Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Noobaasa Kwiha Nkahi Amatsiko Agaabuzima?

Noobaasa Kwiha Nkahi Amatsiko Agaabuzima?

Noobaasa Kwiha Nkahi Amatsiko Agaabuzima?

KA TUGIRE ngu eshaaha yaawe efiire. Waaza kugikanikisa, nooba oine bingi by’okucwamu. Hariho baingi abarikuranga ngu nibakanisa eshaaha, kandi boona nibagamba ebirikwehakanisa. Kwonka shi ku waakushanga ngu omutaahi niwe munyabwengye owaakozire eshaaha egyo emyaka mingi enyima? Kandi okamanya ngu ayeteekateekire kukuhwera otashashwire. Ekyo nikikureetera kugira amatsiko, tikwo?

Hati gyeragyeranisa eshaaha egyo n’okugira amatsiko. Waashanga ngu oyehwaire amatsiko, nka baingi oku bari omu biro ebi ebigumire, noija kwiha nkahi obuhwezi? Abantu baingi nibagira ngu nibateereza oburemeezi, kwonka ebi barikugamba nibibaasa kukubuzabuza. Mbwenu shi ahabw’enki otarikusherura obuhwezi ahari ogwo owaahangire abantu? Baibuli neegira ngu ‘tari hare n’omuntu weena omuriitwe’ kandi ayeteekateekire kuhwera.​—Ebyakozirwe 17:27; 1 Petero 5:7.

Enshoboorora Nungi ey’Amatsiko

Baibuli neeshoboorora gye amatsiko kukira abashaho, abanyasaayansi, n’abarikucondooza aha ndwara z’omutwe. Ekigambo kya Baibuli ekirikuvunuurwa ‘nk’amatsiko’ nikimanyisa okutegyereza oine ekihika ky’okutunga ekintu kirungi. Ekigambo amatsiko kirimu ebicweka bibiri. Nikitwariramu okwetenga ekintu kirungi, n’okugira ah’okwihirira kwikiriza ngu noija kutunga ekintu kirungi ekyo. Amatsiko agarikugambwaho omu Baibuli ti kintu eki orikwegomba ngu kibeho kwonka. Amatsiko nigaihirira aha mazima kandi gaine obuhame.

Omu nshonga egi, amatsiko nigashushana n’okwikiriza okurikwegamira aha buhame beitu kutari kuteebereza. (Abaheburaayo 11:1) Kwonka, Baibuli neetaanisa okwikiriza n’amatsiko.​—1 Abakorinso13:13.

Nk’eky’okureeberaho: Waashaba omunywani kukuhwera, noobaasa kugira amatsiko ngu naija kukuhwera. Amatsiko gaawe nigaba gaine ah’okwihirira ahakuba noikiririza omuri munywani waawe, ahabw’okumumanya gye, n’okureeba naatwaza omu muringo gw’embabazi kandi ogw’obufura enyima. Okwikiriza kwawe n’amatsiko gaawe biine akakwate, kwonka tibirikushushana. Noobaasa kugira ota amatsiko nk’ago omuri Ruhanga?

Obwihiriro bw’Amatsiko

Ruhanga niwe bukomooko bw’amatsiko. Omu bwire bwa Baibuli, Ruhanga akaba naayetwa ‘amatsiko ga Israeli.’ (Yeremia 14:8) Yehova niwe yaabaire ari obwihiriro bw’amatsiko gaabo, n’ahabw’ekyo akaba ari amatsiko gaabo. Amatsiko aga kukaba kutari kwegomba bwegomba. Ruhanga akaba obwihiriro buhami obw’okugira amatsiko. Omu kukoragana nabo kumara ebyasha bingi, akaba abaraganisa kandi ahikiiriza ebi yaaraganisa. Omwebembezi waabo Yoshua akagira ati: ‘Nimumanya gye ku hatariho kintu na kimwe ekirabuzire aha birungi byona ebi [Yehova] Ruhanga waanyu yaabaraganiise.’​—Yoshua 23:14.

Bwanyima y’enkumi z’emyaka, na hati nikwo arikukora atyo. Baibuli eijwiremu ebiraganiso bya Ruhanga bingi n’ebyafaayo ebirikworeka ngu akahikiiriza ebiraganiso ebyo. Obunabi bwe nibwesigwa gye buhika n’aha kuhandiikwa nk’obwahikiriire obu bwahandiikwa.

Niyo nshonga ahabw’enki nitubaasa kugamba ahari Baibuli nk’ekitabo ky’amatsiko. Waaba nooyega aha ku Ruhanga yaabaire naakoragana n’abantu, noija kwongyera kumugiramu amatsiko. Entumwa Paulo akahandiika ati: ‘Ebyahandiikirwe ira byona bikahandiikwa kutwegyesa, ngu tubone kugira amatsiko ahabw’okugumisiriza, n’ahabw’okuhuumurizibwa Ebyahandiikirwe ebyo.’​—Abarooma 15:4.

Ruhanga Naatuha Matsiko Ki?

Ni ryari obu kirikwetengyesa munonga ngu tugire amatsiko? Ti obu amagara gaitu garikuba gari omu kabi? Kwonka ahari baingi, baafeerwa omukundwa waabo, amatsiko gaabo nibwo garikutuuba. Ahakuba tihaine ekirikukira kumaraho amatsiko okukira rufu? Buri omwe ahariitwe naabaasa kufa eshaaha yoona. Nitubaasa kugyezaho kugyetantara, kwonka titwine maani g’okugisingura. Niyo nshonga ahabw’eki kihikire Baibuli kweta rufu ‘omuzigu orikuhererukayo.’​—1 Abakorinso 15:26.

Mbwenu shi nitubaasa kugira tuta amatsiko twaba turi omu ncwamba za rufu? Ekyahandiikirwe nikyo kimwe ekirikugira ngu rufu n’omuzigu nikigira ngu naija “kwihwaho” nari kuhindurwa busha. Yehova Ruhanga naakiza rufu amaani. Eki akyorekire emirundi mingi. Ata? Arikuzoora abafu. Baibuli neegamba aha mirundi mwenda etarikushushana obu Ruhanga yaakoresa amaani ge kuhimbuura abafu bakaba abahuriire.

Omu muringo gw’omutaano Yehova akaha Omwana we Yesu amaani, yaazoora munywani we Laazaaro owaabaire amazire ebiro bina afiire. Eki Yesu tarakikozire bwesherekye, beitu butunu omu maisho g’abantu baingi barikureeba.​—Yohaana 11:38-48, 53; 12:9, 10.

Noobaasa kwebuuza oti: ‘Ahabw’enki abantu baabaire nibazoorwa? Mbwenu shi tibaragarukire bakakura nabwo bakafa?’ N’amazima bakafa. Kwonka, ahabw’ebirikukwata aha kuzooka ebirikwesigwa nk’ebi, nitubaasa kugira ekirikukira aha kyetengo ngu abakundwa baitu nibaija kugaruka kubaho, twine enshonga erikutureetera kwikiriza ngu nibaija kuzooka. Ekirikumanyisa ngu, twine amatsiko agaabuzima.

Yesu akagira ati: “Niinye kuzooka n’amagara.” (Yohaana 11:25) Niwe Yehova araahe amaani g’okuzoora abantu omu nsi yoona. Yesu akagira ati: “Obunaku nibwija, abari omu bituuro boona obu [baraahurire eiraka rya Kristo bakarugamu].” (Yohaana 5:28, 29) Eego, boona abari omu bituuro abaafiire, hariho amatsiko g’okwija kuzoorwa bakagira amagara omu paradiso omu nsi.

Nabi Isaaya akagamba ati aha kuzooka: ‘Abantu baawe abaafiire nibaija kuba abahuriire, emitumbi yaabo ezookye. Imwe abari omu mucuucu, musisiimukye, mweshongore ahabw’okushemererwa!’​—Isaaya 26:19

Ekyo shi tikirikuhuumuriza? Abafu barinzirwe gye, nk’oku omwereere arikuba arinzirwe gye omunda ya nyina. Buzima, abahuumwire omu kituuro nibaguma omu biteekateeko bya Ruhanga ow’Obushoboorozi Bwona ebitaine bugarukiro. (Luka 20:37, 38) Kandi juba nibaija kugaruka kuba abahuriire, batuure omu nsi erimu okushemererwa nk’oku omwereere aha kuzaarwa arikwakiirwa ab’eka ye bashemereirwe! N’ahabw’ekyo, n’omu bwire bw’okufa nihaba hariho amatsiko.

Oku Amatsiko Garikubaasa Kukuhwera

Paulo naatwegyesa bingi aha bukuru bw’amatsiko. Naagamba aha matsiko nk’ekijwaro ky’omwoyo eky’okwerindisa, niyo nkofiira. (1 Abatesalonika 5:8) Aha akaba naamanyisa ki? Omu bwire bw’okuhandiikwa kwa Baibuli, omuserukare omu rutaro akaba ajwara enkofiira y’ekyoma kandi obwire obwingi aha mutwe akaba abanzaho ey’omwenda. Enkofiira egi ekaba emuhwera kutatunga obuhuta aha mutwe. Paulo akaba naamanyisa ki? Nk’oku enkofiira erikurinda omutwe, n’amatsiko nigarinda ebiteekateeko byaitu, niyo emiteekateekyere yaitu. Waaba oine amatsiko gahami kuhikaana n’ekigyendererwa kya Ruhanga, obusingye bwawe tiburikwija kuteganisibwa okwerarikirira n’okutiina omu bwire bw’oburemeezi. Tihaine ahariitwe otarikwenda enkofiira egi.

Paulo akakoresa eky’okureeberaho ekindi kworeka amatsiko againe akakwate n’ekigyendererwa kya Ruhanga. Akahandiika ati: “Amatsiko aga tugaine nk’ekitsibo ky’amagara, n’amatsiko agahamire kandi agatarikunyiganyigibwa.” (Abaheburaayo 6:19) Paulo owaabaire ahonokire ahari butandu z’emeeri ezirengire ahari emwe, akaba naamanya gye obukuru bw’ekitsibo. Haaba hariho eihunga, abavugi b’emeeri nibatambika ebitsibo by’emeeri omu maizi. Ku birikuhika ahansi aha musheenyi, nibihamya emeeri kigibaasisa kuraba omu ihunga kuhika aha nkungu etatungire butandu.

Omu muringo nigwo gumwe, ebi Ruhanga arikuraganisa byaba biri amatsiko “agahamire kandi agatarikunyiganyigibwa,” amatsiko ago nigabaasa kutuhwera omu biro bigumire ebi ebiri nk’eihunga. Yehova naaraganisa ngu obwire buri haihi kuhika obu abantu bataragarukye kuteganisibwa entaro, okuhenda ebiragiro, obusaasi, n’okufa. (Reeba akabokusi aha rupapura 10.) Twahamira aha matsiko agu twine, nitubaasa kuraba gye omu nsi egi, gatuhwere kugyendera aha mitindo ya Ruhanga, omu mwanya gw’okwejumba omu kajagararo, n’ebihagaro ebijwire omu nsi egi obunaku obu.

Amatsiko agu Yehova arikutuha naiwe nigakukwataho nk’omuntu. Naayenda ngu otungye amagara agu yaabaire agyendereire ngu otungye. Aine ekyetengo ngu “abantu boona bajunwe.” Mu muringo ki? Okubanza, buri omwe aine kumanyira “kimwe amazima.” (1 Timoseo 2:4) Abarikuteera magaziini egi nibakuhiga kumanya amazima agari omu Kigambo kya Ruhanga. Obwo amatsiko agu Ruhanga araakuhe nigaija kuba nigakirira kimwe agu orikubaasa kutunga omu nsi egi.

Waaba oine amatsiko nk’ago, torikubaasa kwehwa amatsiko, ahakuba Ruhanga naabaasa kukuha amaani agu orikwenda kuhikiiriza ebigyendererwa byawe ebirikuhikaana n’ebi Ruhanga arikukunda. (2 Abakorinso 4:7; Abafilipi 4:13) Ago tigo matsiko agu orikwenda? N’ahabw’ekyo ku oraabe nooyenda kugira amatsiko, ku oraabe otwire noogasherura, huumura. Amatsiko gariho. Noobaasa kugatunga!

[Akabokusi/Ekishushani]

Ahabw’enki Amatsiko Nigeetengyesa

Ebyahandiikirwe ebi nibibaasa kukuhwera kwongyera aha matsiko gaawe:

◼ Ruhanga naaraganisa nyentsya nungi.

Ekigambo kye nikigira ngu ensi yoona neija kuba paradiso erikutuurwamu abantu abashemereirwe, eka emwe eine obumwe.​—Zaaburi 37:11, 29; Isaaya 25:8; Okushuuruurwa 21:3, 4.

◼ Ruhanga tarikubaasa kubeiha.

Okubeiha okw’emiringo yoona n’ekirikunugwa ahariwe. Yehova n’orikwera munonga, n’ahabw’ekyo tarikubaasa na kakye kubeiha.​—Enfumu 6:16-19; Isaaya 6:2, 3; Tito 1:2; Abaheburaayo 6:18.

◼ Ruhanga aine amaani agataine bugarukiro.

Yehova niwe w’obushoboorozi bwona wenka. Tihaine ekirikubaasa kumuremesa kuhikiiriza ebigyendererwa bye.​—Okuruga 15:11; Isaaya 40:25, 26.

◼ Ruhanga naayenda ngu otuureho ebiro byona.

​—Yohaana 3:16; 1 Timoseo 2:3, 4.

◼ Ruhanga atwinemu amatsiko.

Naacwamu kutata omutima aha bweremwa bwaitu n’enshobe, beitu aha mitwarize yaitu emirungi n’okubaasa kwaitu. (Zaaburi 103:12-14; 130:3; Abaheburaayo 6:10) Atwinemu amatsiko ngu nitwija kukora ebihikire kandi nikimushemeza twabikora.​—Enfumu 27:11.

◼ Ruhanga naaraganisa kukuhwera kuhikiiriza ebigyendererwa by’omwoyo.

Abaheereza be tibaine kwehurira nk’abataine kihwera. Ruhanga n’efura kandi naatuha omwoyo ogurikwera kutuhwera, ogurikukirayo kuba ogw’amaani.​—Abafilipi 4:13.

◼ Okuta amatsiko omuri Ruhanga ti kwa busha.

Naayesigirwa kimwe, tarikubaasa kukureebya.​—Zaaburi 25:3.

[Ekishushani]

Nk’oku enkofiira erikurinda omutwe, n’amatsiko nigarinda ebiteekateeko

[Ekishushani]

Nk’ekitsibo, amatsiko againe obuhame nigabaasa kukuhamya

[Obukomooko bw’ekishushani]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo