha yɛdikɔ shɔ naka sho mbeya nɛmɔ diele la eyango aso ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wakokaso nkondja lo mbakotsha. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, tayohomana la wekamu, koko sho pombaka mbaɔsa aha oko ekomelo k’andja, koko oko awui wakokaso ntondoya.

Koko, sho pombaka nto nkanyiya toho shikaa takokaso nkotsha dimɛna eyango aso. Prɔfɛsɛrɛ C. Snyder, lakasale wekelo wa lotshimola lo kɛnɛ kendana la nɛmɔ diele la elongamelo mbutaka ate: “Etena tshɛ kayadjɛso oyango ɔmɔtshi, sho pombaka nkanyiya toho efula ta mbokotsha. Ɔnkɔnɛ, etena kele yoho ya ntondo hongi l’etombelo w’amɛna, totshu lo yoho ya hende, ya sato polo ndo lo toho tokina.”

Prɔfɛsɛrɛ Snyder mɛnyaka nto dia mbeka etena kakokaso ntshikitanya oyango. Naka sho keema mɛtɛ l’akoka wa nkotsha oyango ɔmɔtshi wakatayadjɛ, kete sho mbeyaka ndjɔkɔmɔ. Lo wedi okina, naka sho mpɛnya oyango ɔsɔ la oyango okina wakokaso nkotsha, kete sho koka nkondja yangɔ kina yakoka ntosha elongamelo.

Bible kekɔ l’ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula kendana la dui sɔ. Nkumekanga Davidɛ akayadjɛ oyango wa mbikɛ Nzambi kande Jehowa tɛmpɛlɔ. Koko Nzambi akatɛ Davidɛ di’ɔnande Salɔmɔna mbayonga la diɛsɛ sɔ. Lo dihole dia nde mboka nkɛlɛ kana nkɔmɔ l’ɔtɛ wa dui sɔ, Davidɛ akatshikitanya eyango ande. Nde akayasha tshɛ dia ntshumanya falanga ndo diangɔ diakahombe ɔnande monga l’ohomba dia ndjoshidiya olimu ɔsɔ.​—1 Nkumi ya dikanga 8:17-19; 1 Ɛkɔndɔ 29:3-7.

Kaanga naka tambotondoya lo yoho mɔtshi dia ndɔshana la dionga dia mɛna akambo la sso dia kɔlɔ lo mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ, sho koka ntetemala nshisha elongamelo lo ntena dimɔtshi. Lande na? Nɛ dia awui efula watokonya dia nshisha elongamelo ndja oma lo awui wa l’andja ɔnɛ wahatamane fundo tshɛ lo tshɛ. Etena kɛnaso akambo wɛnya anto paa l’andja w’otondo mbuta ate: wola, ata, wɛngiya kana akambo waha la losembwe, mpokoso yahɛnɛ pe yaya oma lo waa hemɔ ndo nyɔi, ngande wakokaso ntetemala mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ?

[Osato]

Naka hawokɔshi l’olimu wakayakombolaka, onde kete laasɔ wɛ hakondjaki olimu nto pondjo?

[Osato]

Lo kɛnɛ kendana la eyango, nkumekanga Davidɛ akeyaka ndjaɔtɔnganyiya l’akambo w’eyoyo