Olee Ebe Ị Pụrụ Inweta Olileanya Bụ́ Ezigbo Ya?

ELEKERE gị akwụsịla ịga ma yie ka ọ̀ kụwaala. Mgbe ị chọrọ ịrụzi ya, gị echee ọtụtụ nhọrọ ihu. A na-eme mkpọsa n’ebe nile maka ịrụzi elekere, ha nile na-azọrọ na ha ga-arụta ya, ihe ụfọdụ n’ime ha na-ekwu na-emegiderịta ibe ha. Ma gịnị ma ọ bụrụ na ị chọpụta na ọ bụ onye agbata obi gị rụrụ elekere ahụ ọtụtụ afọ gara aga? Tụkwasị na nke ahụ, gị amata na ọ dị njikere inyere gị aka, n’anaghị gị ego. O doro anya ihe ị ga-ekpebi ime, ọ́ bụghị ya?

Ugbu a, were elekere ahụ tụnyere ikike i nwere inwe olileanya. Ị chọpụta na i nwechaghịzi olileanya—dị ka ọ dị n’ebe ọtụtụ ndị nọ n’oge nsogbu ndị a—olee ebe ị ga-echigharịkwuru maka enyemaka? Ọtụtụ mmadụ na-azọrọ na ha nwere ike idozi nsogbu ahụ, ma imerime aro ndị ha na-atụ pụrụ ịdị mgbagwoju anya ma na-emegiderịta ibe ha. Ya mere, gịnị ma i jekwuru Onye ahụ kere ihe a kpọrọ mmadụ ma kenye ha ikike nke inwe olileanya? Bible na-ekwu na “ọ nọghị n’ebe dị anya n’ebe onye ọ bụla n’ime anyị nọ” nakwa na o nwere nnọọ ọchịchọ inye aka.—Ọrụ 17:27; 1 Pita 5:7.

Nkọwa Ka Saa Mbara nke Olileanya

Echiche Bible banyere olileanya sara mbara ma mie emi karịa echiche ndị dọkịta, ndị ọkà mmụta sayensị, na ndị ọkà mmụta akparamàgwà mmadụ na-enwekarị banyere ya taa. Okwu ndị mbụ e ji mee ihe n’ime Bible bụ́ ndị a sụgharịrị ịbụ “olileanya” pụtara iji oké atụmanya na-echere ihe na ịtụ anya ihe ọma. N’ụzọ bụ́ isi, ọ bụ ihe abụọ mejupụtara olileanya. Ọ na-agụnye ọchịchọ maka ihe ọma nakwa ihe ndabere maka ikwere na ihe ọma ga-abịa. Olileanya Bible na-enye abụghị atụmanya nkịtị na-enweghị isi. Ọ bụ nke dabesiiri ike n’ihe bụ́ eziokwu na n’ihe pụtara ìhè.

N’akụkụ a, olileanya yiri okwukwe, bụ́ nke na-aghaghị ịdabere n’ihe pụtara ìhè—ọ bụghị ikwere ihe okpukpe kwuru n’ajụghị ase. (Ndị Hibru 11:1) Otú ọ dị, Bible na-egosi ọdịiche dị n’etiti okwukwe na olileanya.—1 Ndị Kọrint 13:13.

Iji maa atụ: Mgbe ị rịọrọ ezigbo enyi gị maka enyemaka, ị pụrụ inwe olileanya na ọ ga-enyere gị aka. Olileanya gị abụghị nke na-enweghị isi n’ihi na i nwere okwukwe n’ebe  enyi gị nọ—ị maara ya nke ọma, ị hụwokwa ebe o ji obiọma na mmesapụ aka mee ihe n’oge gara aga. Okwukwe na olileanya gị nwere njikọ chiri anya, ọbụna ha na-agakọ, ma ha abụghị otu ihe. Olee otú ị pụrụ isi nwee olileanya dị otú ahụ n’ebe Chineke nọ?

Ihe Ndabere Maka Olileanya

Olileanya bụ́ ezigbo ya na-esite n’aka Chineke. N’oge Bible, a kpọrọ Jehova “olileanya Izrel.” (Jeremaịa 14:8) Olileanya ọ bụla a pụrụ ịdabere na ya bụ́ nke ndị ya nwere sitere n’aka ya; n’ihi ya, ọ bụụrụ olileanya ha. Olileanya dị otú ahụ abụghị ọchịchọ nkịtị. Chineke nyere ha ihe ndabere siri ike maka inwe olileanya. Ka o so ha mekọrịta ihe n’ime narị afọ ndị gafeworonụ, ọ bịara nwee aha ọma nke ịbụ o kwere nkwa mee nkwa. Onye ndú ha bụ́ Jọshụa gwara Izrel, sị: “Unu amawo . . . na ọ dịghị otu ihe dapụrụ n’ezi ihe nile nke Jehova, bụ́ Chineke unu, kwuru banyere unu.”—Joshua 23:14.

Mgbe ọtụtụ puku afọ gasịrị, ọ ka nwere aha ọma ahụ. Bible jupụtara ná nkwa ndị dị ịrịba ama Chineke kwere nakwa ihe ndekọ ziri ezi banyere mmezu ha. Nkwa ndị o kwere n’ụzọ amụma bụ nnọọ ndị a pụrụ ịdabere na ha nke na mgbe ụfọdụ, a na-ede ha dị ka à ga-asị na ha emezuworị n’oge e kwere ha.

Ọ bụ ya mere anyị pụrụ iji kwuo na Bible bụ akwụkwọ olileanya. Ka ị na-atụle ihe ndekọ banyere ụzọ Chineke siworo mesoo ụmụ mmadụ, ị ga-enwekwu nnọọ ihe mere ị ga-eji nwee olileanya n’ebe ọ nọ. Pọl onyeozi dere, sị: “Ihe nile e dere tupu oge ha eruo ka e dere iji nye anyị ntụziaka, ka anyị wee site ná ntachi obi anyị na site ná nkasi obi sitere n’Akwụkwọ Nsọ nwee olileanya.”—Ndị Rom 15:4.

Olileanya Dị Aṅaa Ka Chineke Na-enye Anyị?

Olee mgbe olileanya na-akasị adị anyị mkpa? Ọ́ bụghị mgbe anyị chere ọnwụ ihu? Otú ọ dị, nye ọtụtụ ndị, ọ bụ kpọmkwem n’oge dị otú ahụ—dị ka ihe atụ, mgbe ọnwụ gburu onye a hụrụ n’anya—ka olileanya na-eyikarịsị ihe aka na-apụghị iru. E kwuwerị, olee ihe pụrụ ịkpata ndakpọ olileanya karịa ọnwụ? Ọ na-achụ onye ọ bụla n’ime anyị na-esepụghị aka. Anyị pụrụ izere ya nanị ruo oge ụfọdụ, anyị enweghịkwa ike ịgbanwe ya. N’ụzọ dabara adaba, Bible na-akpọ ọnwụ “onye iro ikpeazụ.”—1 Ndị Kọrint 15:26.

Oleezi otú anyị pụrụ isi nwee olileanya mgbe ọnwụ chere anyị ihu? Amaokwu Bible ahụ nke kpọrọ ọnwụ onye iro ikpeazụ na-ekwukwa na a gaje ime ka ọ “ghara ịdị irè.” Jehova Chineke ka ọnwụ ike. O gosipụtawo ya ọtụtụ oge. N’ụzọ dị aṅaa? Site n’ịkpọlite ndị nwụrụ anwụ n’ọnwụ. Bible na-akọwa oge itoolu dịgasị iche iche mgbe Chineke ji ike ya mee ihe n’ịkpọlite ndị nwụrụ anwụ n’ọnwụ.

N’otu ihe atụ pụtara ìhè, Jehova nyere Ọkpara ya, bụ́ Jizọs, ike ịkpọlite ezigbo enyi ya aha ya bụ Lazarọs n’ọnwụ, bụ́ onye nwụworonụ eri ụbọchị anọ. Jizọs mere nke a, ọ bụghị na nzuzo, kama n’ihu ọha, n’ihu ìgwè ndị mmadụ nọ na-ekiri ihe na-emenụ.—Jọn 11:38-48, 53; 12:9, 10.

Ị pụrụ iche, sị, ‘N’ihi gịnị ka e ji si n’ọnwụ kpọlite ndị mmadụ? Ọ̀ bụ na ha emeghị agadi ma mesịakwarị nwụọ ọzọ?’ Ha mere agadi ma mesịa nwụọ. Ma, n’ihi ihe ndekọ ndị dị otú a a pụrụ ịdabere adabere banyere mbilite n’ọnwụ, anyị pụrụ inwe ihe karịrị nnọọ ọchịchọ na ndị anyị hụrụ n’anya nwụrụ anwụ ga-adị ndụ ọzọ; anyị nwere ihe mere anyị ga-eji kwere na ha ga-adị ndụ ọzọ. N’ikwu ya n’ụzọ ọzọ, anyị nwere ezi olileanya.

Jizọs kwuru, sị: “Abụ m mbilite n’ọnwụ na ndụ.” (Jọn 11:25) Ọ bụ ya ka Jehova ga-enye ike ịkpọlite ndị mmadụ n’ọnwụ n’ụwa nile. Jizọs kwuru, sị: “Oge awa na-abịa mgbe ndị nile nọ n’ili ncheta ga-anụ olu [Kraịst] wee pụta.” (Jọn 5:28, 29) Ee, ndị nile nọ n’ụra n’ili nwere atụmanya nke ịbụ ndị a ga-akpọlite n’ọnwụ gaa ná ndụ n’ime ụwa paradaịs.

Aịzaịa onye amụma sere onyinyo a na-emetụ n’ahụ́ banyere mbilite n’ọnwụ: “Ndị anyị nile nwụrụ anwụ ga-adị ndụ. Ha ga-esite n’ọnwụ bilie ọzọ. Ndị nile ghọrọla aja ga-ebili bụọ abụ ọṅụ. N’ihi na dị ka igirigi si ewetara ala mmiri, otú  a ka Jehova ga-esi tutee ndị ahụ nile nwụrụ anwụ.”—Aịsaịa 26:19, Baịbụlụ Nsọ nke International Bible Society.

Nke ahụ ọ́ bụghị ihe na-akasi obi? Ndị nwụrụ anwụ nọ n’ọnọdụ kasị nchebe ị pụrụ ichetụ n’echiche, dị nnọọ ka nwa ọhụrụ nke e chebere n’akpa nwa nne ya. N’ezie, ndị na-ezu ike n’ili nọ ná nchebe zuru ezu n’ikike ncheta a na-akparaghị ókè nke Chineke nke Pụrụ Ime Ihe Nile. (Luk 20:37, 38) N’oge na-adịghịkwa anya, a ga-eme ka ha dịghachi ndụ ma bata n’ụwa obi ụtọ nke a ga-anabata ha, dị nnọọ ka ezinụlọ na-ahụ n’anya ma na-atụ anya nwa ọhụrụ na-esi anabata ya! Ya mere, olileanya dị ọbụna mgbe ọnwụ chere anyị ihu.

Ihe Olileanya Pụrụ Imere Gị

Pọl na-akụziri anyị ihe dị ukwuu banyere uru olileanya bara. O kwuru banyere olileanya dị ka akụkụ dị oké mkpa nke ekike agha ime mmụọ—okpu ígwè. (1 Ndị Tesalọnaịka 5:8) Gịnị ka o bu n’uche kwuo nke ahụ? N’oge Bible, onye agha na-ekpu okpu ígwè aga agha, mgbe mgbe, ọ na-ekpukwasị ya n’elu okpu e ji ajị anụ ma ọ bụ akpụkpọ anụ mee. N’ihi okpu ígwè ahụ, ihe ka ọtụtụ n’akụ́ ndị a na-agba ya n’isi na-adapụ kama igbu ya. Gịnị ka Pọl na-ekwu? Dị nnọọ ka okpu ígwè si echebe isi, otú ahụ ka olileanya si echebe uche, ike iche echiche. Ọ bụrụ na i nwere olileanya siri ike n’ụzọ kwekọrọ ná nzube Chineke, udo nke obi gị agaghị abụ nke oké egwu na ịda mbà n’obi ga-akpaghasị mgbe i nwere ihe isi ike. Ònye n’ime anyị ka okpu ígwè dị otú ahụ na-adịghị mkpa?

Pọl ji ihe atụ ọzọ doro anya mee ihe maka olileanya nke e jikọrọ n’uche Chineke. O dere, sị: “Olileanya a ka anyị nwere dị ka arịlịka maka mkpụrụ obi, bụ́ ma nke e ji n’aka ma nke guzosiri ike.” (Ndị Hibru 6:19) N’ịbụ onye lanarịrị ihe karịrị otu ụgbọ okpukpu, Pọl maara nke ọma uru arịlịka bara. Mgbe oké ifufe malitere, ndị ọrụ ụgbọ mmiri na-atụda arịlịka ụgbọ ahụ. Ọ bụrụ na o ruo n’ala oké osimiri ma kogidesie ike n’ihe n’ebe ahụ, ụgbọ mmiri ahụ na-enwe ohere nke ịlanarị oké ifufe ahụ kama ịbụ nke oké ifufe ga-akwaga n’ikpere mmiri ma mee ka ọ kpọkaa na nkume ndị dị n’ebe ahụ.

N’ụzọ yiri nke ahụ, ọ bụrụ na nkwa ndị Chineke kwere bụụrụ anyị olileanya ‘e ji n’aka na nke guzosiri ike,’ olileanya ahụ pụrụ inyere anyị aka ịnagide ọgba aghara nke oge a jupụtara ná nsogbu. Jehova na-ekwe nkwa na oge ga-eru n’isi nso mgbe ihe a kpọrọ mmadụ na-agaghịzi abụ ndị agha, mpụ, iru újú, ma ọ bụ ọbụna ọnwụ ga na-emekpa ahụ́. (Lee igbe dị na peeji nke 10.) Ịnọgidesi ike na-enwe olileanya ahụ pụrụ inyere anyị aka izere ọdachi, na-enye anyị ihe mkpali dị anyị mkpa iji na-ebi ndụ n’ụzọ kwekọrọ n’ụkpụrụ Chineke kama ịdaba n’inwe àgwà ime aghara na nke rụrụ arụ bụ́ nke jupụtara ebe nile n’ụwa taa.

Olileanya nke Jehova na-enye na-emetụtakwa gị n’onwe gị. Ọ chọrọ ka ị na-ebi ndụ otú o si chọọ ka i si na-ebi ya. Ọchịchọ ya bụ ka “a zọpụta ụdị mmadụ nile.” N’ụzọ dị aṅaa? Nke mbụ, onye nke ọ bụla aghaghị ‘ịbịaru ezi ihe ọmụma nke eziokwu.’ (1 Timoti 2:4) Ndị na-ebipụta magazin a na-agba gị ume inweta ihe ọmụma ahụ nke na-enye ndụ banyere eziokwu nke Okwu Chineke. Olileanya nke Chineke ga-esi otú ahụ nye gị karịrị nnọọ olileanya ọ bụla ị pụrụ ịchọta n’ụwa a.

Ọ bụrụ na i nwee olileanya dị otú ahụ, ọ dịghị gị mkpa ma ọlị inwe mmetụta nke ịbụ onye na-enweghị enyemaka, n’ihi na Chineke pụrụ inye gị ume nke dị gị mkpa iji ruo ihe mgbaru ọsọ ọ bụla ị pụrụ isetịpụ bụ́ nke kwekọrọ n’uche ya. (2 Ndị Kọrint 4:7; Ndị Filipaị 4:13) Nke ahụ ọ́ bụghị ụdị olileanya dị gị mkpa? Ya mere, ọ bụrụ na olileanya dị gị mkpa, ọ bụrụ na ị nọwo na-achọ ya, kara obi. Olileanya dị n’ebe aka gị ga-eru. Ị pụrụ ịchọta ya!

 [Igbe/Foto dị na peeji nke 20]

Ihe Ndị Mere Ị Ga-eji Nwee Olileanya

Echiche ndị a sitere n’Akwụkwọ Nsọ pụrụ inye aka mee ka i nwekwuo olileanya:

▪ Chineke na-ekwe nkwa ọdịnihu obi ụtọ.

Okwu ya na-ekwu na ụwa ga-aghọ paradaịs zuru ụwa ọnụ, nke ezinụlọ mmadụ nke nwere obi ụtọ ma dị n’otu, ga-ebi na ya.—Abụ Ọma 37:11, 29; Aịsaịa 25:8; Mkpughe 21:3, 4.

▪ Chineke apụghị ịgha ụgha.

Ọ kpọrọ ịgha ụgha asị n’ụdị ya nile. Jehova na-adị nsọ n’ụzọ na-enweghị nkwụsị, bụrụkwa onye na-enweghị ntụpọ, n’ihi ya, ọ pụghị ịgha ụgha.—Ilu 6:16-19; Aịsaịa 6:2, 3; Taịtọs 1:2; Ndị Hibru 6:18.

▪ Chineke nwere ike a na-akparaghị ókè.

Nanị Jehova bụ onye pụrụ ime ihe nile. Ọ dịghị ihe ọ bụla dị n’eluigwe na ala nke pụrụ igbochi ya imezu nkwa ya nile.—Ọpụpụ 15:11; Aịsaịa 40:25, 26.

▪ Chineke chọrọ ka ị dị ndụ ebighị ebi.

—Jọn 3:16; 1 Timoti 2:3, 4.

▪ Chineke na-enwe olileanya n’ebe anyị nọ.

Ọ na-ahọrọ ilekwasị anya, ọ bụghị ná mmejọ anyị, kama n’ebe ndị anyị na-eme nke ọma nakwa ná mgbalị nile anyị. (Abụ Ọma 103:12-14; 130:3; Ndị Hibru 6:10) Ọ na-enwe olileanya na anyị ga-eme ihe ziri ezi, ọ na-enwekwa obi ụtọ mgbe anyị mere otú ahụ.—Ilu 27:11.

▪ Chineke na-ekwe nkwa inyere gị aka iru ihe mgbaru ọsọ ndị kwekọrọ ná nzube ya.

Ọ dịghị ndị ohu ya mkpa iche na ha bụ ndị na-enweghị enyemaka. Chineke na-enye mmụọ nsọ ya n’ụba, bụ́ ike kasịnụ e nwere, iji nyere anyị aka.—Ndị Filipaị 4:13.

▪ Olileanya e nwere n’ebe Chineke nọ ehieghị ụzọ ma ọlị.

Ebe ọ bụ onye a pụrụ ịdabere n’ebe ọ nọ nakwa onye a pụrụ ịtụkwasị obi kpam kpam, ọ gaghị emechu gị ihu ma ọlị.—Abụ Ọma 25:3.

[Foto dị na peeji nke 22]

Dị ka okpu ígwè na-esi echebe isi, otú ahụ ka olileanya si echebe uche

[Foto dị na peeji nke 22]

Dị ka arịlịka, olileanya nwere ntọala siri ike pụrụ ime ka ị kwụrụ chịm

[Ebe E Si Nweta Foto]

Site n’ikike nke René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo