Winkeldiefstal — Wie betaalt de rekening?

EEN winkelier in Japan betrapte een jongen op diefstal en belde de politie. Toen de agenten arriveerden, zette de jongen het op een lopen. De politie ging hem achterna. Toen de jongen een spoorbaan overstak, werd hij door een trein gegrepen en was op slag dood.

Dat voorval kreeg veel publiciteit, en sommigen namen het de winkelier kwalijk dat hij de politie had gebeld. Hij sloot zijn zaak totdat de gemoederen wat bedaard waren. Toen hij zijn winkel weer opende, kwamen de winkeldieven massaal terug. Maar door de recente pijnlijke ervaring durfde hij niet tegen hen op te treden. Zijn winkel kwam als een makkelijk doelwit bekend te staan. Het duurde niet lang of hij moest zijn zaak voorgoed sluiten.

Dat was natuurlijk wel een bijzonder tragisch geval, maar het illustreert een belangrijke waarheid. Winkeldiefstal richt enorme schade aan — in veel opzichten en voor veel mensen. Laten we de hoge prijs van dit misdrijf eens wat nader bekijken.

Wat het de winkels kost

Winkeldiefstal kost winkeliers over de hele wereld jaarlijks vele miljarden euro’s. Sommigen schatten dat de verliezen alleen al in de Verenigde Staten ruim 40 miljard dollar bedragen. Hoeveel bedrijven kunnen zich zulke verliezen veroorloven? Veel winkeliers staan machteloos. Als dieven de gangpaden van een winkel onveilig maken, kan iemands levenswerk gevaar lopen.

„Behalve concurrentie is ook winkeldiefstal iets om je zorgen over te maken. Ik weet niet hoe lang we het hier nog kunnen uitzingen”, zegt Luke, een winkelier in de stad New York. Hij kan zich geen elektronisch beveiligingssysteem veroorloven. Over de dieven zegt hij: „Het kan iedereen zijn, zelfs een goede klant.”

Sommigen vinden dat Luke’s probleem wel meevalt. „Die winkels maken grote winsten,” zeggen ze, „dus het maakt niet uit of ik iets meeneem.” Maar wordt er in de detailhandel echt zo veel verdiend?

Op sommige plaatsen verhogen winkeliers de prijs die ze zelf voor een artikel betalen met 30, 40 of 50 procent, maar dat percentage is geen zuivere winst. De winkelier gebruikt de extra inkomsten om de bedrijfskosten te betalen, zoals huur, belasting, salarissen en premies van werknemers, onderhoud, reparaties, verzekering, elektriciteit, water, verwarming, telefoon en beveiligingssystemen. Als dat allemaal is betaald, blijft er misschien nog maar 2 of 3 procent winst over. Dus als iemand iets uit een winkel steelt, verdwijnt daarmee een deel van het levensonderhoud van de winkelier door de deur.

En kruimeldiefstal dan?

Een jongetje is met zijn moeder in de winkel en loopt in zijn eentje naar de snoepafdeling toe. Daar maakt hij een zakje open, haalt er wat snoep uit en stopt het in zijn zak. Is het stelen van zoiets goedkoops nadelig voor de winkel?

De Amerikaanse Small Business Administration zegt in een brochure: „Kruimeldiefstal lijkt misschien geen ernstig misdrijf voor de dief die achteloos hier een balpen en daar een rekenmachientje in zijn zak steekt. Maar voor de kleine middenstander die maar net het hoofd boven water kan houden, is het moord” (Curtailing Crime — Inside and Out). Omdat de winstmarges zo klein zijn, moet een winkelier om een jaarlijks verlies van 1000 dollar als gevolg van winkeldiefstal terug te verdienen, elke dag 900 stuks snoepgoed of 380 blikjes soep extra verkopen. Als veel jongetjes snoep stelen, betekent dat dus veel schade voor een bedrijf. En dat is nu juist het probleem.

 Tientallen miljoenen mensen, jong en oud, rijk en arm, van alle rassen en met allerlei achtergronden, stelen op de markt en in de winkel. En wat is het gevolg? De Amerikaanse Raad voor Misdaadpreventie meldt dat bijna een derde van alle bedrijfsfaillissementen in de Verenigde Staten te wijten is aan diefstal. Ongetwijfeld lopen bedrijven in andere landen hetzelfde risico.

De klant betaalt

Als mensen uit de winkel stelen, gaan de prijzen omhoog. In sommige gebieden betaalt de consument dan ook 200 euro per jaar aan hogere prijzen als gevolg van winkeldiefstal. Dat betekent dat als u 40 euro per dag verdient, u een week per jaar werkt om te betalen voor wat anderen stelen. Kunt u zich dat veroorloven? Voor mensen die van een klein pensioentje moeten rondkomen of voor een alleenstaande moeder die met moeite haar gezin kan onderhouden, kan het een ramp zijn om op zo’n manier een heel weekinkomen te verliezen. Maar dat is nog niet alles.

Een hele buurt kan er de dupe van zijn als de winkel op de hoek sluit. Onlangs moest een apotheek in een hechte gemeenschap in de Verenigde Staten zijn deuren sluiten, naar men zei als gevolg van winkeldiefstal. Veel oudere en zieke inwoners moeten nu naar een andere apotheek tweeëneenhalve kilometer verderop om hun medicijnen te halen. „Probeer dat maar eens in een rolstoel”, zei een functionaris.

De hoge prijs die ouders betalen

Bruce is een man met hoge morele maatstaven die zijn kinderen leert eerlijk te zijn. Op een dag werd zijn dochter op diefstal betrapt. „Ik was er helemaal kapot van”, zegt hij. „Stel je voor dat je een telefoontje krijgt met de mededeling dat je dochter op winkeldiefstal is betrapt. We hebben er jaren aan besteed onze dochter een goede opvoeding te geven, en dan gebeurt er zoiets. We hadden nooit gedacht dat ze zo in opstand zou komen.”

Bruce werd verteerd door zorgen over zijn dochter en haar toekomst. Bovendien gaf hij zijn positie als vrijwillig godsdienstonderwijzer op. „Hoe zou ik vanaf het podium de gemeenteleden in de ogen kunnen kijken? Hoe zou ik hun met een goed geweten kunnen onderwijzen hoe ze hun kinderen moeten opvoeden? Dat kon volgens mij niet.” Zijn dochter schijnt er niet echt over nagedacht te hebben welke consequenties haar misdrijf voor haar vader zou hebben.

 Wat het de winkeldief zelf kost

Wanneer winkeliers vroeger een winkeldief betrapten, gaven ze hem vaak een strenge waarschuwing en lieten hem gaan. Tegenwoordig laten ze dikwijls zelfs iemand die voor de allereerste keer iets steelt, arresteren. De dief beseft dan dat zijn misdrijf ernstige consequenties heeft. Natalie, een jonge vrouw, heeft dit zelf ondervonden.

„Hoe meer ik stal, hoe meer zelfvertrouwen ik kreeg”, zei Natalie. „Ik dacht dat ook al zou ik gepakt worden, de advocaat en de rechtszaak toch nog minder zouden kosten dan wanneer ik al die te gekke kleren betaald zou hebben.” Natalie had het mis.

Ze werd betrapt op het stelen van een jurk, en de politie voerde haar geboeid weg. Op het politiebureau werden haar vingerafdrukken genomen en werd ze met andere criminelen in een cel gestopt. Daar moest ze uren wachten terwijl haar ouders bezig waren haar op borgtocht vrij te krijgen.

Natalie zegt tegen iedereen die erover denkt te gaan stelen: „Luister naar mij en koop die stomme jurk of jeans gewoon.” Als je ze liever steelt, zegt ze, „zul je er heel lang spijt van hebben”.

Een strafblad is zeker iets om spijt van te hebben. Veroordeelde winkeldieven komen er soms tot hun verdriet achter dat hun misdrijf niet in vergetelheid raakt maar steeds op de meest ongelegen momenten opduikt, net als een vlek op een jurk of een shirt. Een winkeldief moet misschien tekst en uitleg geven als hij tot een universiteit toegelaten wil worden. Hij kan moeilijkheden krijgen als hij een bepaald beroep wil gaan uitoefenen, zoals arts, tandarts of architect. Bedrijven zullen hem misschien niet graag in dienst nemen. En die problemen kunnen zich voordoen ook al heeft hij de door de rechtbank opgelegde straf ondergaan en steelt hij nooit meer.

Ook als de dader niet wordt veroordeeld, kan winkeldiefstal veel schade aanrichten. Hector, die eerder in deze serie is genoemd, ondervond dat. „Ik heb altijd ongestraft mijn gang kunnen gaan”, zegt hij. „Ze hebben me nooit betrapt.” Maar hij heeft wel de rekening gepresenteerd gekregen. Terugkijkend zegt hij: „Ik denk dat jonge mensen één ding goed moeten begrijpen: je oogst wat je gezaaid hebt. Ook al krijgt de politie je niet te pakken, je zult er toch voor boeten.”

Winkeldiefstal is geen misdrijf zonder slachtoffers, en de dingen die winkeldieven stelen, kosten wel degelijk iets. Iedereen die zich met winkeldiefstal bezighoudt, doet er goed aan er een punt achter te zetten. Maar hoe vindt een winkeldief de kracht om voorgoed te stoppen met stelen? Zal er ooit een eind worden gemaakt aan dit misdrijf?

[Illustratie op blz. 7]

Winkeldiefstal ruïneert bedrijven

[Illustratie op blz. 7]

Iedereen ondervindt de nadelige gevolgen van winkeldiefstal

[Illustraties op blz. 8]

Winkeldiefstal heeft gevolgen voor je toekomst

[Verantwoording]

Fingerprints: © Morocco Flowers/Index Stock Imagery