¿Bʼa oj taxuk ja meran smajlajel?

PENSARAN jawa reloj xkʼot tekʼan sok lajansok mixani oj makunuk. Yajni wana slejel ma oj stojbʼes, awabʼ jelni jitsan ja maʼ wa snaʼa stojbʼeseli pe mini meranuk wa snaʼawe. Anto wabʼ jawa becino yeʼn ja maʼ stojbʼesnej ja reloj jaw bʼa ayxa jitsan jabʼil sok cha puestoʼay bʼa oj stojbʼesawi jach kʼebʼubʼal. ¿Anke jelni meran yeʼn ja maʼ oj stojbʼesawi?

Anto la katik slaj ja smajlajel kiʼojtik sok ja reloj jaw. Ta waʼabʼaj kuenta ke wana xchʼayjel ja smajlajela wiʼoj jastalni ja tuk wane xchʼayjel ja bʼa tyempoʼik wokoli, ¿bʼa oja leʼ akoltajel? Jitsan kristyano oj yal-e ke oj bʼobʼ stojbʼese ja wokoliki, pe ja jastik wa xyalaweʼi wani sjomo j-olomtik sok yuja mi junukxta. ¿Jas yuj mi xleʼa jkoltajeltiksok ja maʼ skʼulan ja kristyanoʼik soka snajel bʼa ajyelyujile smajlajel? Ja Biblia wa xyala «mini jel najatuk ay bʼa kada jujune ja keʼntiki» sok ja yeʼn puestoniʼay bʼa oj skoltayotik (Hechos 17:27; 1 Pedro 5:7).

Jun xcholjel wa xchiktes mas ja smajlajeli

Ja jasa wa xyala ja Biblia sbʼaja smajlajeli jelni chikan stojol yuja jastalni wa xyalawe ja loktoriki, ja cientifikoʼik sok ja matik wa spaklaye sbʼaja chameliki. Ja yaljelik kanel tsʼijbʼunubʼal ja b’a Biblia sok wa sutxi «smajlajel» wa stojolan jelxani xkʼankʼuni sok smajlajel ja bʼa leki. Ja smajlajel tini chʼikan bʼa chabʼ jasunuk: ja kʼankʼunel bʼa jun jasunuk lek sok ja jas mero wa xya kʼuʼuk ja bʼa jas lek jaw ojni eljul. Ja smajlajel wa xyaʼa ja Biblia mini kechanta lom skʼapjelik. Pes yujni ayxa kilunejtik sok ay kiʼojtik prebaʼik bʼa meranlek oj kʼotuk.

Ja bʼa modo it junxtatikni soka skʼuʼajel, bʼa tini wa xjak bʼa prebaʼik, mi bʼa kechantasok yaljelik (Hebreos 11:1). Pe ja Yabʼal ja Dyos wa sjeʼa ayni stukil ja skʼuʼajel sok ja smajlajel (1 Corintios 13:13).

Bʼa yajel slaj: yajni jun kamigotik bʼa wa xjipa jkʼujoltik wa xkʼanatikyi jun pabor, ayni kiʼojtik ja smajlajel bʼa oj skoltayotik. Ja smajlajel jaw mini skʼana prebaʼik, pes ayni kiʼojtik skʼuʼajel ja bʼa amigo jaw, wanxani xnaʼatik sbʼajlek sok kilunejtikxani ja lekil smodo sok ja jastal jel jaman skʼujoli. Ja skʼuʼajel kiʼojtik sok ja smajlajel wani syaka sbʼaj, cha jelni tʼilan, pe mini junxta kʼotel. ¿Jastal yajel ajyuk ja tik’e smajlajel jaw b’a Dyos?

Ja b’a wa xjak ja smajlajel

Ja Jyoba yeʼnani ja meran smajlajel. Ja bʼa najate, wa x-aji sbʼiʼiluk «ja smajlajel bʼa Israel» (Jeremías 14:8). Spetsanil ja smajlajel yiʼoj ja xchonabʼi tini wa xjak bʼa yeʼna, ja yuj wani xbʼobʼ alxuk yeʼnani sbʼaj ja smajlajel. Ja it mini ti chʼikanuk bʼa skʼanjel jun jasunuk. Ja Dyos yayile jun preba bʼa ajyelyujile smajlajel. Ja jastal yila ja yeʼnleʼi bʼa jitsan siglo, sjeʼa tolabida wa xya kʼot smeranil ja jasa wa skʼapa. Ja Josué, olomal bʼa Israel, yala yabʼ ja chonabʼi: «Wani xa naʼawex [...] spetsanil ja jastik yalunej ja Jyoba jawa Dyosexi wani xya kʼotuk» (Josué 23:14).

Bʼa jitsanxa jabʼil, ja Jyoba jachni wan sjejel. Ja Biblia ayni yiʼoj jitsan kʼapjelal bʼa Dyos jastal ja bʼa jas kanel tsʼijbʼunubʼal oj ekʼuk bʼa oj kʼot smeranil ja jas wa skʼana. Ja jastik yalunejkan oj ekʼuki jelni wa xbʼobʼ jipxuk kʼujolal bʼa ay ekʼele yalunej bʼa lajansok kʼota smeranil ja bʼa jutsʼin yajni wan yaljeli.

Jani yuja jaw oj bʼobʼ kaltik sbʼaja Biblia jun libro bʼa smajlajel. Yajni xpaklaytik ja strato yiʼoj ja Dyos soka kristyano, ojni ya jipjkʼujoltik mas ja bʼa smajlajel kiʼojtik bʼa yeʼn. Ja jekabʼanum Pablo stsʼijbʼan: «Yujni yibʼanal ja jastik tsʼijbʼajikani tsʼijbʼajinikan bʼa oj sjekitik, bʼa jachuk yuja wa xkuchkujtiki sok yuja wa xyaʼa kulan jkʼujoltik ja Yabʼal ja Dyosi ojni ajyukujtik smajlajel» (Romanos 15:4).

¿Jasa smajlajel wa skʼapakitik ja Dyos?

¿Jas ekʼele wa xkʼanatik jun meran smajlajel? ¿Mi ma jaʼuk ja yajni wala chamtiki? Pe bʼa jitsan kristyano, yajni wa xcham june ja ma jel skʼanaweʼi jani ekʼele mas wokol ajyelyujile smajlajel. Bʼa spetsanil, ¿jasa mas oj bʼobʼ ya chʼayuk ja smajlajel ke yuja chamelal? Wani xyiʼaj jpatiktik bʼa kada jujuneʼotik. Kechantani mi xbʼobʼ ekʼ jbʼajtik bʼa jun tyempo, sok mini xbʼobʼ jtimtik. Ja yuj ja Biblia wa xya sbʼiʼiluk ja «último kontraʼal» (1 Corintios 15:26).

Anto, ¿jastalxa oj tax jun meran smajlajel ja bʼa chamelal? Chomajkil, ja bersikulo bʼa Biblia bʼa wa xya sbʼiʼiluk ja último kontraʼal cha wa xyala «ojni chʼaysnajel». Ja Jyoba Dyos masni ay yip yuja chamelali sok sjeʼunejxa bʼa jitsan ekʼele. ¿Jastal? Yajel sakʼwuk ja kristyanoʼik. Ja Biblia wa xcholo bʼa lajune ekʼele ya makunuk ja yip ja Dyos bʼa yajel kumxukyi ja sakʼanil ja matik chamelexa.

Bʼa jun ekʼele jel chaʼanyabʼal, ja Jyoba yayi ja Yunin Jesús, ja ipal bʼa yajel sakʼwuk ja Lázaro, jun yamigo jel skʼana bʼa chamelxa chane kʼakʼu. Ja Jesús mini nakʼul skʼulan, bʼajni jaman kʼinal, bʼa stiʼ sat jitsan kristyano (Juan 11:38-48, 53; 12:9, 10).

Bʼobʼta ja weʼn waxa jobʼo abʼaj jas yuj sakʼwiyeto ja kristyanoʼik jaw, ta cha awelbʼiye sok cha chamyeʼtoni. Jachni ekʼi, pe stsʼakatal yuja loʼilik jaw bʼa wa xbʼobʼ jipxuk kʼujolal sbʼaja sakʼwelali, mini kechanta wa xbʼobʼ ajyukujtik jun kʼankʼunel bʼa oj kumxukjan ja sakʼanile ja matik jel xkʼanatiki: cha ayni kiʼojtik rasonik bʼa skʼuʼajel ojni sakʼwukejani. Bʼa tuk yaljel, ayni kiʼojtik jun meran smajlajel.

Ja Jesús yala: «Keʼnon ja sakʼwelal sok ja sakʼanili» (Juan 11:25). Yeʼnani ja maʼ oj ajukyi ja ipal yuja Jyoba bʼa yajel sakʼwuk ja kristyanoʼik bʼa yibʼanal ja Luʼumi. Cha yala: «Jakum ja styempoʼil ke yibʼanal ja matik teye bʼa kʼeʼeniki oj yabʼye ja skʼumali [ja bʼa Kristo] sok oj sakʼwukejan» (Juan 5:28, 29). Ja yuj spetsanil ja matik teye ja bʼa kʼeʼeni ojni ajuk sakʼwukejan bʼa ajyel sakʼan bʼa jun Tsamal Lugar.

Ja aluman Isaías xcholo sbʼaja sakʼwelal soka yaljelik it bʼa jel xnikwani: «Ja matik chamelawuj ojni sakʼwukejani, ja sbʼakele ojni sakʼwukejan. Ja matik wane wayel ojni kʼeʼukejan sok oj awanuke yuja gustoʼil. Yujni ja weʼn waxa jeka ja ijlabʼ jastal ja tsʼujuli sok ja chamwiniki cha ojni sakʼwukejan» (Isaías 26:19).

¿Mi maʼ wani xyaʼa kulan kʼujolal ja skʼapjelal jaw? Ja chamwiniki tini wa xtaxye bʼa jun lugar mas seguro bʼa mini xbʼobʼ ekʼ bʼa spensar june, talnubʼale lek jastal jun yal alats ja bʼa smatriz ja snani. Ja smeranili, ja matik teye ja bʼa kʼeʼeni tini nolan lek ja bʼa spensar ja Dyos ja maʼ kechan jel ja yipi (Lucas 20:37, 38). Sok jelxani mojan oj sakʼwukejan bʼa ajyel sakʼan bʼa jun luʼumkʼinal jel xyaʼa gustoʼil sok jel tsamal, jastalni jun yal alats bʼa wanto pojki bʼa gustoxta wan smajlajel jun pamilya bʼa oj skʼul recibir. Ja yuj ama la chamtik ayni jun smajlajel.

Ja jas wa xbʼobʼ skʼuluk ja smajlajel bʼa keʼntik

Ja Pablo wani sjeʼakitik lek ja janekʼto chaʼanyabʼal ja bʼa smajlajeli. Staʼani tiʼal june jel tʼilan ja bʼa yamkʼabʼalik jakel bʼa Dyos: ja casco (1 Tesalonicenses 5:8). ¿Jasa kʼan yal sbʼaja jaw? Ja bʼa tyempo najate, bʼa jun kʼakʼanel ja soldadoʼik wani slapawe jun casco bʼa fierro, ja bʼa yojoli akʼubʼal ochyi jun tikʼe tsʼuʼum ma spojtsil bʼa kʼun. Stsʼakatal yuja casco, ja golpe’ik wa xyiʼaj ja yolome wani xkotajiye bʼa mi jas oj ekʼ sbʼaje. Ja yuj, jastalni jun casco wa stalnay ja olomal, ja smajlajel wani stalnay ja pensarik, ja jastal spensarajel jaman lek. Ta ay kiʼojtik jun meran smajlajel ja bʼa jas wa skʼana oj skʼuluk ja Dyos, mini ja xiwel, mini ja ch’ayelkujtik ja smajlajel oj sjapkitik ja lamanil ja bʼa jastal wa xpensarantik yajni wa x-ekʼ jbʼajtik wokolik. ¿Machun mi skʼana ja tikʼe casco jaw?

Ja Pablo ya makunuk jun pilan sjejel chikan lek sbʼaja smajlajel bʼa wa syaka sbʼajsok lek ja jas wa skʼana oj skʼuluk ja Dyosi. Stsʼijbʼan: «Ja smajlajel kiʼojtik it bʼa tsʼunan ay lek sok yij ay lek jach jastal jun ancla ja bʼa jsakʼaniltiki» (Hebreos 6:19). Yuja kani sakʼan ja bʼa ekʼeleʼik wa xmukxi ja barko, ja Pablo wani snaʼa lek janekʼto chaʼanyabʼal yiʼoj jun ancla. Yajni wa x-ajyi jun tsatsal ikʼ jaʼ, ja matik teye ja bʼa yojoli wa sjipawe ja ancla bʼa yoj jaʼ. Ta ja ankla it wa xkoʼ lek ma yibʼel jaʼ, ja barco ojni kuchyuj ja tsatsal ikʼ jaʼ jach mi oj ixtalajuk sok mi oj ijuk el jun lado bʼa oj ya chokesok ja toniki.

Juntikxtani, ta ja skʼapjelalik bʼa Dyos bʼa keʼntik juni smajlajel «bʼa tsʼunan ay lek sok yij ay lek», ja smajlajel jaw ojni skoltayotik kuchelkujtik ja bʼa jtyempotiki. Ja Jyoba wa skʼapa jelxani mojan oj eljul ja kʼakʼu bʼa mixani oj yiʼ wokol ja kristyano yuja guerraʼiki, milwanumik bʼa mey syajal skʼujole, kʼixwelal sok mixani ja chamelali (kʼela ja rekuagro bʼa slam. 10). Wajel jkʼujoltik sbʼaja smajlajel jaw ojni skoltayotik ja bʼa wokoliki. Pes yujni ja it wa snikawotik bʼa oj katikan oj toj jbʼajtiksok ja jastik yaʼunej kujlajuk ja Dyosi jaʼuktoma oj jchʼik jbʼajtiksok ja bʼa jastik wan ekʼel ja bʼa luʼumkʼinali.

Ja smajlajel wan skʼapjel ja Jyoba cha ojni bʼobʼa taʼ ja weʼn. Ja Yeʼn wani skʼana ke oja wabʼ stsamalil ja sakʼanil ja jastalni wa skʼana. Wa skʼana ke «tuktukil tikʼe kristyano a-staʼ skoltajele». ¿Jastal oj taxuk ja koltajeli? Bʼajtan, spetsanil ja kristyano tʼilani «aʼajyukyujile meran snajelil sbʼaja smeranili» (1 Timoteo 2:4). Ja matik wa stsʼijbʼane ja rebista it wa xlokowextik aʼajyuka wujilex ja snajel jaw b’a wa xya’a sakʼanil yuja smeranil sbʼaja Yabʼal ja Dyos. Jachuk ja smajlajel oj yawi ja Dyos mastoni ekʼxel yuj chikan jas smajlajel oj yawi ja luʼumkʼinal it.

Soka smajlajel jaw, mini oj kabʼtik mey kiptik, pes ja Dyos ojni yakitik ja ipal wa xmakunikujtik bʼa stajel chikan jas jkʼelsatik bʼa tini chʼikan soka jas wa skʼana (2 Corintios 4:7; Filipenses 4:13). ¿Mi ma jaʼuk ja tikʼe smajlajel jaw ja wa xmajlaytiki? Ja yuj ta ayto skʼanawuj smajlajel sok wanani slejel, tsatsankʼujolanabʼaj. Mojanxaniʼay. Ojni bʼobʼa taʼe.

[Rekwagro sok dibujo]

Rasonik yuja wa xbʼobʼ ajyukujtik smajlajel

Ja textoʼik bʼa Biblia ti nochani ojni bʼobʼ skoltayotik bʼa ajyelkujtik smajlajel:

◼ Ja Dyos wa skʼapakitik jun tyempo bʼa gustoxa ajyel.

Ja Yabʼali wa xyala ke ja Luʼumi ojni kʼot jun Tsamal Lugar bʼutʼel swinkil yuj jun pamilya tsoman sok gustoʼay (Salmo 37:11, 29; Isaías 25:8; Apocalipsis 21:3, 4).

◼ Ja Dyos mi xbʼobʼ sleʼ abʼal.

Ja Yeʼn wani xyilkʼujolan chikan jas tikʼe abʼal. Ja Jyoba jelni sak sok asyado; ja yuj mini xbʼobʼ sleʼ abʼal (Proverbios 6:16-19; Isaías 6:2, 3; Tito 1:2; Hebreos 6:18).

◼ Ja Dyos mey stikʼanil ja yipi.

Kechantani ja Jyoba ja maʼ jel ja yipi. Mey jun jasunuk ja bʼa sutsatkʼinal bʼa oj jbʼobʼ stim bʼa mi oj kʼotuk ja jas wa skʼapa (Éxodo 15:11; Isaías 40:25, 26).

◼ Ja Dyos wa skʼana oj ajyukotik sakʼan bʼa tolabida.

(Juan 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4).

◼ Ja Dyos ayni yiʼoj smajlajel bʼa keʼntik.

Ja yeʼn jani wa xyila ja bʼa lekil modoʼalik kiʼojtik soka jas wa xkʼulantik, mini jaʼuk ja bʼa jpaltatik sok ja bʼa jas mi lekuk wa xkʼulantik (Salmo 103:12-14; 130:3; Hebreos 6:10). Ja Yeʼn ayni yiʼoj ja smajlajel bʼa oj jkʼuluktik ja bʼa leki, sok wani xgustoʼaxi yajni wa xkʼulantik (Proverbios 27:11).

◼ Ja Dyos wa skʼapa oj skoltayotik bʼa oj jtatik lekil jkʼelsatik.

Jastal yaʼtijumotik mini ay kiʼojtik rason bʼa oj kabʼtik mey kiptik. Ja Dyos bʼa jel jaman skʼujol wa skoltayotik yajelkitik ja yip, bʼa kechanta ja ipal mas ekʼxel wa xtaxi (Filipenses 4:13).

◼ Ja Dyos wa sbʼajin ti oj waj jkʼujoltik ja smajlajel bʼa yeʼna.

Ja Yeʼn tojni lek sok wani xbʼobʼ jipxuk kʼujolal, nunka oj ya tristeʼaxukotik (Salmo 25:3).

[Dibujo]

Jastalni jun casco wa stalnay ja olomal, ja smajlajel wani stalnay ja pensarik

[Dibujo]

Jastalni jun ancla, ja meran smajlajel wani xbʼobʼ koltanuk

[Bʼa elel]

Por gentileza de René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo