U Nga Wana Ngayi Thembo Dumbu?

WACHI iyo ya ma ngono i no lingika ya pkhwanyika. Ngono ha ku zha mu ku i baakanya, kuna banjinji ba u nga i yesa ku bali. Ba no baakanya dziwachi banjinji, bose ba no zwi loba ifuba kuti ba no ziba, bangwe ba na luzibo gu no nyanyayidzana. Ngono u no zibisiwa kuti nlume nngwe wa ka bakidzana naye ndiye nchenjedu wa ka thama wachi iyeyi makole a ka pinda. Pezhugwi kwa ichecho, u no zibisiwa kuti u nga da ku baakanya wachi iyo mahala. Ku pachena kuti u no wo shalula ku i yesa ku nani, a tenti?

Ngwenu fanidzanya wachi iyeyi ne bukhoni gugo gwe ku themba. A u no bona kuti u no lashigwa ne thembo—se i lashilila banjinji mu zwibaka izwezwe zwe mathatha—u no wo shaka ngayi batsho? Banjinji ba no leba kuti ba nga ku batsha mu mathatha awo, ngono ku kulumbidza kunjinji kwa ba no kupa ko shanganya nsholo kakale ku nyanyaidzana. Ndizo che kutanga ini u si nga yende ku na Iye wa ka thama nthu a na bukhoni kwe ku be ne thembo? Baibili i kati “usi kule kule ne mmwe ne mmwe wedu” ne shaka kuti batsha kwazo kwazo.​—Mishingo 17:27; 1 Pita 5:7.

Cheneso ya ka Nginilila ye Kuti Thembo Kodwiwani

Nkumbulo we thembo mu Baibili u no chenesiwa ne zila ya ka pelela ne ya ka nginilila, ku pinda i no shingisiwa kwazo ngwenu ne dzi ng’anga, be sainsi, ne dzi psychologists. Matama e ndebo e kutanga a no shingisiwa mu Baibili a no shanduligwa kuyi “thembo” a no dwa ku linda wa ka thaabala wa ka lingilila cha ka lulwama. Dumbu, thembo i no thamiwa ne zwithu zwibili. I no shanganyila ku yemula chingwe cha ka lulwama kose ne ntewo we ku dumila kuti cha ka lulwama cho wo zha. Thembo i no piwa mu Baibili ha te ku dumila koga ku sa ka lulwama kuti chingwe chi no yemugwa chowo shingikala. I na ntewo wa ka sima mu malebeswa ne bufakazi.

Ne zila iyeyi, thembo i no fanana ne ku galamoyo, ya ka fanila ku teiwa mu bufakazi—i si ku duma koga. (Bahebera 11:1) Ne kwa kajalo, Baibili i no thubukanya ku galamoyo ne thembo.​—1 Bakorinta 13:13.

Ha ti fanidzanya: Ha u kumbila nzwalani uwo u no dika, kuti a ku thamile chingwe u nga na u ka be ne thembo kuti u nowo ku batsha. Thembo iyo i na ntewo ne kuti u no themba nzwalani uwo—u no nziba zwibuyanana, ngono wa ka mbona e lakidza buthu ne ku be moyo nchena mu mazhuba a ka pinda. Ku nthemba ne thembo iyo zo yendidzana, dumbu zo shingidzana, ngono ha zwi to fanana. U nga bo ne thembo ya ka jalo chini mu Ndzimu?

Ntewo we Thembo

Thembo ye malebeswa i no dwa mu Ndzimu. Mu misi ye Baibili Jehova wa ka e dangwa kuyi “kugalabgwe kwe Iziraela.” (Jeremiya 14:8) Thembo ingwe ne ingwe ye malebeswa ya ka i na bathu babo ya ka be e dwa ku nli; ndizo, a ka a li thembo yabo. Thembo iyeyi ye malebeswa ya ka be i si nga dwe ku yemula chingwe koga. Ndzimu wa ka ba pa ntewo wa ka sima we thembo. Ha e shingidzana nabo mu kupinda kwe dzi century, wa ka lakidza kuti u no thama zwa a thembesa. Ntungamili wabo Joshua wa ka dwa Iziraela eti: ‘Mo ziba tjoselele kuti a kuna tja Jehova Ndzimu wenyu tja ba ka gadzabgwe tja ba sa ka shingikadza.’​—Joshua 23:14.

Dzi thousand dze makole shule, zwithu izwezwe zwa a shingikadza zwi chi malebeswa. Baibili i zhele zwithu zwi no chenamisa zwa ka thembesiwa ne Ndzimu kose ne hisitori ya ka lingisana ye ku shingikadziwa kwazo. Zwithu izwezwe zo buporofiti zo thembeka kwa zwi no kwagwa mu zwibaka zwingwe ngati zwa shingikadziwa kale mu chibaka cha zwi no lebgwa.

Ndizo wali mu zwibaka zwingwe ti ngana ti ka leba ti ti Baibili i buka ye thembo. Ha ti zwidiya mbiko ye ku shingidzana kwe Ndzimu ne bathu, mabaka awo e ku biga thembo mu nli a no dwilila e sima koga. Mpositolo Paulo wa ka kwala eti: “Tjimwe ne tjimwe tja ka kwagwa mu misi ya ka pinda, tja ka kwaligwa ku ti diya, kuti ndizo ti zwibhatilile nenge ku kulumbidziwa nge hwalo kuti ti be ne ku galabgwe.”​—Baroma 15:4.

I Thembo Ipi ya ti no Piwa ne Ndzimu?

Ndi lini ti zwihwa ti sheta thembo kwazo? A a te ta ka lingisana ne lufu? Nenguba kwa ka jalo, mu chibaka chi nonga ichechi—ha ti lakidzila, ha lufu li tola nngwe wa ti no da—ko lingika kwa ka sima kwazo ku be ne thembo. Dumbu, ini chi nga thama kuti ti si tongo be ne thembo kwazo se lufu? Lufu ha gu to misa ku tatamila nngwe ne nngwe wedu. Ti nga gu leya ku si ku ngapani, ngono ha ti na masimba e ku thama kuti ti chile kakale. Kwa ka lingisana, kuti Baibili i dane lufu “Tjita tje bupelo.”—1 Bakorinta 15:26.

Ngono, ti nga bona thembo chini ha ta ka lingisana ne lufu? Ndimana ye Baibili i no dana lufu chita che bupelo kakale i kati chita icheche tjowo “lobesiwa” kene pedzisiwa. Jehova Ndzimu u na masimba ku pinda lufu. Wa ka lakidzila icheche mu zwibaka zwinjinji. Chini? Ne ku musa bafi. Baibili i no chenesa zwibaka zwili 9 zwi singa fanane Ndzimu pa a ka shingisa masimba awe ku musila bathu ba ka ba fa mu buchilo.

Ne zila ya ka shalulika, Jehova wa ka pa Nkololo uwe Jesu masimba, ku musa nkhwinya uwe u no dika u no dangwa Lazaro wa ka a ka fa mu mazhuba ali 4. Jesu ha a zo thama ichecho a ka zwisumbika, wa ka thamila pachena, mbeli kwe bathu banjinji ba ka nlingilila.​—Johani 11:38-48, 53; 12:9, 10.

U ngana u ka chenama, ‘Ini bathu ba ka be be musiwa? A ba zo kwegula ba ka pelela ba fa kakale zwabo?’ Ba ka fa. Ngono, ne ntata ye mbiko ye ku musiwa i no thembeka sa iyeyi, ti nga be ne chi no pinda ku yemula koga kuti bafi ba ti no da ba nowo chila kakale; ti na mabaka e ku duma kuti ba nowo chila. Ne a ngwe matama, ti na thembo ye malebeswa.

Jesu wa kati: “Ndimi ku muka ne ku tjila.” (Johani 11:25) Ndiye u no piwa masimba na Jehova ku musa bafi mu shango yose. Jesu wa kati: “Tjibaka tjo zha tje kuti bose ba mu zwikumbu ba hwe hwi [la Kirisiti], ngono ba bhude mu zwikumbu zwabo.” (Johani 5:28, 29) Ee, bose ibabo ba ka yezela mu zwikumbu ba no piwa chibaka che ku musigwa mu buchilo mu shango ye paradaisi.

Mporofiti Izaya wa ka leba ne kwe ku musiwa kwe bafi ne zila i no kutha moyo eti: “Bafi benyu ba nowo tjila, mibili yabo i nowo muka. Imwi ba mu hwuluba, mukani mumbe mu pululudze! Ngoti khawa yenyu i nonga khawa ye mangwanana, shango i nowo tshibama bafi bayo.”—Izaya 26:19.

A thembiso iyeyi a ito shathisa? Bafi ba mu chimo cha ka bakililika kwazo, se ngwana ya ka bakililika mu ntumbu wa mme bayo. Dumbu, ibabo ba ka nyatutuka mu zwikumbu ba ka biganyidziwa zwibuyanana mu nkumbulo u si nga zhale we Ndzimu Masimbawose. (Luka 20:37, 38) Ngono mu chibaka chi si chi nga pani ba nowo musigwa kakale mu buchilo, be ngina, ne ku amuchigwa mu shango ya ka shatha, ne zila i no fanana se ngwana u no zwagwa e dumilisiwa ne ludo ne nsha wa ka mmilila! Ndizo, kuna thembo dumbu ne ta ka lingisana ne lufu.

Cha u Nga Thamigwa ne Thembo

Paulo u no ti diya kunjinji ne kwe bukulu gwe thembo. Wa ka leba thembo se chingwe che chiambalo che chimeya che nghwa—chivikili che nsholo. (1 Bathesalonika 5:8) Ini a ka fanidzanya thembo ne chivikili che nsholo? Mu misi ye Baibili sole la ka be li ambala hutshi ye tshipi ha li li mu nghwa, kanjinji pezhugwi kwe hutshi. Ne kuti sole la ka be la ka ambala chivikili che nsholo, mathumo a ka be a ka a si nga khone ku ngina mu nsholo kene ku mbulaya. Paulo wa ka e lakidza ini ipapa? Se chivikili che nsholo chi no u bakilila, thembo i no bakilila nkumbulo, masimba e ku kumbula. Ha u na thembo ya ka sima i no dumilana ne mazwimisilo e Ndzimu, mbakiso ye nkumbulo uwo ha i zo fanila pedziwa ne ku cha kene ne ku zwitoboka ha wa ka lingisana ne dzindiko. Ndiani mu tili u si nga shete chivikili cha ka jali?

Paulo wa ka shingisa chifaniso chi no hwikala kwazo ku lakidza thembo ino yendidzana ne ku thama ku da kwe Ndzimu. Wa ka kwala e ti ‘Ti na ku galabgwe ikoku se midzi ye butjilo gwedu, ku galabgwe ne sima.’ (Bahebera 6:19) Ne kuti Paulo wa ka tongo nyungwila ne ikepe ku pinda ka ngompela, Paulo wa ka be e ziba kwazo bukulu kwe zwiweko. Ha ba ka lingisana ne dutu, bayendisi be ikepe ba no lashila zwiweko zwe ikepe kusi mu vula. Ne ku zwi batilila mu chingwe kusi kwe liwate, ikepe cho wo be ne chibaka che ku budila mu ndawo isi ngozi pana kuti chi tutudzigwa mu ndawo ina magwe a nga chi pkhwanya.

Ne zila i no fanana, ha thembo yedu ili i no ‘galigabgwe kakale ya ka sima’ mu na zwa ti no thembisiwa ne Ndzimu, thembo iyeyi i nga ti batsha ku lingisana ne mathatha iyawa e misi iyeyi ya ka sima. Jehova u no thembesa kuti chibaka cho dwa chi zha chinyolocho kuti bathu ba so ngo tshwenngwa ne dzinghwa, bugebenga, chililo, kene lufu dumbu. (Bona bokisi.) Ku zwibatilila kwazo mu thembo iye ku nga ti batsha kuti ti bude choselele mu mbatsha, ti sendedzela ku chila ne milayo ye Ndzimu ya ti no sheta, pana ku zwilechedzela mu phiphiti ne mu mazwibato a ka bipa a zhele mu shango iyeyi ya ngwenu.

Thembo ya ti no piwa na Jehova kakale dumbu ya ka zwilingisanya nawe. U no shaka kuti u zwibonele buchilo se kwa a ka zwimisila kuti u gu chile. U no yemula kuti “bathu bose ba tjidziwe.” Ti nga chidziwa chini? Che kutanga, nngwe ne nngwe wa ka fanila zha “mu luzibo gwe malebeswa.” (1 Timoti 2:4) Batshambisi be likwalo igogo ba no ku kulumbidza kuti u zwidiye ne kwe malebeswa iyawa a no pa buchilo e dama le Ndzimu. Ha u thama u jalo thembo ya u nowo piwa ne Ndzimu i nowo pinda kwazo thembo ingwe ne ingwe ya u nga wana mu shango iyeyi.

Ha u na thembo iyeyi i no dwa ku Ndzimu, ha u zo fanila ku zwihwa wa ka zwitoboka, ne kuti Ndzimu u nga ku pa masimba a u no sheta ku thama mazwimisilo angwe ne angwe a u ngabe nawo a no dumilana ne ku da kwe Ndzimu. (2 Bakorinta 4:7; Bafilipi 4:13) A thembo ya ka jalo ha te iyo ya u no sheta? Ndizo ha ili kuti u no sheta thembo, ha ili kuti wa gala u i shaka, be ne chibindi. Thembo iyapo. U nga i wana!

[Bokisi/Itshwantsho]

Mabaka e Thembo

Ndimana idzedzi dzi nga ku batsha ku baka thembo iyo:

▪ Ndzimu u no thembisa mazhuba a no zha a no shathisa.

Dama lile li kati shango yose i no be paradaisi, i gegwe ne bathu ba ka shatha ba li nsha u ngompela.​—Pisalema 37:11, 29; Izaya 25:8; Zumbunulo 21:3, 4.

▪ Ndzimu ha nga ke ka nyepa.

U no shema nyepa ne zila dzose. Dumbu Jehova wa ka yengemala kene ha a na shangwa, ndizo ha ku to khoneka kuti a nyepe.​—Zwiani 6:16-19; Izaya 6:2, 3; Tito 1:2; Bahebera 6:18.

▪ Ndzimu u na masimba a si nga pele.

Jehova ega ndiwo masimbawose. A kuna chingwe mu libumbo chi ka misa ku thama zwa a no thembesa.​—Ekezodo 15:11; Izaya 40:25, 26.

▪ Ndzimu u no shaka kuti u chilile chose.

​—Johani 3:16; 1 Timoti 2:3, 4.

▪ Ndzimu u no ti linga ne thembo.

U no shaka kuti a si tongo linga dziphoso dzedu kene ku wa kwedu, ngono a linge zwa ka lulwama mu tili ne ku gwa kwedu. (Pisalema 103:12-14; 130:3; Bahebera 6:10) U no themba kuti towo thama cha ka lulwama ngono u no shatha ha ti chi thama.​—Zwiani 27:11.

▪ Ndzimu u no thembesa ku ku batsha ku thama mazwimisilo awo e bundzimu.

A ku to sheteka choselele kuti balanda babe ba zwihwe ba ka zwi toboka. Ndzimu u no pa ne moyo nchena meya iye ya ka yengemala, masimba a no pinda wose ku ti batsha.​—Bafilipi 4:13.

▪ Thembo ye Ndzimu ha i nga ke i ka swabisisa.

Ne kuti u no thembeka choselele ne galikabgwe, ha a nga ke ka ku swabisa.​—Pisalema 25:3.

[Itshwantsho]

Se chivikili chi bakilila nsholo, thembo na iyobo i no bakilila nkumbulo

[Itshwantsho]

Se zwiweko, thembo i na ntewo wa ka sima i nga simisa

[Credit Line]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo