Öldürücü Dumandan Kurtulun

İSTATİSTİKLER kaygılandırıyor. Her gün dakikada üç kişi evinde ölü bulunuyor. Bunun nedeni, evde kullanılan yakıttan çıkan dumandır.

Peki ne yakılıyor? Tezek, odun, çalı çırpı, otlar ya da tarladan toplanan hasat artıkları olabilir. The Katmandu Post’un (Nepal) haberine göre dünya nüfusunun üçte biri, yani iki milyardan fazla kişi bu tür yakıtı, yemek pişirmek ve ısınmak için kullanıyor. Bu, çoğu kez çok fakirlerin bulabileceği tek yakıt türüdür.

Ne yazık ki, bunlar yakıldığında havaya öldürücü gazlar salınır. Peki bu konuda ne yapılabilir? Birçok ülkede insanların yaşam şartlarını düzeltmelerine yardımcı olan, Orta Derecede Teknolojik İlerleme Grubu (ITDG) “Kapalı yerdeki hava kirliliğinin çözümü nispeten kolay; ya dumanın evin içine girmesi engellenmeli ya da duman evden çıkartılmalıdır” diyor.

İlk öneri yemeği dışarda pişirmek. Peki bu öneriyi uygulamak mümkün değilse ya da sakıncalıysa ne olacak? Aynı kuruluş evin havalandırılmasının da yararlı olacağını öne sürüyor. Bunu yapmanın iki yolu var; duvarda çatı hizasında delikler açmak (küçük haşarelerin içeri girmesi telle önlenebilir) ve duvara pencereler açtırmak (içerinin görünmemesi için panjur takılabilir). Bu önlemler, içeride havanın dolaşmasına ve dumanın dışarı çıkmasına yardımcı olur. Bununla birlikte, bu tür yakıtlar ısınmak için kullanıldığında duvara açılan delikler pek yarar sağlamaz. Bu durumda başka basit bir yöntem daha iyi olabilir.

ITGD adlı kuruluş, dumanın dışarı çıkmasında en etkili ve en makul yöntemin davlumbaz kullanmak olduğunu söylüyor. Davlumbaz sacdan, hatta tuğla ve çamurdan, fazla masrafa girmeden yapılabilir. Bu geniş kapaklar ateşin üstüne yerleştirilir. Evdeki dumanı dışarı çıkarmak için çatının içinden geçen bir de baca yapılır. Uzmanlar, çatı hizasında havalandırma delikleri açıldığında ve davlumbazlar kullanıldığında, evin içindeki tehlikeli kirletici gazların oranında yaklaşık yüzde 80 azalma olduğunu söyledi. Evlerinde davlumbaz kullanan kişiler, daha sağlıklı ve temiz olduklarını, daha çok iş yapabildiklerini ve evde bulunmaktan daha çok zevk aldıklarını söylediler. Evet çok basit bir yöntemle hayatınızı daha da güvenli bir hale getirebilirsiniz.

[Sayfa 14’teki resim]

Kenya’da davlumbazı, çatı altında geniş açıklığı ve penceresi olan bir mutfak

[Tanıtım notu]

Dr. Nigel Bruce/www.itdg.org