Namwe Mungaleka Kwenjerwa

KASI mukughawona wuli masuzgo agho mukukumana nagho? Ŵakaswiri ŵanandi ŵakugomezga kuti zgoro ilo munthu wangapeleka pa fumbo ili, ndilo lingalongora usange wali na suzgo la kwenjerwa panji yayi. Tose tikukumana na masuzgo ghanandi pa umoyo ndipo ŵanyake ŵakusangana na masuzgo ghakuru kuluska ŵanyake. Kweni, chifukwa wuli ŵanyake ŵakusulako luŵiro masuzgo ghawo na kwambiraso kuchita vinthu makora, apo ŵanyake ŵakugongowa luŵiro nanga ŵangakumana na masuzgo ghachoko?

Tiyelezgere kuti mukupenja ntchito. Ndipo mwaluta ku maintavyu. Kweni mbwenu ŵandamulembani ntchito. Kasi mungajipulika wuli? Panji mungakhuŵara chomene ndipo mungajiwona kuti ndimwe ŵakutondeka, mungamba kughanaghana kuti, ‘Niluweko waka vyakuti ningayisanga nakuti palije uyo wanganilemba ntchito.’ Panji, mungamba kuwona kuti ndimwe wakutondeka, na kughanaghana kuti, ‘Ndine munthu wambura ntchito. Palije uyo wanganiwona kuti ndine wakukhumbikwa.’ Para munthu wakughanaghana nthena vikulongora kuti wakwenjerwa chomene.

Kulimbana na Suzgo la Kwenjerwa

Kasi mungamazga wuli suzgo la kwenjerwa? Chinthu chakuzirwa chakwamba, mukwenera kumanya kuti muli na suzgo ili. Chachiŵiri mukwenera kuyezgayezga kulimazga suzgo ili. Yezgani kughanaghanira vifukwa vyakupulikikwa ivyo vyapangiska kuti mwambe kwenjerwa. Mwachiyelezgero, kasi mwangwamba kwenjerwa chifukwa chakuti palije uyo wangamulembani ntchito? Panji vingaŵa kuti pa ntchito iyo, ŵakhumbanga munthu uyo wakumanya vinthu vinyake ivyo imwe mukuvimanya yayi?

Para mungaghanaghanirapo makora fundo zinyake mungamba kuwona kuti imwe ndimwe mukughanaghana waka mwakujumphizga. Kasi para ŵandamulembani ntchito chikung’anamura kuti ndimwe wakutondeka? Kasi palije vinthu vinyake pa umoyo winu ivyo mukuchita makora? Nga kufiska vilato vinu vyauzimu, kukhozga ubwezi winu na ŵa mu banja linu kweniso na ŵabwezi ŵinu. Manyani ivyo mungachita kuti muleke kwenjerwa na ivyo vizamuchitika “munthazi.” Kasi mbunenesko kuti vingachitika yayi kuti muzakasange ntchito? Pali vinandi ivyo mungachita kuti muleke kwenjerwa.

Muŵe na Maghanoghano Ghawemi

Mu vyaka vya sonosono apa, awo ŵakuchita kafukufuku wakayowoya za ng’anamuro liwemi chomene la mazgu ghakuti chigomezgo. Iwo ŵakayowoya kuti mazgu agha ghakung’anamura kugomezga kuti ufiskenge vilato vyako. Mu nkhani yakulondezgapo tizamuwona kuti mazgu ghakuti chigomezgo, ghakung’anamura vinandi padera pa kufiska vilato ivyo munthu wali navyo. Kweni ng’anamuro ili ndakovwira mu nthowa zakupambanapambana. Para tikughanaghanirapo chomene pa nkhani ya chigomezgo vingatovwira kuti tifiske vilato vithu.

Kuti tifiske ivyo tikukhumba pa umoyo withu, tikwenera kujiŵikira vilato. Para mukuwona kuti mulije vilato, ŵikanipo mtima kuti mujiŵikire vilato. Chakwamba, kasi chilipo icho mukukhumba kuchita? Nyengo zinyake mungamba kutangwanika waka na vyakuchita vya zuŵa na zuŵa mwakuti mungatondeka kughanaghanira kuti chakuzirwa chomene ni vichi pa umoyo. Nakuti pakughanaghanira vinthu ivyo tikwenera kuŵika pa malo ghakwamba, Baibolo likayowoyerathu kuti: “Musande ivyo ni vinthu vyakuzirwa chomene.”—Ŵafilipi 1:10.

Para tikumanya vinthu ivyo ni vyakuzirwa chomene chiŵenge chipusu kuti tifiske vilato vithu, nga vilato vyauzimu, banja kweniso vinthu vinyake. Para tikujiŵikira vilato tikwenera yayi tikujiŵikira vinandi m’malo mwake tikwenera kujiŵikira ivyo tikumanya kuti tingakwaniska. Nyengo zinyake tingajiŵikira vilato ivyo vingaŵa vyakusuzga kuvifiska, ivi vingapangiska kuti tigongowe na kwamba kwenjerwa. Ntheura tikwenera kuvigaŵa na kuwona ivyo vingakhumba kuvifiska kwa nyengo yichoko na vya nyengo yitali.

“Munthu wa chitatata wakufiska ivyo wakukhumba.” Nakuti mazgu agha ngaunenesko. Para tamanya ivyo tingachita vitovwirenge kuti tifiske vilato vithu. Tingakhozgeka chomene para tikughanaghanirapo kuzirwa kwa vilato vithu kweniso vitumbiko ivyo tingasanga para tavifiska. Nangauli tingasangana na masuzgo kweni tikwenera kulutilira kughatonda m’malo mwa kugongowa na kuleka kufiska vilato vithu.

Tikwenera kusanga nthowa izo zingatovwira kufiska vilato vithu. Munthu munyake zina lake Author C. R.Snyder, uyo wakafufuza kuzirwa kwa chigomezgo, wakati munthu wakwenera kughanaghanira nthowa zakupambanapambana kuti wafiske ivyo wakukhumba. Para nthowa yinyake yatondeka, munthu wangayezga nthowa yinyake mpaka wafiske vilato vyake.

Snyder wakatiso munthu wakwenera kuŵa na vilato vinandi kuti para chinyake chatondeka mbwe wakuyezgaso chinyake. Para tatondeka kufiska icho takhumbanga tingamba kwenjerwa ndipo tingagongowa. Kweni para tingayezga kufiska chilato chinyake, vingatovwira kuti tiŵe na chigomezgo kuti tingachifiska.

Mu Baibolo muli chiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani iyi. Themba Davide likakhumbanga kuzengera tempile Chiuta wake, Yehova. Kweni Chiuta wakamuphalira kuti mwana wake Solomoni ndiyo wazengenge tempile. M’malo mwa kwenjerwa iyo wakasintha waka vilato vyake. Iyo wakawunjika ndalama kweniso vinthu vinyake vyakuti viwovwire mwana wake kuti wazengere tempile.—1 Mathemba 8:17-19; 1 Midauko 29:3-7.

Nangauli tingayezgayezga kuŵa na maghanoghano ghawemi, kuti tileke kwenjerwa kweni nyengo zinyake nase tingaŵavya chigomezgo. Kasi ivi vingachitika wuli? Vinthu vinandi ivyo tikusangana navyo mu charu ichi ni vyakugongoweska mwakuti palije icho tingachitapo kuti tivikanizge. Nangauli tikusangana na masuzgo ghakupambanapambana nga ukavu, nkhondo, vinthu vyambura urunji, ulwari kweniso nyifwa, kasi tingachita wuli kuti tiŵe na chigomezgo?

[Chithuzithuzi pa peji 7]

Para mundasange ntchito iyo mukukhumba, kasi chikung’anamura kuti mungayisanga yayi ntchito yinyake?

 [Chithuzithuzi pa peji 8]

Themba Davide likalongora chiyelezgero chiwemi pa nkhani ya kuzomerezga kusintha para ivyo takhumbanga vindachitike