¿Tlake techpaleuis ma timotemachikaj teipa kuali tiitstosej?

XIMOILJUI moreloj ayokmo tekiti uan sosoliui. Maske tijtemoua ajkia uelis kikualchijchiuas moreloj, tikita itstokej miakej katli kiijtouaj uelis kikualchijchiuasej uan amo nochi sanse tekitij. Uan teipa tijmati mokalnechka kichijchijki nopa reloj uan kineki kikualchijchiuas uan amo mitsinamas. Nama ya tijmati ajkia kikualchijchiuas moreloj.

Nama ma timoiljuikaj nopa reloj eli tlen tijchiaj tijselisej teipa. Tlaj tikita ayokmo timotemachia, kej kinpano miakej katli kiixnamikij miak tlaouijkayotl, ¿tlake uelis mitspaleuis? Maske miakej maseualmej kinekisej mitspaleuisej, uelis tlen mitsiljuisej amo eli temachtli uan amo sanse tlamantli kiijtouaj. Uajka, ¿kenke amo tikiljuiaj ma techpaleui Katli kichijki ma tijnekikaj tijchiasej se tlamantli? Biblia kiijtoua “yajaya itstok nechka sejse tojuantij” uan kineki techpaleuis (Hechos 17:27; 1 Pedro 5:7).

¿Kenijkatsa kiixtoma Biblia tlen tijchiaj?

Biblia kiixtoma tlake kiijtosneki tlen tijchiaj uan amo eli sanse ika tlen kiijtouaj tepajtianij, ixtlamatinij uan psicólogos. Kema ipan Biblia kiijtoua “kema tijchiaj se tlamantli”, nojkia kiijtosneki kema tlauel tijnekij ma mochiua tlen kuali. Uajka, kema tijchiaj se tlamantli kiijtosneki tlauel tijnekij ma pano tlen kuali uan onka tlamantli tlen techpaleuia ma timotemachiaj nelia kiampa panos. Tlen Biblia kiijtoua tijselisej teipa eli temachtli, pampa technextilia ika se keski tlamantli nelnelia kiampa panos.

Nojkia kiampa pano kema titlaneltokaj pampa onka tlamantli tlen techpaleuia ma timotemachikaj nelnelia kiampa panos (Hebreos 11:1). Maske kiampa, Biblia kiijtoua amo eli sanse titlaneltokas uan tijchias se tlamantli (1 Corintios 13:13).

Se neskayotl: kema tikiljuiaj se touampo ma techpaleui, timotemachiaj kena techpaleuis. Amo san tlapik timotemachiaj pampa kuali tikixmatij touampo, tikitstokej kinextijtok kuali iyolo uan kenijkatsa kinpaleuijtok sekinok. Maske kema tijchiaj se tlamantli uan kema titlaneltokaj tijnextiaj timotemachiaj ipan se tlenijki, nopa ome tlamantli amo eli sanse. ¿Kenijkatsa uelis timotemachisej ipan toTeotsij?

¿Kenke timotemachiaj nelia moaxitis tlen tijchiaj?

ToTeotsij Jehová techpaleuia ma timotemachikaj teipa tijselisej kuajkuali tlamantli. Uejkajkia israeleuanij kiiljuiyayaj toTeotsij: “Ipan ta [...] timotemachiaj” (Jeremías 14:8). ToTeotsij kinpaleuiyaya israeleuanij ma motemachikaj ipan ya, yeka san ika ya ueliyayaj kichiaj se tlamantli. Ni amo kiijtosneki san kichiayayaj se tlamantli, kiijtosneki toTeotsij kinpaleuiyaya ma motemachikaj nelia moaxitiskia tlen kichiayayaj. Uan kema itstoya ininuaya israeleuanij nochipa kiaxitik tlen kitenkajki. Josué, katli kinyakanayaya israeleuanij, kiniljuik: “Inmojuantij kuali inkimatij [...] nopa kuajkuali tlamantli tlen inmoTeotsij Jehová inmechiljuijtok nochi moaxitijtok. [...] Yon se tlajtoli mokuapolojtok” (Josué 23:14, TNM).

Maske panotok miak xiuitl, Jehová amo mopatlatok. Biblia kiijtoua kenijkatsa moaxitik se keski tlamantli tlen toTeotsij kiijtok panoskia. Nojkia, kema kiijtok se keski tlajtolpanextili, kiijtok kejuak ya moaxitijtoya uan kiampa kinextik itlajtol eli temachtli.

Yeka, Biblia eli se amochtli kampa ijkuilijtok tlen toTeotsij techtenkauilijtok. Kema timomachtiaj kenijkatsa toTeotsij kinpaleuia maseualmej, kichiua nojua ma timotemachikaj ipan tlen techtenkauilijtok. Apóstol Pablo kiijkuilok: “Nochi tlen kiijkuilojkej uejkajkia, kiijkuilojkej para techmachtis para uelis tikijiyouisej tlen techpanotiuala. Nojkia ijkuilijtok Itlajtol para techyolchikauas para ma tijchiakaj nochi tlen techiljuia para tijselisej teipa” (Romanos 15:4).

¿Tlake techtenkauilijtok toTeotsij?

Kema miki se akajya katli tlauel tikikneliaj, tlauel techyolchikaua tijmatisej teipa moyolkuisej katli miktokej. Maske kiampa, miakej maseualmej kimatij ouij motemachisej sampa moyolkuisej katli tlauel kinikneliaj pampa nopa kichiua tlauel ma mokuesokaj. Maske uelis amo nima timikisej, tijmatij asis se tonali kema nochi timikisej. Nojkia amo uelis timokixtilisej nopa tekipacholi kema miki se akajya. Yeka Biblia kiijtoua mikilistli eli tokualankaitaka (1 Corintios 15:26).

Uajka, ¿tlake techyolchikauas kema miki se akajya katli tlauel tikiknelia? Nopa texto kampa kiijtoua eli tokualankaitaka nojkia kiijtoua toTeotsij “kitlamiltis”. Jehová miakpa kinextijtok kipia miak chikaualistli uan amo kej mikilistli. ¿Kenijkatsa kinextik? Kema kinyolkuik maseualmej. Ipan Biblia kiijtoua kenijkatsa toTeotsij kinyolkuik chikomej maseualmej.

Se tonali, Jehová kimakak Jesús chikaualistli uan kiampa kiyolkuik iuampo Lázaro, katli kipixtoya naui tonali miktoya. Jesús kiyolkuik kampa itstoyaj miakej maseualmej uan amo kichijki ichtakatsi (Juan 11:38-​48, 53; 12:9, 10).

Uelis timoiljuia kenke kinyolkuikej nopa maseualmej, tlaj ueuejtixkej uan teipa mijkej. Maske nopa nelia, nochi tlen panok kema kinyolkuikej nopa maseualmej techpaleuia amo san ma tijnekikaj sampa tikinitasej katli miktokej, techpaleuia ma tijneltokakaj temachtli moyolkuisej. Ni kiijtosneki, nochi tlen tijchiaj temachtli moaxitis.

Jesús kiijtok: “Na tlen nikinyolitia tlakamej tlen miktokej uan sampa nikinmaka yolistli” (Juan 11:25). Jehová kimakas chikaualistli Jesús uan kiampa kinyolkuis maseualmej ipan nochi Tlaltipaktli. Nojkia kiijtok: “Asis se tonali nojkia kema nochi tlakamej tlen miktokej uan tlen kintlalpachojtokej, nechkakisej uan pankisasej” (Juan 5:28, 29). Uajka, nochi katli miktokej sampa kinyolkuisej uan itstosej ipan Xochimili.

Nopa tlajtolpanextijketl Isaías kiijtok ni kema kinyolkuisej katli miktokej: “Nochi tlen ya miktokej tlen moaxkauaj toTeko, sampa moyolkuisej. Uan inintlakayouaj sampa motlalanasej kampa kintlalpachojtokej. Kena, nochi tlen itstokej ipan tlakajkauaya sampa isasej uan uikasej ika pakilistli. Itlauil toTeko tlen temaka yolistli motlalis ipan yajuantij keja eliskia ajuechtli” (Isaías 26:19).

Tlauel techyolchikaua ni texto. Nochi katli miktokej amo tleno kinpano, itstokej kej se pilkonetsi katli nojua itstok iijtiko inana. ToTeotsij, Katli kipia nochi chikaualistli, kinilnamiktok nochi katli kintlalpachojtokej (Lucas 20:37, 38). Nechka kinyolkuisej uan kiampa uelis itstosej ika pakilistli ipan ni Tlaltipaktli, kej kema se pilkonetsi tlakati uan ichampoyouaj kichiaj ika miak pakilistli. Yeka, maske mikis se akajya katli tlauel tikikneliaj o tojuantij timikisej, timotemachiaj sampa timoyolkuisej.

¿Kenijkatsa techpaleuis tlaj timotemachisej teipa kuali tiitstosej?

Pablo techmachtia kenke tlauel ipati ma timotemachikaj ipan tlen tijchiaj. Kiixnextik ika se tepostsontsajkayotl tlen ika uelis timomanauisej (1 Tesalonicenses 5:8). ¿Tlake kinejki kiijtos? Achtouia nopa soldados katli yauiyayaj tlateuitij, kiuikayayaj inintsontsajka tlen kichijchijtoyaj ika peseli o kuetlaxtli, uan iixko motlaliliyayaj inintepostsontsajka. Tlauel kinpaleuiyaya pampa kema kinkuatejtsonayayaj amo kinpanoyaya tlen amo kuali. Yeka, kej se tepostsontsajkayotl kimokuitlauia nopa soldado itsonteko, tlen tijchiaj tijselisej kimokuitlauia totlalnamikilis. Tlaj kuali timotemachiaj ipan tlen toTeotsij techtenkauilijtok, amo timajmauisej yon timokuesosej kema tikixnamikisej tlaouijkayotl. Nochi tijnekij kiampa timotemachisej.

Pablo kiixnextik tlen tijchiaj ika seyok tlamantli tlen toTeotsij techtenkauilijtok techmakas. Kiijkuilok: “Tlen tijchiaj tijselisej eli kejuak se tepostli tlen moatsintlanoua, tlen nelia temachtli uan tetik” (Hebreos 6:19, TNM). Pablo kimatiyaya tlauel monekiyaya nopa tepostli pampa miakpa nechka misauiskia. Kema monechkauiyaya se chikauak ajakatl, nimantsi kimajkauayayaj nopa tepostli ipan ueyi atl. Tlaj nopa tepostli kuali moatsintlanouayaya, nopa akali kiijiyouiyaya nopa chikauak ajakatl, amo kiuauatatsayaya ipan iteno ueyi atl uan amo motejtsonayaya ika tetinij.

Nojkia kiampa pano ika tlen toTeotsij techtenkauilijtok, tlaj eli “temachtli uan tetik” techpaleuis ma tikijiyouikaj tlaouijkayotl tlen tikixnamikij ipan ni tonali. Jehová kiijtoua kitlamiltis tlen techtlaijiyouiltia, kej tlauilankayotl, tlasisinijkayotl, tekipacholi uan mikilistli (xikita nopa recuadro ipan iamayo 10). Tlaj timosentlaliaj ipan tlen tijchiaj tijselisej, amo titlaijiyouisej uan techyololinis ma tijchiuakaj tlen toTeotsij kipaktia uan amo tijchiuasej tlen amo kuali kej kichiuaj maseualmej ipan ni tonali.

Jehová nojkia kineki xijseli tlen techtenkauilijtok. Uan nojkia kineki xiitsto nochipa. Kineki “nochi tlakamej ma momakixtikaj”. ¿Kenijkatsa uelis timomakixtisej? Achtoui moneki ‘tijmatisej tlen nelia melauak’ (1 Timoteo 2:4). Katli kichijkej ni pilamochtsi mitstlaneuij ximomachti tlen melauak ika toTeotsij iTlajtol. Tlaj timomachtis, toTeotsij mitspaleuis ximotemachi ipan tlen nelia temachtli, pampa tlen maseualmej kitenkauaj amo eli temachtli.

Amo kinamiki timoiljuisej nochipa kiampa tiitstosej, pampa tlaj timotemachisej teipa kuali tiitstosej, toTeotsij techpaleuis ma timosentlalikaj tijchiuasej tlen ya kipaktia (2 Corintios 4:7; Filipenses 4:13). ¿Amo techpaktiskia kiampa timotemachisej? Yeka, tlaj tijneki timotemachis teipa kuali tiitstos, xikita tlake nojua uelis mitspaleuis.

[Recuadro uan tlaixkopinkayotl]

¿Kenke uelis timotemachisej teipa kuali tiitstosej?

Tikitasej se keski textos tlen techpaleuis ma timotemachikaj teipa kuali tiitstosej:

▪ ToTeotsij kiijtoua teipa tiitstosej ika pakilistli.

Biblia kiijtoua Tlaltipaktli mochiuas se xochimili kampa maseualmej itstosej sansejko uan ika pakilistli (Salmo 37:11, 29; Isaías 25:8; Apocalipsis 21:3, 4).

▪ ToTeotsij amo istlakati.

Ya amo kipaktia ma tiistlakatikaj. Jehová eli tlatsejtseloltik, yeka amo ueli istlakati (Proverbios 6:16-19; Isaías 6:2, 3; Tito 1:2; Hebreos 6:18).

▪ ToTeotsij kipia miak chikaualistli.

San Jehová kipia nochi chikaualistli. Amo aka uelis kitsakuilis ma kichiua tlen mosentlalijtok (Éxodo 15:11; Isaías 40:25, 26).

▪ ToTeotsij kineki ma tiitstokaj nochipa.

(Juan 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4).

▪ ToTeotsij kiita tlen kuali tijchiuaj.

Ya kiita nopa kuajkuali tlamantli tlen tijnextiaj uan nopa kuajkuali tlamantli tlen tijchiuaj, uan amo kema timokuapolouaj (Salmo 103:12-14; 130:3; Hebreos 6:10). Nojkia motemachia tijchiuasej tlen kuali uan yolpaki kema kiampa tijchiuaj (Proverbios 27:11).

▪ ToTeotsij techpaleuis ma tijchiuakaj tlen timosentlalijtokej.

Nochi katli tijtekipanouaj Jehová amo kinamiki tijyolmatisej tiitstokej toselti. ToTeotsij techpaleuia kema techmaka itonal (Filipenses 4:13).

▪ Kinamiki ma timotemachikaj san ipan toTeotsij.

Ya eli temachtli, uan amo kema techkajkayauas (Salmo 25:3).

[Tlaixkopinkayotl]

Kej se tepostsontsajkayotl kimokuitlauia nopa soldado itsonteko, tlen tijchiaj tijselisej kimokuitlauia totlalnamikilis

[Tlaixkopinkayotl]

Sanse kej nopa tepostli tlen moatsintlanoua, tlaj timotemachiaj teipa kuali tiitstosej techpaleuia kuali ma tijyolmatikaj

[Katli ininaxka tlaixkopinkayomej]

Iaxka René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo