Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

Ko chidikhiro chaicho mungachigumane kuponi?

Ko chidikhiro chaicho mungachigumane kuponi?

Ko chidikhiro chaicho mungachigumane kuponi?

WATCHI yanu yaleka kuphata basa, mukukumbuka va kuikonzesa ndipo mukuwona kuti pana njira zizinji za kuikonzesera. Pana otsatsa malonda, okonza mawatchi ndipo podiya kuti wose ankudzitama kuti akonza bwino, vomwe ankunena vikukukayikisani. Manje ko mungachite tani muchidziwa kuti munthu yemwe mukhala naye pafupi ndiye katswiri yemwe adakonza watchi yanu kwa magole yanganani yapita? Kuingizira mwapa, munkubva kuti iye angakukonzereni watchi yanu fovolo. Ko mwapa mungafune kuyenda pomwe kunango?

Linganizani watchi na momwe chidikhiro chanu chiriri. Peno mukuwona kuti chidikhiro chanu chikuchepa, ninge momwe viriri na wanthu azinji mu ntsiku zoshupa zino, ko mungachite tani? Wanthu anango akanena kuti angakwanise kumalisa bvuto ninge mweyi, koma vinthu vizinji vomwe ayankhula vikhala vosokoneza na vosabverana. Ndipomwapa tani yambe na yambe kuyenderatu kwa ule yemwe ndiye adasika wanthu mu njira yakuti ambakhale na chidikhiro? Baibolo ichanena kuti: ‘Iye alirini kutali na aliyese wa ise.’—Machitidwe 17:27; 1 Petulo 5:7.

Thandauzo chaiyo ya chidikhiro

Chidikhiro chofotokozewa m’Baibolo chinatanthauzo yofotokozewa bwinobwino yonena vinthu vizinji kuposha yomwe mamediko (madokotala) wasayantsi na akatswiri azinji omwe achawona va maganizo achanena. Mawu yomwe yadatsumbudzuliriwa kuti “chidikhiro” yachathandauza kudikhirira vinthu vabwino mwa chidwi. Makamaka chidikhiro china mbali ziwiri. Vichaphatanidzapo Chikhumbo chofuna chinthu chinango komasoti kutsimikizira kuti chinthu mwecho chibwere. Chidikhiro cha vinthu vonenewa m’Baibolo, ni chinthulini chosakwanisika chomwe tindochikhumba basi neye. Koma ni chidikhiro chotsimikizika komasoti chokhala na umboni.

Pa mbali mweyi chidikhiro ni cholingana na chikhulupiriro, ndawa kuti ukhalembo nacho uchadekana kukhala na umboni, osati kundokhulupirira virivose mwakundotengeka maganizo basi. (Aheberi 11:1) Olo viriteno Baibolo ichasiyanisa chidikhiro na chikhulupiriro.—1 Akorinto 13:13

Mwakulinganiza: Mukakumbira munzanu wapamoyo kuti akuthandizeni pa vinthu vinango, muchakhala na chidikhiro chakuti achitedi. Chidikhiro cha tene, ni chaicho ndawa munachitsimikizo, ndawa yakuti munzanu muyo muchamukhulupirira, mumudziwa bwino ndipo mudawonako akuchita vinthu mokoma mtima komasoti ni wopasa. Chikhulupiriro na chidikhiro chanu ni vinthu vobverana maninge, koma olo viriteno ni vosiyana. Ko mungakhale tani na chidikhiro chatene mwa Mulungu?

Kukhala na chidikhiro chothembeka

Mulungu ndiye munichiro wa chidikhiro chothembeka. Nthawe za m’Baibolo, Mulungu ambachemerewa kuti ‘chidikhiro cha Izirayeli.’ (Yeremiya 14:8) Chidikhiro chilichose chothembeka chomwe wanthu wake wenze nacho, chingachokera kwa iye, ndipo mwapa tingati Mulunguyo ndiye wenze chidikhiro chawo. Chidikhiro mwechi chenzelini chakundokhumbira vinthu, Mulungu adawapasa chifukwa chikulu chokhalira na chidikhiro. Kwa magole yazinji Mulungu adawonesa kuti akapolomisa vinthu avikwanirisa. Ntsogoleri wa Aizirayeli Yoswa, adawauza kuti: ‘Imwepo mukudziwa . . . Kuti pa mawu yose yabwino yomwe Yahova Mulungu wanu adanena kwa imwepo, palibe olo yabodzi yomwe yalibe kukwanirisika.’—Yoswa 23:14.

Papita magole yazinji mawu mwaya yanenewa kale ndipo Yahova akali kusunga mapolomisi yake yose. Baibolo inamapolomisi yazinji ya Mulungu yomwe ni chaiyo na momwe adayakwanirisira. Mapolomisi mwaya ni yodalirika maninge mwakuti yadanembewa ninge kuti yenze yadakwanirisika kale.

Ndipo mwapa, tingakwanise kunena kuti Baibolo ni bukhu ya chidikhiro. Mukambalewenga momwe Mulungu wakhala akuchitira vinthu na wanthu mungakhale na vifukwa va mphamvu vokhalira na chidikhiro mwa iye. Ntumi Paulo adanemba kuti: ‘Vinthu vose vomwe vidanembewa kalekale vidanemba kuti vitilangize. Malemba mwaya yachatipasa chidikhiro ndawa yatithandiza kupirira ndipo yatilimbikisa.’—Aroma 15:4.

Ko Yahova adatipasa chidikhiro chiponi?

Ko ni panthawe iponi pomwe tichawona kuti tinkufunika maninge chidikhiro? Ko ni panthawe ya impfa? Kwa wanthu azinji ni panthawe ninge mweyi. Mwakulinganiza, panthawe yomwe impfa yatitengera munthu yemwe timukonda, pamwapa ni pomwe chidikhiro chithawa. Ndawa achaganiza kuti, pakuti munthu wafa kale, nchani pomwe chatingadikhire kwa iye? Impfa inetalini ndipo inyang’analini nkhope. Shuwadi, tingakwanise kuipewa kwa kanthawe koma tingakwaniselini kuimalisa. Mwakuti Baibolo ichachemera impfa kuti: ‘Nzondi womaliza.’—1 Akorinto 15:26.

Manje, ko tingakhale tani na chidikhiro, impfa ikatifikira? Vesi ya m’Baibolo ichanena kuti impfa ni nzondi womaliza, ichanena pomwe kuti nzondi moyu ‘adzachenekewe.’ Yahova Mulungu ni wa mphamvu kuposha impfa. Iye adatsimikizira vimwevi kalekale. Ko iye adatsimikizira tani? Adachita vimwevi pa kumukisa wakufa. Baibolo ifotokoza pomwe maulendo 9 pomwe Mulungu adamukisa wakufa na mphamvu zake.

Modabwisa, Yahova adapasa mphamvu mwana wake Yesu kuti amukise Lazaro, munzake wapamoyo yemwe wenze adamwalira kwa ntsiku zinayi. Yesu adachitadi vimwevi ndipo alibe kuvichita mwa chintsintsi neye, koma pamaso pa wanthu azinji.—Yohane 11:38-48, 53; 12:9, 10.

Panango mungadzibvunze kuti, ndawa chani iye adamukisa wanthu? Ko wanthu mwawa alibe kukalamba achifa pomwe? Inde vidakhala teno. Koma ndawa ya nkhani zothembeka za kumukisiwa ngati zimwezi, isepano sikuti tindokhumbira basi koma tina chifukwa chokhutirisa chakuti wanthu wa pa mtima pathu womwe adamwalira adzamukisiwe. Mu mawu yanango tingati, tinachidikhiro chayicho.

Yasu adati: ‘Ine ndine kumuka na moyo.’ (Yohane 11:25) Iye ni yemwe Yahova adzamupase mphamvu za kumukisa wanthu padziko ya pasi. Yesu uyo adati: ‘Wose ali m’manda yachikumbuso adzabve mawu yake ndipo adzabule.’ (Yohane 5:28, 29) Shuwadi, wanthu wose womwe adamwalira adzamukisiwe achikhala soti na moyo padziko yapasi pano mu paradaiso.

Mneneri Yesaya adanemba mawu yopasa chidwi yonena va kumukisiwa, iye adati: ‘Wanthu wanu womwe adafa adzakhale soti na moyo. Wanthu wangu womwe adafa adzamuke achiimirira. Imwepo wanthu wokhala mu pfumbi mukani, kuwani mwakukondwa! Ndawa yakuti mame yanu yali ninge mame ya mafololi, ndipo dziko yapasi idzabereke wanthu womwe adafa.’—Yesaya 26:19

Ko vimwevi ni vosalimbikisa? Wanthu womwe adafa ali pamalo ya yabwino maninge, ninge momwe mwana ankhalira m’mimba mwa amayi wake. Shuwadi, womwe akupumula m’manda akusungiwa bwinobwino mu maganizo mwa Yahova Mulungu Wamphamvu yose yemwe alibe malire ya vinthu vomwe angakumbukire. (Luka 20:37, 38) Ndipo manje manjepa, adzamukisiwe pomwe achikhala mudziko ya wanthu wokondwa, ndipo wanthu adzawatambire na manja yawiri, ninge momwe banja ichatambirira kacheche. Ndipo mwapa olo munthu akafa pakhala chidikhiro.

Momwe chidikhiro chaicho chingakuthandizireni

Paulo adatipfunzisa vinthu vizinji pa nkhani ya kudikana kwa chidikhiro. Adalewa kuti chidikhiro ni chisote panango kuti heti yomwe ni mbali yodekana maninge ya vitsulo va uzimu. (1 Atesalonika 5:8) Ko angathandauza chani ponena mawu mwaya? Mu nthawe za m’Baibolo msocha akambayenda ku nkhondo angavala chiheti chachisimbi, ndipo nthawe zizinji nkati mwake ambavala kanguwo ka kakopisi. Ndawa ya chiheti chimwechi, vitsulo vizinji va azondi vimbakanga kupita mu msolo kuti vimudzonge msocha. Manje, ko mpfundo ya Paulo yenze iponi? Chididikhiro chiteteza maganizo ninge momwe chiheti chichatetezera msolo. Peno munachidikhiro cha mphamvu chobverana na volinga va Mulungu, mudzasokonezekelini maganizo ndawa ya mantha panango kusowa pophata ndawa ya mabvuto. Ko tingati alipo yemwe achadalini heti yatene?

Paulo adalewa pomwe chitsanzo chinango chosashupa kuchikumbukira pofotokoza va chidikhiro chonena va chakulinga cha Mulungu. Iye adanemba kuti: ‘Chidikhiro chomwe tilinachoichi chili ninge ndangula ya miyoyo yathu ndipo n’chotsimikizika komasoti chokhazikika.’ (Aheberi 6:19) Paulo angadziwa bwino kudikana kwa ndangula ndawa wenze adagumana kale na ngozi ya pamadzi maulendo yanganani. Ofambisa barko akagumana na chonzi, ambaponya ndangula pasi pa madzi. Ndangula ire ikafika pasi pa madzi kukakasha bwinobwino, ndiye kuti barko ire ikwanisa kupulumuka ku chonzi, m’malo mokathusiwa kumapeto kwa madzi ichimenyeserewa kuminyala.

Chibodzi-bodzimbo, peno isepano tiwona kuti mapolomisi ya Mulungu ni “chidikhiro chokhazikika na cholimba,” chidikhiro chimwechi chichathandiza kugwebana na chonzi cha mabvuto ya ntsiku zino. Yahova akupolomisa kuti manje manjepa wanthu, adzaboneresewelini pomwe na nkhondo, uchigananga, chisoni, olo impfa. (Onani bokosi pa tsamba 10) Kukhala na chidikhiro chimwechi, kungatithandize kupewa vinthu votiyikha m’mabvuto, kutichitisa kukhala na mtima wofuna kubverana na mpfundo zomwe Mulungu achatipasa m’malo mwakundotewedza makhalidwe ya chisokonezo komasoti yokonda voipa yomwe yawanda maninge ntsiku zino.

Chidikhiro chomwe Yahova akupereka, chikhudza aliyese payekha payekha. Iye akufuna kuti mumbakhale na moyo ninge momwe angafunira pakuyamba. Yahova akufuna kuti “wanthu wose adzapulumuke.” Ko vimwevi vingakwanisike tani? Chakuyamba aliyese wa ise achadekana “kufika pakudziwa chowonadi.” (1 Timoteyo 2:4) Womwe adakonza gazini ino, akukulimbikisani kuti mupfunzire chowonadi chopasa moyo chimwechi, chomwe ni Mawu ya Mulungu. Chidikhiro chomwe Mulungu achaperaka chiposha chidikhiro chilichose chomwe mungagumane mudziko ino.

Na chidikhiro chatene, palibe chifukwa chotisowesa pophata ndawa ya kuti Mulungu angakupaseni mphanvu zomwe mukufunikira kuti mukwanirise volinga vanu virivose vomwe ni vobverana na chakulinga chake. (2 Akorinto 4:7; Afilipi 4:13) Ko chimwechi ndicholini chidikhiro chomwe mukufunikira? Peno mukusowa chidikhiro ndipo mwakhala mukuchifagafaga, limbani mtima. Chidikhiro chiripo ndipo mungakwanise kuchigumana!

[Bokosi/Foto]

Kukhala na chidikhiro

Malemba aya yangakuthandizeni kulimbisa chidikhira chanu:

Mulungu wapolomisa ntendere kutsogolo.

Mawu yake yachanena kuti padziko yose yapasi padzakhale paradaiso yemwe adzadzale na ntendere, na mabanja ya wanthu wobverana.—Salimo 37:11, 29; Yesaya 25:8; Chivumbulutso 21:3, 4.

Mulungu achanamalini.

Iye achazonda bodza iliyose. Yahova ni wochena ndipo alibe chophonya, ndipomwapa iye anganamelini.—Miyambo 6:16-19; Yesaya 6:2, 3; Tito 1:2; Aheberi 6:18.

Mulungu anamphanvu zosapera.

Yahova yekha ndiye wamphanvu zose. Palibe muchilengedwe chomwe chingamukangise kukwanirisa vomwe adapolomisa.—Ekisodo 15:11; Yesaya 40:25, 26.

Mulungu achada kuti mukhale na moyo mpaka kalekale.

Yohane 3:16; 1 Timoteyo 2:3, 4.

Mulungu achatiwona kuti tina chidikhiro.

Achasalula kuwona osati vophonya vathu, koma makhalidwe yathu yabwino na voyesayesa vathu. (Salimo 103:12-14; 130:3; Aheberi 6:10) Iye achadikhira kuti tidzachite volungama na kukhala wokondwa.—Miyambo 27:11.

Mulungu ankupolomisa kukuthandizani mukambachita vinthu mobverana na vomwe iye achada.

Atumiki wake achadekanalini kudzibva kuti alibe tsogolo. Mulungu achapereka na moyo wose mzimu wake wakuchena womwe ni mphanvu yamphanvu maninge womwe ilipo kuti utithandize.—Afilipi 4:13.

Kudikhira Mulungu kukhumudwisalini.

Pakukhala wothembeka maninge, iye adzatikhumudwiselini.—Salimo 25:3.

[Foto]

Chidikhiro chichateteza maganizo ninge momwe heti ichatetezera msolo

[Foto]

Ninge ndangula, chidikhiro cholimba chingatichitise kukhala wosagunduzika

[Ndandanda ya mawu]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo