Mo Ima Rengba ka Sovura Kuti Zanga Maabangirise

WAI du mo abi agu akpakarapai mo agbia tiro na ni? Badungu abangbasia abainipai idi kuti gupai nga, karagapai kuti gu sanahe re naru gbe kuriipa singia mo na maabangirise watadu mo na ni te. Ani dunduko nagbiatirani na kere nyanyaki aasada ni bakiakia rogo raka yo, agu akura rani kinaho nagbiatirani na aasada ki susi kura aboro. Ono tie, tipagine du bete kura aboro adu tini wenengai tifuo gu kere akpakarapai i na susi rogoho, na i ki du kindi nga regerege ka asada ka mangapai berewe, baraho du he ni nga agu akurayo apai nanyasa ti yo ni kina ipo be wiri rukutu akpakarapai?

Ni kpiapai, mo berẽnga gupai nga mo nagbata sunge. Si kini da nga i sasana ro singia mo ima rẽ tipa sunge, ono si kini da nga mo arẽnga te. Ginipai mo nika berãha tifuoho? Mo ima rengba ka berã gupai nga mo du i aidanga ro ya na kini bihe wa bangabanga kpakarapai, kini ya fu tiro wẽ, ‘Boro ho rengbe ka dia boro wa mi were tipa sunge te. Ka mi gbianga sunge rogo raka re yo te.’ Watadu gu gberẽ agberã gbe nga, mo ima rengba ka mbu gu bangisapai re si du na maapai kuriro kini berẽ gupai nga, ‘Wiripai ho ka mi mangihe te. Sunge tire kandara tooni te.’ Agi apai re dunduko, nayugo gu ngbatunga berãpai nga ga zanga du na maabangirise.

Sovura Kuti Zanga Maabangirise

Wai du rengbe mo ka sovura kuti ni? Wirika mo pai tipa ka ino ngbatunga gi gbegberẽ aberã re nga gu bambata diandue du na nyanyakipaha. Gu kura diandue ngbe fuoho nga ka sovura kutini. Mo ngere tipa ndu gupai i adianga ro ti ni tipa sunge ya. Ni kpiapai, ya mo rengo du nzunzu nga mo aarẽnga tipa sunge te mbiko gupai nga boro ho naida ka dia ro tipa sunge te? Watadu si rengbe ka du nga gu baira sunge re nangera tipa gu boro naima du na birĩ-inohe tipa gu sunge re?

Pa manga mo sunge na ndikidi arengo, nika yugo agu aberã nasa gupai nga mo du na zanga maabangirise na rago kini gberẽ tiro. Ya mo pa ka yo ro ti sunge bara sa nga mo arẽnga te nayugo gupai nga ka mo mangingo wiripai te, watadu mo ima rengba ka berã pa gu kura agene rogo raka yo—nga gu du mo na diabese rogoho—wa gu nga agu apai nga ga toro, ga pagume na gamo aborokporo, watadu ga pabakure na akuaro? Ho du mo ni rogo kpakarapai, mo mbu gupai nga kaa berã kina kurii gu “gbegberẽ sangbanapai” rengbe ka manga. Gu kurapai berewe nga, ya mo mo rengbe ka inoho nzunzu nga ka mo gbianga sunge berewe te te? Dungu apai kinaho rengbe mo ka mangaha tipa ka mbu iraira aberã.

Wene Aberã Nasa Gupai Nga Boro Moi Sásá na ki da Ti Ni

Rogo agu agarã susi barambeda, abawetekepai ima sonosa wene saka rogopai yo tipa maabangirise, wa vura duhe vurũ nga agu asaka rogo pai yo re ni kina betehe. I pe gupai nga maabangirise nakoda ida kuti gupai nga mo ima rengba ka da ti gamo asásá. A wa gu kekeapai ngbe fuo gere nika yugoho, maabangirise nakoda dungu apai susi gu nga ka da ti asásá, ono gu saka rogopai yo re nangera wa si na undo ti ni ngba dungu agene. Ka ani gbeberã rani kuti gu papara maabangirise re, si ima rengba ka undo rani ani sonosi wene aberã ka da ti gaani asásá.

Ka ani idi kuti gupai nga ani ima rengba ka da ti gaani asásá kumbatayo, si naida ani sonosi gu sino nga ga maa asásá na kini da ti ni. Ka mo bi gupai nga sásá ho du bero te, si angba gbe ka mo berẽ nyanyaki tipa agu asásá mo amaaha tipa tiro. Bambatapai nga, ya mo asásá ho bero? Si nidu taata rogo raka yo tipa ani kpatagara kuti bangisapai sa kaa mangaha zanga ru ka berã tipa ginipai nzunzu ani aidaha rogo raka yo watadu gupai du na nyakipaha fu rani. Ni bipa gu bangua arugute i namoihe nga gbaiga si aida ani mangipai kutini ni bambataha re, ani nabi gupai berewe nga Baibiri aima fura tipaha bakuru kusayo wenengai: Oni “ka ida pa agu apai ti ni nangba” watadu agu apai du na nyanyakipaha.—AFiripoio 1:10.

Bara sa kindi ani na moi gupai si aida si du ni bambataha, si nadu taata ani sia agu asásá du na nyanyaki paha rogo dungu apai yo, wa gu nga agu apai nga ga toro rogo raka yo, gu raka nga ga gaani aborokporo, gbiati agu apai ani amangaha rogo raka yo. Ono tie, si ni nyanyaki pa pai furani ka sia kina bete asásá mbata ti tonatonaha, na si naida ani sia agu asásá nibasasa ani naima ino gupai nga ani ima rengba ka da ti ni. Ka asásá du ni kpakarakpakaraha tipa ka da ti ni, si ima rengba ka sa rani ani bakibangirani singia ani rengbe ka mangaha, na ani ima rengba ka mbuhe. Sidu tie, si nidu ni wenepai dedede tipa ka kparaka kikindigi asásá nga gu mo aida ka da ti ni kurogo rukutuhe yo tipa ka da ti ni.

Kuru fugo masaku nape gupai nga, “Ho du nyemupai ni gene kinaho” na si nangera wa wiri rengo kina rogo gupai re. Bara sa kindi ani na du na gaani bangua asásá berãrani yo, si naida ani mangi nyanyaki asadatise—tipa ka da ti—gaani nyemupai gbiati gaani adiaberã. Ani ima rengba ka nyakasa gaani diaberã ni berã ani kurii pa nyaka pa gaani asásá gbiati agu amaku si nika ye na ni furani ka ani da ti ni. Rengo ngaha nga, akpakarapai nika du adu, ono si naida ani bi agu akpakarapai re ni gupai boro naima rengba ka diabehe angianga gupai boro arengbanga ka diabehe ya te.

Wa vura duhe wo, si naida gupai nga ani berẽ pa gu kura agene rogo mangimangipai yo nga gu rengbe ani ka da ti gaani asásá ngbaha. Gu bake buku nga C. R. Snyder, nga gu ko nawisigipai gbe tipa pa nyaka pa maabangirise, afuku dungu aberãpai tipa pa agu agene boro narengbe ka da ti gani sásá ngbaha. Rogo gi gene re, ka ani adu nga na diabese rogo bambata gene ya, ani ki asadi gu kura ue gene, biataha, gbiati agu akuraha.

Snyder afu gu berãpai a nga ani wiriki wai ka aria gaani sásá kuti gu kuraha. Ka si du nga ani moi asásá na ka ani arengbanga ka da ti ni ya, kini sungu kaa bakabangirani singia ani ada ti ni, kina rago ni kaa gberã ti rani. Ono ku ba gure, ka ani moi ndikidi asásá kubaha, si nika fu gu kura ndupai fu rani ani du na maabangirise tipaha.

Baibiri na agu akpiapai rogo ho nga gu nafu undo rogo gi bangiriba re. Bakindo Davide abi gu sásá nga ga dua yekaru fu Yekova Mbori na nyanyakipaha. Ono Mbori ape gupai fu Davide nga, wiriko nga Soromo du nika du na gu momu re angianga ko ya. Kuba gupai nga ko ongo watadu ka du na gberãrago mbiko ko aadunga na rengba ka dua yekaru te, Davide aima aria ga ko asásá. Ko afu tiko na ome ko dũ ka dungura marã gbiati agu ahe wiriko aaidaha tipa ka nyasa gi sunge re na ni.—1 Abakindo 8:17-19; 1 Pekapai 29:3-7.

Ka ani vura du na diabese na ki kiisi gu gene du ani na maabangirise ngbaha niso ani vura kuti zanga du na maabangirise na ki sonosi gu sino nga ga du na ruru bipai, kini berẽpa maa asásá, ani ima rengba kindi ka zanga du na maabangirise. Wai du rengbe gipai re ka du ni rengo? Sidu, badungu agu apai ani agbia tirani na ni rogo gi zegino re nga gu naye na zanga maabangirise fu rani naye mbiko agu apai naima susa ome rani ani arengbanga ka mangapai sa ni ya. Ho ani aberã ni kurii gu badungu akpakarapai nafuda aboro—arungo, avura, iraira mangaapai, akaza gbiati kpio—waigu rengbe ani ka banda gu bipai du ani na ni tipa maabangirise?

Ka si du nga i adianga ro tipa gu sunge mo aidaha te, ya mo mo nabi tiro nga mo nga gu boro kaa gbianga sunge berewe ya?

Bakindo Davide ayugu gupai nga ko na ruru bipai nibi pa maa asásá