Үмүтсизликни йеңәләйсиз

МУВӘППӘҚИЙӘТСИЗЛИККӘ дуч кәлгәндә, буниңға қандақ қарайсиз? Көп мутәхәссисләрниң ейтишичә, бу соалниң җавави сизниң үмүтвар яки үмүтсиз адәм екәнлигиңизни ашкарә қилиду. Һәрбиримиз қийинчилиқларға дуч келимиз. Бәзиләр башқиларға қариғанда, көпирәк қийинчилиқларни баштин кәчүриду. Немә үчүн бәзи кишиләр бешиға кәлгән еғир қийинчилиқларға бәрдашлиқ берип, үмүт үзмәйду. Башқилар болса, кичик қийинчилиқларға учрисиму, дәрһалла өзигә болған ишәнчисини йоқитиду?

Сиз бир иш издидиңиз дәйли. Үзмү үз көрүшүшкә барисиз, бирақ сизни ишқа қобул қилмиди. Ундақта, өзүңизни қандақ һис қилисиз? Буни көңлиңизгә елип, әсли бу қийинчилиқ һеч қачан һәл болмайду дәп өз-өзүңизгә: «Зади ким мени ишқа алиду? Мән һечқачан иш тапалмаймән»,— дәп ойлишиңиз мүмкин. Буниңдин ташқири әшу мувәппәқийәтсизлик һаятиңизға һәммә тәрәптин тәсир қилип: «Қолумдин һеч иш кәлмәйду. Һеч кимгә керигим йоқ екән»,— дәп ойлишиңиз мүмкин. Мошундақ вәзийәттә шундақ ой-пикирдә болуш үмүтсизлик патқиғиға петип қелишниң асасий сәвәви болиду.

Үмүтсизлик билән күрәш қилиш

Үмүтсизлик билән қандақ күрәш қилишқа болиду? Биринчи муһим қәдәм шундақ сәлбий ой-пикирләрни ениқлаш. Кейинки қәдәм улар билән күрәш қилиш. Немә үчүн сизни ишқа алмиғанлиғини башқа тәрәптин ойлап көрүң. Мәсилән, ишқа қобул қилинмиғанлиғиңизниң сәвәви һәқиқәтән һеч ким сизни ишқа елишни халимамду? Бәлким иш бәргүчи башқа шу хизмәттә көпирәк тәҗрибиси бар кишини издәватамду?

Ениқ сәвәпләрниң үстидә ойлинип, роһиңизни чүширидиған сәлбий ой-пикирләрни ениқлалайсиз. Бир қетим мувәппәқийәтсизликкә дуч кәлсиңиз, һәқиқәтән қолуңиздин һеч иш кәлмәйдиғанлиғини билдүрәмду? Һаятиңизниң башқа саһалирида, мәсилән роһий ишларда, аиләвий яки достлуқ мунасивәттә еришкән мувәппәқийитлириңиз тоғрисида бираз ойлап беқиң. Келәчәктә немә иш болидиғанлиғи һәққидики қорқунчлуқ пәрәзлириңизни каллиңиздин чиқирип ташлашни үгиниң. Һеч қачан иш тепилмайдиғанлиғини ениқ билмәйсизғу! Күнләрниң биридә сизгиму бир иш тепилип қалар! Сәлбий ой-пикирләрни йеңишниң көплигән усуллири бар.

Иҗабий көзқараш вә мәхсәтләр

Йеқинки жилларда тәтқиқатчилар үмүт чүшәнчисигә қизиқарлиқ, амма тар ениқлима бәрди. Уларниң ейтишичә, үмүт мәхсәтләргә қол йәткүзәләймән дегән ишәнчини өз ичигә алиду. Кейинки мақалидә үмүт әслидә буниңдинму көпирәк нәрсиләрни өз ичигә алидиғанлиғини көрүп чиқимиз. Лекин жуқурида үмүткә берилгән ениқлимини бирнәччә вәзийәттә қоллинишқа әрзийду. Диққитимизни бундақ үмүтлиримизгә ағдурсақ, иҗабий көзқарашни йетилдүрәләймиз вә мәхсәтләргә қол йәткүзүшкә интилимиз.

Мәхсәтләргә йетәләйдиғанлиғимизға ишинишимиз үчүн мәхсәтләрни қоюшни үгинип, уларға йетишимиз керәк. Әгәр һечқачан шундақ қилмиған болсиңиз, алдиңизға қойған мәхсәтлириңиз һәққидә ойлап көрүшиңизгә әрзийду. Әсли қандақту бир мәхсәтлириңиз барму? Һаятимиз бәк асанла бир қелипқа чүшүп қелиши вә ғәм-тәшвишләргә берилип кетип, әмәлийәттә һаятта зади немиләрни қилмақчи едуқ вә биз үчүн әң муһим иш немә екәнлигини унтуп қелишимиз мүмкин. Муһим мәхсәтләрни ениқлашқа қарита узун заманлар илгири Муқәддәс китапта мундақ әмәлий мәслиһәт берилгәнлигини тапалаймиз. У йәрдә: «Муһимирақ нәрсигә көз йәткүзүң» дейилгән (Филипиликләргә 1:10).

Немә муһим екәнлигини ениқлисақ, һаятимизниң түрлүк саһасида, мәсилән, Худаға ибадәт қилишта, аилимиздә вә күндилик турмушимизда муһим мәхсәтләрни қоюш асанирақ болиду. Башта һәддидин зиядә көп мәхсәтләрни қоюшниң орниға, қол йәткүзәләйдиған мәхсәтләрни қоялаймиз. Әгәр көзлигән мәхситимизгә йетиш интайин қийин болса, қизғинлиғимиз совуп, бәл қойветишимиз мүмкин. Шуңа нурғун вақитни тәләп қилидиған қийин мәхсәтләрни қоюшниң орниға, қисқа вә үнүмлүк вақит ичидә йетишкә болидиған мәхсәтләрни қоюш әвзәл.

«Хаһиш бар болса, имкан тепилиду» дегән кона мақал бир һәқиқәтни ашкарә қилиду. Асасий мәхсәтлиримизни ениқлап болғандин кейин уларға қол йәткүзүшкә бәл бағлишимиз лазим. Мәхсәтлиримизниң муһимлиғи вә уларға йетиш қандақ мукапатларға ериштүридиғанлиғи тоғрилиқ мулаһизә қилсақ, ирадимиз күчийиши мүмкин. Әлвәттә тосалғуллар пәйда болиду. Бирақ мана, әнди амал йоқ дәп қарашниң орниға, уларни йеңәләймән дәп қаришимиз керәк.

Униңдин башқа, мәхсәтлиримизгә йетишниң әмәлий йоллири һәққидә ойлинип көрүшимиз керәк. Үмүтниң муһимлиғини тәтқиқ қилған Рик Снайдер мәхсәткә йетишниң бирнәччә йоллирини издәш керәк дәп мәслиһәт бәрди. Әгәр биринчиси ярдәм бәрмисә, иккинчиси, үчинчиси вә башқилирини қоллансақ болиду.

Шундақла Снайдер бир мәхсәтни башқа мәхсәткә алмаштурушни үгинишни тәвсийә қилған. Әгәр мәхситимизгә йетишниң йоли йепилған болса, ғәм-тәшвишкә берилип, роһумиз чүшиду. Бирақ қийин мәхсәтни қолумиздин келидиған башқа мәхсәткә алмаштурсақ, үмүт үчүн асас пәйда болиду.

Муқәддәс китаптики бир мисал бу ой-пикирниң муһимлиғини тәкитләйду. Мәсилән, падиша Давут Яратқучиси Йәһва Худа үчүн бир ибадәтхана селишни мәхсәт қилған. Бирақ Йәһва Худа ибадәтхана селиш шан-шәрипини униң оғли Сулайманға беридиғанлиғини Давутқа ейтқан. Давут болса, буни аңлап, өз дегән сөзидә турувалмай, өз мәхсәтлирини өзгәрткән еди. У келәчәктики ибадәтханиниң қурулуши үчүн мәбләғ вә материалларни жиғишқа бар күчини чиқирип, өз оғли Сулайманға ярдәм бәргән (Падишалар 1-язма 8:17—19; Тарихнамә 1-язма 29:3—7).

Үмүтсизлик билән күрәш қилиш, иҗабий көзқарашни йетилдүрүш вә көзлигән мәхсәтләргә йетиш арқилиқ үмүт өзүңиздә күчлүк үмүтни турғузған болсиңизму, буниң өзи йетәрлик әмәс. Немә үчүн? Чүнки биз дунияда учраватқан үмүтсизлик көпинчә вақитта бизгә бағлиқ әмәс. Ундақта, кәмбәғәллик, урушлар, адаләтсизлик, қорқунчлуқ кесәлликләр һәм өлүм қатарлиқ түрлүк тәқабил турғили болмайдиған қийинчилиқларға дуч кәлгәндә, үмүтварлиқ билән иҗабий көзқарашни сақлап қелиш мүмкинму?

 [7-бәттики рәсим]

Әгәр кирмәкчи болған ишқа сизни қобул қилмиса, әнди һеч қачан иш тапалмаймән дәп ойламсиз?

 [8-бәттики рәсим]

Падиша Давут мәхсәтләрни өзгәртип, вәзийәтләргә маслашқан еди