Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ae ā Falesiva mo Talavou?

Ae ā Falesiva mo Talavou?

Ua Fesili Mai Talavou . . .

Ae ā Falesiva mo Talavou?

“Na ala ona ou alu ona o loʻu manaʻo ina ia ou fiafia.”—Shawn.

“O le mea moni lava, e ese le manaia, ioe, e matuaʻi manaia lava! E alu le pō atoa o siva.”—Ernest.

UA TAATELE lava falesiva ma fale kalapu mo talavou i nei aso. Ua masani ona ō atu i ai talavou o loo saʻili se mea e faafiafia ai.

Ioe, o i tatou uma lava e mananaʻo ia maua se mea e fiafia ai, ma o loo taʻua i le Tusi Paia le iai o “ona pō e ʻataʻata ai” ma “ona pō e saasaa ai.” (Failauga 3:4) Ae faamata e mamā ma lelei faafiafiaga o loo faia i na falesiva? Pe e lē o iai ea se māfuaaga lelei e ao ai ona e toe mafaufau, ae e te leʻi alu atu i na nofoaga?

“O Poula”

E lē o taʻuleagaina e le Tusi Paia faatasitasiga e mamā, ae o loo lapataʻi mai e tusa o “poula.” (Kalatia 5:19-21) I taimi o le Tusi Paia, na avea poula ma tulaga e oo atu ai i amioga lē pulea. Na tusi le perofeta o Isaia e faapea: “Oi talofa iā te i latou o ē ala usu e matuā saʻili ʻava, ma ua nonofo pea ua oo i le pō, seʻia faavalemalolosi ai i latou i le uaina. O loo i ai i a latou faigaʻai o le kitara, ma le napeli, ma le topa, o le fagufagu foʻi, atoa ma le uaina; a ua latou lē mafaufau i le galuega a Ieova.”—Isaia 5:11, 12.

I ia faatasitasiga, sa faaaogāina ai le ʻava ma musika pisapisaō. Na vave ona amata, ma na tuai ona uma. Ia mātau foʻi ma uiga o i latou na auai, na pei lava ua leai se Atua iā te i latou. E lētioa a inosia e le Atua na faatasitasiga. Ae o ā lagona o le Atua e tusa ai ma mea o loo faia i le tele o falesiva i aso nei?

Seʻi mātau mai mea moni nei. O nisi falesiva, e faia ai siva e lē mamā, ma siva e lē taupulea. Ua taʻua e se tasi e faapea, o ia ituaiga o siva, na “amata mai i fale kalapu i Amerika i le taulotoaʻiga o vaitausaga mai le 1980, ina ua mavae ni āʻega a talavou e faaalia ai lo latou fouvale. Na amata mai . . i ʻsiva e faafetaui ai tino.’” O ia siva lē taupulea, e aofia ai le osooso, le soona lūlū o le ulu, le faafoliga mai o loo faafetaui ulu, ma le tasoʻa o isi tagata sisiva. E gaugau ma lavevea ai lima ma vae, ma aafia ai tuasivi ma ulu o le ʻausisiva, ma ua oo lava ina maliliu ai nisi. E iai foʻi se isi ituaiga o siva e sii ai le tagata i luga, ma tuufaasolo atu i lima o isi. Ua toʻatele i latou ua lavevea ai ona ua pauʻū i lalo. I le taimi e faia ai le siva lea, ua fai ai ma masani a isi le āutagotago i totogasā o teine (seʻi tulou).

Ua mautinoa lava la, e inosia e le Atua amioga faapea. Auā o loo faatonuina e lana Afioga ia Kerisiano ʻia teteʻa ese ma le faalēmataʻu atoa ma tuʻinanau faalelalolagi, a ia tatou nonofo ma le faautauta.’—Tito 2:12.

Musika ma Fualaau Faasāina

E ao foʻi ona mafaufau i musika o loo tāina i ia falesiva. O nisi falesiva, e faapitoa ai musika e malosi le tuʻituʻi ma e matagā ona upu (hard rock, heavy metal). Ae i le tele o falesiva, e sili ona taatele ai le isi ituaiga musika e taʻu o le rap po o le hip-hop. O ia musika, e tele lava ina faatatau i feusuaʻiga, faiga sauā, ma uiga tetee. Pe faamata e te lē aafia ai i lou faalogologo i na musika, i se siʻomaga e lē mamā faapena? Fai mai David Hollingworth, o se alii e iai sona poto faapitoa e tusa ai o falesiva: “E matuā aafia lava le mafaufau o tagata i musika. A toʻatele ni tagata e faatasitasi, e mafai e le musika ona uunaʻia se uiga faafiamalosi.” Ua lē o se mea la e faateʻia ai i le tutupu o faiga sauā i falesiva i nisi aai o Amerika. Ua manatu le toʻatele o tagata e faapea, o ia tulaga sauā, e māfua mai i musika o loo uunaʻia faiga matagā ma uiga sauā. *

I tausaga talu ai nei, ua faaaogāina ai fualaau faasāina i ia nofoaga. Ua taʻua e se tagata e suʻesuʻe i ia mea e faapea, “o le māfuaaga e fiafia ai tagata i falesiva, . . . ona o le faigofie ona maua ai o fualaau faasāina, e tele ituaiga e maua ai, ma e faaaogāina ai.” O le mea moni, e iai ni fualaau faasāina ua taʻua o fualaau siva. O nisi tagata e masani ona ō i falesiva, ua latou palu faatasi fualaau eseese. O nisi o fualaau e masani ona inu faatasi, e aofia ai le ketamine, lea e mou atu ai le mafaufau lelei o se tagata, e oso ai le fasa, e faafaigatā ai ona mānava, ma faalētonu ai ma neula o le tino. E iai se isi ituaiga o fualaau faasāina (methamphetamine) e tupu ai le galogalo o mea, ma uiga ita ma sauā, ma e mafai ona faaleagaina ai le fatu ma neula. Ae e sili ona fiafia tagata i le fualaau e taʻu o le ecstasy. E mafai ona oo ai i le tagata le nunumi o le mafaufau, le popole, le tātāvale o le fatu, toto maualuga, ma le oso maualuga o le fiva. Ua oo lava foʻi ina maliliu ai nisi.

Ua feteenaʻi le faaaogāina o fualaau faasāina ma le faatonuga a le Tusi Paia “ia tatou faamamā iā te i tatou i mea uma e leaga ai le tino atoa ma le agaga.” (2 Korinito 7:1) Pe faamata o se mea poto lou alu atu i nofoaga o loo tele ina faaaogā ai fualaau faasāina?

Aumea Leaga

Ia manatua le lapataʻiga ua masani ona taʻua mai: “O le feoaʻi ma ē amio leaga e leaga ai amio lelei.” (1 Korinito 15:33) I le pei o tagata na auai i poula i taimi o le Tusi Paia, o le tele o talavou e ō i falesiva, e lē o popole i le faafiafiaina o le Atua. I le pei o tagata na fiafia i poula i le vaitaimi o le Tusi Paia, o le toʻatele o na talavou, “o ē ua tele le manaʻo i mea faafiafia a e leai se manaʻo i le Atua.” (2 Timoteo 3:4) Pe e te fia faatasitasi moni ma na tagata?

O nisi ua manatu e faapea, o le a faaitiitia le lamatiaga pe a ō faatasi ma isi talavou Kerisiano. Ae o talavou Kerisiano o loo avea moni ʻma faaaʻoaʻo i ē ua faatuatua, i le amio,’ o le a lē fia ō atu i na nofoaga. (1 Timoteo 4:12) E tusa lava pe ō atu ni talavou Kerisiano i se falesiva ma faifaimea na o i latou, ae o le musika ma le siʻomaga i inā, e lē o mamā. Atonu e tulaʻi mai se tulaga e faigatā ona taulimaina pe a fia siva se tagata ese iā i latou. Ua iai ni talavou ua aafia ai i ni fusuaga! O lea, ua moni ai upu a le Tusi Paia: “O lē latou te feoaʻi ma tagata popoto, e poto lava ia; a o le uō a ē valelea, e leaga ai lava ia.”—Faataoto 13:20.

Siva Faatosina

E ao foʻi ona mafaufau i siva o loo faia ai. Ua iai se siva e uiga ese ona taga ua fiafia i ai le toʻatele, aemaise lava i talavou i le Iunaite Setete. O lenei siva e faia i musika e tuʻituʻi, ae faamatala feusuaʻiga. E lē gata i lea, o le siva lava ia, e faagaeeina ai le faia o feusuaʻiga. Ua taʻua e faapea o gaoioiga o lea ituaiga siva, ua faamatalaina faapea, ʻfaia feusuaʻiga e aunoa ma le tatalaina o lavalava’ (seʻi tulou).

Pe e ao i se talavou Kerisiano ona auai i lea ituaiga o siva? E lē tatau, pe afai e manaʻo o ia e faafiafia le Atua o lē na poloaʻi mai ia ʻsosola ese i le faitaaga.’ (1 Korinito 6:18) Atonu e manatu nisi e faapea, ʻAiloga lava o le ā se leaga pe afai e toʻatele tagata o loo fiafia i ai.’ Peitaʻi, e lē avea le fiafia o le toʻatele o tagata i se mea ma mea e faapea ai e saʻo. (Esoto 23:2) Ia iā te oe le malosi e teena ai taaʻiga a ē tou te masani ma faatumau ai se loto fuatiaifo lelei i le Atua!—1 Peteru 4:3, 4.

Fai se Filifiliga

E lē faapea ai e leaga siva uma. O loo taʻua mai i le Tusi Paia le “siva . . . faamalosi” o Tavita ona o lona fiafia tele ina ua foʻi mai i Ierusalema ma le atolaau paia o le feagaiga. (2 Samuelu 6:14) I le faataoto a Iesu e faatatau i le atalii faamaumau mea, ina ua toe foʻi o ia, sa iai “laaupese ua tā, ma le siva” i le fiafia sa fai mo ia.—Luka 15:25.

Atonu e iai ni siva e taga i Kerisiano i lou vaipanoa ona sisiva ai. Ae e tāua pea ona faia i se tulaga paleni ma le faautauta. E sili atu ona lelei le fiafia i musika ma siva i faatasiga a Kerisiano o loo lava ai le pulea ma le vaaiga lelei, na i lo falesiva. I ia faatasitasiga a Kerisiano, e lē o faaesea ai e talavou i latou ae o loo maua se faatasiga lelei ma Kerisiano e eseese o latou matutua.

Atonu o loo iai ni faleʻaiga i lou vaipanoa o loo lelei ni musika ma ni siva o loo faia ai. A o e leʻi talia se valaaulia e auai i na nofoaga, e ao ona e fesili ifo muamua i fesili nei: O le ā ua iloa ai lea nofoaga e tagata? Pe e mo na o talavou? Afai o lea, pe faamata la e mamā lona siʻomaga? E faapeʻī le ituaiga o musika o loo tātāina ai? O ā ituaiga o siva e faia ai? O le ā se lagona o oʻu mātua pe a ou alu atu i ai? O le a puipuia oe pe a e fesili ifo i ia fesili.

E manaia lava le manatu o Shawn, lea na taʻua i le amataga, e tusa ai o lea tulaga. Sa masani ona alu o ia i falesiva a o leʻi avea ma Kerisiano. Na ia taʻua mea e na te manatua e tusa ai o falesiva: “O le taatele ia o le amio lē mamā i falesiva. O le tulaga masani lava i ia fale, e lē mamā musika, e matuā lē mamā lava siva, ma o le tele o tagata e ō i ai, e ala ona ō ona o le saʻilia o se isi e latou te faia ni feusuaʻiga mulimuli ane.” Na lē toe alu Shawn i falesiva ina ua suʻesuʻe ma Molimau a Ieova. O lona taofi na fai ona o se tulaga leaga na oo iā te ia i falesiva na ia faapea mai ai: “O na falesiva, e lē mo Kerisiano.”

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 13 Tagaʻi i le mataupu o le Ala Mai! Ianuari-Mati, 2000 “Le Pogai Tatou te Aafia ai i Mūsika.”

[Ata i le itulau 14]

Ua oo ni tulaga lē lelei i nisi talavou i falesiva