Xana U Nga Wu Kuma Kwihi Ntshembo Wa Xiviri?

WACHI ya wena yi yimile naswona yi vonaka onge yi tshovekile. U nga yi lunghisa hi tindlela to tala. Swinavetiso swa valunghisi va tiwachi swi lo vuya, hinkwavo lava endlaka swinavetiso leswi va ku tiyisekisa leswaku va nga yi lunghisa, kambe van’wana va tikaneta tindlela teto. Kambe ku vuriwa yini loko u kuma leswaku muakelani wa wena u ni vutshila, naswona hi yena la endleke wachi yoleyo emalembeni lama hundzeke? Tlhandlakambirhi, u kuma leswaku u tiyimisele ku ku pfuna mahala. Xana u kona la nga vutisaka leswaku hi xihi xiboho lexi u nga ta xi endla exiyin’weni xo tano?

Sweswi pimanisa wachi yoleyo ni vuswikoti bya wena bya ku va ni ntshembo. Loko u kuma leswaku u lahlekeriwa hi ntshembo—hilaha vo tala va lahlekeriweke hi ntshembo enkarhini lowu wa mangava—xana u ta wu lava kwihi mpfuno? Vanhu vo tala va vula leswaku va nga swi tlhantlha swiphiqo leswi, kambe swiringanyeto swa vona swo tala swa pfilunganya naswona swa tikaneta. Hikwalaho, ha yini u nga yi eka Loyi a endleke vanhu va ri ni vuswikoti byo va ni ntshembo? Bibele yi vula leswaku ‘a nga le kule ngopfu ni un’wana ni un’wana wa hina’ nileswaku u tiyimiserile swinene ku hi pfuna.—Mintirho 17:27; 1 Petro 5:7.

Nhlamuselo Leyikulu Ya Ntshembo

Dyondzo ya Bibele malunghana ni ntshembo yi navile naswona yi dzike ngopfu ku tlula dyondzo leyi tolovelekeke namuntlha ya madokodela, van’wasayense ni vativi va mianakanyo. Marito ya ririmi ro sungula lama hundzuluxeriweke ma va “ntshembo” eBibeleni ma vula ku rindza hi mapfundza ni ku rindzela leswinene. Entiyisweni, ntshembo wu akiwa hi swilo swimbirhi. Wu katsa ku navela nchumu wo karhi lowunene swin’we ni ku va ni xisekelo xo kholwa leswaku ku ta ta leswinene. Ntshembo lowu kumekaka eBibeleni a ko va norho ntsena. Wu titshege hi ntiyiso ni vumbhoni lebyi nga lo dla!

Emhakeni leyi, ntshembo wa fana ni ripfumelo, leri faneleke ri sekeriwa eka vumbhoni byo karhi—ku nga ri eka nchumu lowu nga riki ntiyiso. (Vaheveru 11:1) Hambiswiritano, Bibele yi veka ku hambana exikarhi ka ripfumelo ni ntshembo.—1 Vakorinto 13:13.

Hi xikombiso: Loko u kombela munghana loyi u n’wi tshembaka leswaku a ku pfuna hi  ndlela yo karhi, u nga ha va ni ntshembo wa leswaku u ta ku pfuna. U ni ntshembo wa leswaku u ta ku pfuna hikuva wa n’wi tshemba munghana wa wena—u n’wi tiva kahle, naswona u tshame u n’wi vona a kombisa musa ni malwandla enkarhini lowu hundzeke. Ripfumelo ni ntshembo wa wena swa fambisana, kambe a swi fani. Xana u nga wu hlakulela njhani ntshembo wo tano eka Xikwembu?

Xivangelo Xa Ku Va Ni Ntshembo

Xikwembu i xihlovo xa ntshembo wa xiviri. Eminkarhini ya Bibele, Yehovha a a vuriwa “ntshembo wa Israyele.” (Yeremiya 14:8) Ntshembo wun’wana ni wun’wana wa xiviri lowu vanhu vakwe a va ri na wona a wu huma eka yena; xisweswo, a a ri ntshembo wa vona. Ntshembo wolowo a wu nga ri norho ntsena. Xikwembu xi va nyike xisekelo lexi tiyeke xa ntshembo. Loko xi ri karhi xi tirhisana na vona hi malembe-xidzana, xi endle rhekhodo leyinene yo hetisisa switshembiso swa xona. Yoxuwa murhangeri wa vona u vule leswi eka Israyele: “Mi swi tiva kahle . . . leswaku a ri wanga ni rito rin’we eka marito hinkwawo lamanene lawa Yehovha Xikwembu xa n’wina a ma vuleke.”—Yoxuwa 23:14.

Rhekhodo yoleyo ya ha ri tano hambileswi se ku hundzeke malembe ya magidi. Bibele yi tele hi switshembiso leswikulu swa Xikwembu swin’we ni ndlela leyi swi hetisekeke ha yona. Switshembiso swa xona leswi profetiweke swi tshembeke ngopfu lerova minkarhi yin’wana swi tsariwe onge hiloko swi endliwe se swi hetisekile.

Hi yona mhaka leyi hi nga vulavulaka hi Bibele tanihi buku ya ntshembo. Loko u ri karhi u kambisisa ndlela leyi Xikwembu a xi tirhisana ha yona ni vanhu, u ta ya u tiyiseka swinene leswaku u fanele u xi tshemba. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Swilo hinkwaswo leswi tsariweke enkarhini lowu hundzeke swi tsaleriwe ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.”—Varhoma 15:4.

Xana Xikwembu Xi Hi Nyika Ntshembo Wa Njhani?

Xana hi rini laha hi lavaka ngopfu ntshembo? Xana a hi loko hi feriwile? Kambe eka vo tala—ntshembo wu vonaka wu lahleka hi ku helela loko hi feriwa hi munhu loyi hi n’wi rhandzaka. Phela, a xi kona xin’wana lexi nga dlayaka ntshembo ku fana ni rifu! Ri hlongorisa un’wana ni un’wana wa hina. Hi nga ri balekela swa xinkarhana ntsena, kambe a hi na wona matimba ya ku ri hlula. Hilaha ku faneleke, Bibele yi vula leswaku rifu i “nala wo hetelela.”—1 Vakorinto 15:26.

Xana hi nga wu kuma njhani ntshembo leswi hi langutaneke ni rifu? Phela, ndzimana ya Bibele leyi vulaka leswaku rifu i nala wo hetelela yi tlhela yi vula leswaku nala loyi u “ta herisiwa.” Yehovha Xikwembu u ni matimba ku tlula rifu. U swi kombise ko hlayanyana sweswo. Njhani? Hi ku pfuxa lava feke. Bibele yi hlamusela swiendlakalo swa kaye laha Xikwembu xi tirhiseke matimba ya xona ku pfuxa vanhu eku feni.

Eka xiendlakalo lexi xiyekaka, Yehovha u nyike N’wana wakwe, Yesu, matimba ya ku pfuxa munghana wakwe la n’wi rhandzaka Lazaro, loyi a ku hundze masiku ya mune a file. Yesu a nga swi endlanga exihundleni sweswo, kambe u swi endle emahlweni ka ntshungu lowu a wu n’wi hlalerile.—Yohane 11:38-48, 53; 12:9, 10.

U nga ha tivutisa, ‘Ha yini vanhu volavo va pfuxiwile? Xana a va dyuhalanga kutani va hetelela va file nakambe?’ Swi ve tano. Kambe, hikwalaho ka swiviko swa ku pfuxiwa ka vafi swo kota leswi, a hi nge vi na ku navela ntsena ka leswaku vanhu lava hi va rhandzaka va ta pfuxiwa; hi ni xivangelo xa ku kholwa leswaku va ta pfuxiwa. Hi marito man’wana, hi ni ntshembo wa xiviri.

Yesu u te: “Hi mina ku pfuka ni vutomi.” (Yohane 11:25) Hi yena Loyi Yehovha a nga ta n’wi nyika matimba ya ku pfuxa vanhu emisaveni hinkwayo. Yesu u te: “Nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nga eka masirha-bako ya xitsundzuxo va nga ta twa rito ra yena [Kreste] kutani va huma.” (Yohane 5:28, 29) Ina, hinkwavo lava etleleke emasirheni va ni ntshembo wa ku pfuxeriwa emisaveni ya paradeyisi.

Muprofeta Esaya u yi hlamusele hi ndlela leyi tsakisaka mhaka leyi ya ku pfuxiwa ka vafi: “Lava feke va wena va ta hanya, mintsumbu ya vona yi ta pfuka nakambe. Lava etleleke emisaveni va ta pfuka va ba nkulungwana; hikuva mberha ya wena i mberha ya ku vonakala loku vangamaka, naswona misava yi ta veleka lava feke khale.”—Esaya 26:19, The New English Bible.

Xana sweswo a swi chaveleli? Lava feke va le xiyin’weni lexi sirhelelekeke swinene, ku fana ni ricece embelekweni wa mana wa rona. Kunene, lava va wiseke emasirheni va hlayiseke hi ndlela  leyi hetisekeke emianakanyweni ya Xikwembu xa Matimba Hinkwawo. (Luka 20:37, 38) Naswona ku nga ri kungani va ta tlheriseriwa evuton’wini, va nghena emisaveni leyi nga ni ntsako, va amukeriwa hi ndlela leyi n’wana la ha ku velekiwaka a amukeriwaka ha yona hi ndyangu lowu nga ni rirhandzu, lowu ku nga khale wu n’wi rindzile! Xisweswo, hi ni ntshembo hambiloko hi langutane ni rifu.

Leswi Ntshembo Wu Nga Ku Endlelaka Swona

Pawulo u hi dyondzisa swo tala malunghana ni ndlela leyi ntshembo wu nga wa nkoka ha yona. U kombetele eka ntshembo tanihi xisirhelelo xa nkoka hi tlhelo ra moya—tanihi xihuku. (1 Vatesalonika 5:8) Xana a a vula yini hi marito wolawo? Phela, hi minkarhi ya Bibele socha a ri ambala xihuku xa nsimbi loko ri ya enyimpini, hakanyingi a ri xi tlhandleka ehenhla ka nguvu kumbe xihuku xa dzovo. Hikwalaho ka xihuku xexo xa nsimbi, tlhari a ri fika ri ba xihuku ri ya wela le kule, ematshan’weni yo vavisa socha leri nga enyimpini. Xana hi yihi yinhla ya Pawulo laha? Tanihi leswi xihuku xi sirhelelaka nhloko, xisweswo ni ntshembo wu sirhelela mianakanyo, ku nga matimba ya hina ya ku ehleketa. Loko u ri ni ntshembo lowu tiyeke eka swikongomelo swa Xikwembu, ku rhula ka wena ka mianakanyo a ku fanelanga ku herisiwa hi ku chava kumbe gome loko u langutane ni swiyimo swo tika. I mani eka hina la nga xi laviki xihuku xo tano?

Pawulo u tirhise xifaniso xin’wana xa ntshembo lexi fambisanaka ni ku rhandza ka Xikwembu. U tsale a ku: “Ntshembo lowu hi na wona tanihi nsoma wa moya-xiviri, wu tiyisekisiwile ni ku tiya.” (Vaheveru 6:19) Tanihi leswi Pawulo a poneke etimhangwini to hlayanyana ta swikepe, a a swi tiva kahle leswaku nsoma i wa nkoka swinene. Loko va hlaseriwa hi swidzedze, vatluti a va hoxa nsoma ematini. Loko wu fika wu ku kotlo, etshakwini ra lwandle, xikepe a xi ta swi kota ku yima, xi nga biwi hi xidzedze xi ya tshoveka emaribyeni.

Hilaha ku fanaka, loko switshembiso swa Xikwembu swi ri ntshembo lowu ‘tiyisekisiweke ni ku tiya’ eka hina, ntshembo wolowo wu nga hi pfuna ku tiyiselela minkarhi leyi ya mangava. Yehovha u tshembisa leswaku ku nga ri khale nkarhi wa ta lowu vanhu va nga taka va nga ha karhatiwi hi tinyimpi, vugevenga, gome hambi ku ri rifu. (Vona bokisi leri nga eka tluka 18.) Ku khomelela swi tiya eka ntshembo wolowo swi nga hi pfuna leswaku hi hanya hi ndlela leyi hi vekaka ekule ni timhangu, swi hi tiyisa leswaku hi hanya hi nkongomiso wa Xikwembu ematshan’weni yo landzela moya wa mpfilumpfilu ni mahanyelo yo biha lama andzeke swinene emisaveni leyi hi hanyaka eka yona.

Ntshembo wolowo lowu humaka eka Yehovha wa ku khumba na wena. U lava leswaku u hanya hi ndlela leyi a a lava leswaku u hanya ha yona eku sunguleni. U navela leswaku “vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa.” Njhani? Xo sungula, un’wana ni un’wana u fanele a “fikelela vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso.” (1 Timotiya 2:4) Vakandziyisi va magazini lowu va ku khongotela leswaku u kuma vutivi byebyo lebyi nyikaka vutomi malunghana ni ntiyiso wa Rito ra Xikwembu. Ntshembo lowu Xikwembu xi nga ta ku nyika wona wu tlula ntshembo hambi wu ri wihi lowu u nga wu kumaka emisaveni leyi.

Loko u ri ni ntshembo wolowo, a wu fanelanga u titwa u heleriwe hi matimba, hikuva Xikwembu xi nga ku nyika matimba hinkwawo lawa u ma lavaka leswaku u fikelela pakani hambi yi ri yihi leyi u nga na yona leyi fambisanaka ni ku rhandza ka xona. (2 Vakorinto 4:7; Vafilipiya 4:13) Xana lowu a hi wona ntshembo lowu u wu lavaka? Kutani, loko u ri ni torha ra ntshembo, naswona u wu lava, tiyiseka leswaku wu kona. Ntshembo wolowo wu kwala nyongeni. U nga va na wona!

 [Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Swivangelo Swa Ku Va Ni Ntshembo

Dyondzo leyi yi sekeriweke eMatsalweni yi nga ku pfuna leswaku u va ni ntshembo:

▪ Xikwembu xi tshembisa vumundzuku lebyi tsakisaka.

Rito ra xona ri vula leswaku misava hinkwayo yi ta va paradeyisi, ku ta tshama vanhu lava tsakeke, lava nga ni vun’we.—Pisalema 37:11, 29; Esaya 25:8; Nhlavutelo 21:3, 4.

▪ Xikwembu a xi nge hembi.

Xi venga ku hemba hinkwako. Yehovha wa kwetsima naswona u pfumala xisandzu hi ku helela, xisweswo a nge pfuki a hembile.—Swivuriso 6:16-19; Esaya 6:2, 3; Tito 1:2; Vaheveru 6:18.

▪ Xikwembu xi ni matimba lama nga hluriwiki hi nchumu.

I Yehovha ntsena la nga ni matimba hinkwawo. Evuakweni hinkwabyo, ku hava lexi nga n’wi sivelaka ku hetisisa switshembiso swakwe.—Eksoda 15:11; Esaya 40:25, 26.

▪ Xikwembu xi lava leswaku u hanya hilaha ku nga heriki.

—Yohane 3:16; 1 Timotiya 2:3, 4.

▪ Xikwembu xi hi languta hi tihlo lerinene.

Xi hlawula ku yisa nyingiso eka timfanelo ni matshalatshala ya hina lamanene, ku nga ri eka swihoxo ni ku tsana ka hina. (Pisalema 103:12-14; 130:3; Vaheveru 6:10) Xi ni ntshembo wa leswaku hi ta endla leswi faneleke naswona xa tsaka loko hi endla tano.—Swivuriso 27:11.

▪ Xikwembu xi tshembisa ku ku pfuna u fikelela tipakani ta ku xi chava.

Malandza ya xona a ma fanelanga ma titwa ma heleriwe hi ntamu. Xikwembu xi nyika moya wa xona lowo kwetsima hi mbilu yo basa, moya wolowo lowu nga ni matimba swinene, wa hi pfuna.—Vafilipiya 4:13.

▪ Ku veka ntshembo wa hina eka Xikwembu a hi ku tlanga hi nkarhi.

Xi tshembeka hi ku helela, a xi nge pfuki xi hi khomise tingana.—Pisalema 25:3.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]

Tanihi leswi xihuku xi sirhelelaka nhloko, xisweswo ni ntshembo wu sirhelela mianakanyo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]

Ku fana ni nsoma, ntshembo lowu nga ni xisekelo lexi tiyeke wu nga endla leswaku u yima u tiya

[Xihlovo Xa Kona]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo