เหตุใดเราจึงแก่ลง?
เหตุใดเราจึงแก่ลง?
“อันมนุษย์ซึ่งเกิดจากเพศหญิงย่อมมีแต่วันเวลาน้อยนัก, และประกอบไปด้วยความทุกข์ยากลำบาก.”—โยบ 14:1.
คุณอาจเคยคิดว่าสิ่งที่มีชีวิตทั้งปวงย่อมต้องลงเอยด้วยการเสื่อมสภาพอย่างเลี่ยงไม่พ้น. รถยนต์และเครื่องดูดฝุ่นที่เราใช้อยู่ทุกวัน ในที่สุดก็ใช้งานไม่ได้อีกต่อไป. จึงง่ายที่จะสรุปว่าสัตว์ก็ต้องแก่ลงและตายไปเหมือนกัน. แต่สตีเวน ออสตัด ศาสตราจารย์ด้านสัตววิทยาอธิบายว่า “สิ่งมีชีวิตต่างจากเครื่องจักรอย่างลิบลับ. ที่จริง คุณสมบัติพื้นฐานที่สุดซึ่งทำให้สิ่งมีชีวิตมีลักษณะเฉพาะตัวอาจเป็นความสามารถในการซ่อมแซมตัวเอง.”
วิธีที่ร่างกายซ่อมแซมตัวเองหลังจากได้รับบาดเจ็บก็นับว่ามหัศจรรย์อยู่แล้ว แต่การซ่อมแซมตัวเองเป็นประจำแม้ไม่ได้รับบาดเจ็บก็ยิ่งน่าทึ่งกว่านั้นอีก. ตัวอย่างเช่น ขอพิจารณากระดูกของคุณ. วารสารไซเยนติฟิก อเมริกัน อธิบายว่า “แม้ดูเหมือนไม่มีชีวิตเมื่อมองจากภายนอก แต่กระดูกก็เป็นเนื้อเยื่อที่มีชีวิตซึ่งสึกหรอและสร้างตัวเองขึ้นใหม่ได้เรื่อย ๆ ตลอดช่วงชีวิตของวัยผู้ใหญ่. แท้จริงแล้ว กระบวนดังกล่าวนี้สร้างโครงกระดูกขึ้นมาทดแทนใหม่ทั้งหมดในทุก 10 ปี.” อวัยวะส่วนอื่น ๆ ในร่างกายของคุณถูกสร้างขึ้นใหม่บ่อยยิ่งกว่านั้นอีก. เซลล์บางชนิดในผิวหนัง, ตับ, และลำไส้เล็กอาจมีการสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาทดแทนเกือบทุกวัน. ทุก ๆ วินาที ร่างกายของคุณสร้างเซลล์ใหม่ประมาณ 25 ล้านเซลล์แทนที่เซลล์เก่า. ถ้าไม่มีกระบวนการสร้างขึ้นใหม่อีกทั้งอวัยวะทุกส่วนในร่างกายคุณไม่มีการซ่อมแซมหรือไม่มีเซลล์ใหม่มาแทนที่อยู่เสมอ คุณจะแก่ลงตั้งแต่อยู่ในวัยเด็กด้วยซ้ำ.
ข้อเท็จจริงที่ว่าร่างกายของเราไม่เสื่อมสภาพ ยิ่งเห็นชัดมากขึ้นเมื่อนักชีววิทยาเริ่มศึกษาเกี่ยวกับโมเลกุลในเซลล์ที่มีชีวิต. เมื่อเซลล์ในร่างกายของคุณถูกแทนที่ด้วยเซลล์ใหม่ เซลล์ใหม่แต่ละเซลล์ต้องมีดีเอ็นเอ ซึ่งเป็นโมเลกุลที่มีข้อมูลส่วนใหญ่ที่จำเป็นต่อการสร้างร่างกายของคุณขึ้นใหม่ทั้งหมด. ลองคิดดูว่า มีการจำลองดีเอ็นเอเกิดขึ้นกี่ครั้ง ไม่เพียงแต่ในร่างกายคุณตลอดที่มีชีวิตอยู่เท่านั้น แต่เกิดขึ้นนับตั้งแต่เริ่มมีมนุษย์เลยทีเดียว! เพื่อจะเข้าใจความมหัศจรรย์ของเรื่องนี้ ลองคิดดูว่าจะเกิดอะไรขึ้นถ้าคุณใช้เครื่องถ่ายเอกสารทำสำเนาเอกสารแผ่นหนึ่งและใช้สำเนาแผ่นใหม่นั้นถ่ายเอกสารต่อไปเรื่อย ๆ. ถ้าคุณทำแบบนี้ซ้ำ ๆ หลายครั้งความคมชัดก็จะค่อย ๆ ลดลง จนในที่สุดคุณจะไม่สามารถอ่านสำเนาเหล่านั้นได้อีก. น่ายินดีที่คุณภาพของดีเอ็นเอในเซลล์ของเราไม่มีวันเสื่อมสภาพหรือสึกหรอขณะแบ่งตัวครั้งแล้วครั้งเล่า. เพราะเหตุใด? เพราะเซลล์ของเราใช้หลายวิธีในการซ่อมแซมดีเอ็นเอที่จำลองตัวผิดพลาด. ถ้าไม่มีกระบวนการนี้ มนุษยชาติก็คงสูญพันธุ์ไปนานแล้ว!
เนื่องจากทุกส่วนในร่างกายของเรา นับตั้งแต่โครงสร้างหลักไปจนถึงโมเลกุลเล็ก ๆ มีการสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาทดแทนหรือมีการซ่อมแซมอยู่เสมอ การสึกหรอจึงไม่ใช่สาเหตุที่แท้จริงของความชรา. ตลอดหลายสิบปี ระบบต่าง ๆ ของร่างกายสามารถซ่อมแซมตัวเองหรือสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาแทนที่ด้วยวิธีและความเร็วที่ต่างกัน. แล้วเหตุใดระบบเหล่านี้ทั้งหมดจึงเริ่มหยุดการทำงานในเวลาเดียวกัน?
ความชราถูกกำหนดไว้หรือ?
เหตุใดแมวบ้านจึงมีชีวิตอยู่ได้ถึง 20 ปี แต่ตัวโอพอสซัมที่มีขนาดเดียวกันกลับมีชีวิตอยู่ได้แค่ 3 ปี? * เหตุใดค้างคาวจึงมีชีวิตอยู่ได้ถึง 20 หรือ 30 ปี แต่หนูมีชีวิตอยู่ได้แค่ 3 ปี? เหตุใดเต่ายักษ์จึงมีชีวิตอยู่ได้ 150 ปี แต่ช้างมีชีวิตอยู่ได้เพียง 70 ปี? ปัจจัยต่าง ๆ เช่น อาหาร, น้ำหนักตัว, ขนาดของสมอง, หรือรูปแบบการใช้ชีวิต (อัตราการใช้พลังงาน, อัตราการเจริญเติบโต, และอัตราการเผาผลาญอาหาร) ไม่ได้อธิบายว่าเหตุใดสัตว์ต่าง ๆ จึงมีอายุขัยที่ต่างกันขนาดนี้. สารานุกรมบริแทนนิกา กล่าวว่า “สิ่งที่ถูกใส่ไว้ในรหัสพันธุกรรมก็คือคำสั่งที่กำหนดช่วงชีวิตของสัตว์ชนิดใดชนิดหนึ่ง.” ช่วงชีวิตสูงสุดถูกกำหนดไว้ในยีน. แต่เมื่อใกล้จะถึงช่วงปลายของช่วงชีวิต อะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้ระบบต่าง ๆ ในร่างกายเริ่มค่อย ๆ หยุดการทำงาน?
ดร. จอห์น เมดินา นักอณูชีววิทยาเขียนว่า “เมื่อถึงช่วงเวลาหนึ่งดูเหมือนมีสัญญาณลึกลับปรากฏขึ้นและสั่งให้เซลล์ที่โตเต็มที่หยุดทำงานตามปกติ.” เขายังกล่าวด้วยว่า “มียีนซึ่งสามารถสั่งเซลล์และที่จริงสั่งทั้งร่างกายให้แก่ลงและตายไป.”
ร่างกายของเราอาจเปรียบได้กับบริษัทที่ประสบความสำเร็จในธุรกิจมานานหลายสิบปี. แต่จู่ ๆ บรรดาผู้จัดการกลับไม่รับคนงานเพิ่มและไม่ฝึกพนักงานใหม่, ไม่ซ่อมแซมและหาเครื่องจักรใหม่มาทดแทนของเก่า, และไม่ซ่อมบำรุงและปรับปรุงโรงงาน. ในไม่ช้า ธุรกิจก็เริ่มหยุดชะงัก. แต่ทำไมผู้จัดการเหล่านั้นจึงเลิกทำตามนโยบายที่เคยทำให้บริษัทประสบความสำเร็จ? คำถามนี้คล้ายกันกับคำถามของเหล่านักชีววิทยาที่ศึกษาเรื่องความชรา. หนังสือนาฬิกาแห่งความชรา (ภาษาอังกฤษ) กล่าวว่า “ในการศึกษาวิจัยเรื่องความชรา เรื่องที่ทำให้งุนงงที่สุดเรื่องหนึ่งก็คือการพยายามทำความเข้าใจว่าเหตุใดเซลล์จึงหยุดแบ่งตัวและเริ่มตาย.”
จะขจัดความชราให้หมดไปได้ไหม?
ความชราถูกเรียกว่า “ปัญหาที่ซับซ้อนที่สุดในบรรดาปัญหาทางชีววิทยา.” หลังจากพยายามมาหลายสิบปี งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ไม่ได้ช่วยไขความกระจ่างเรื่องสาเหตุของความชรา ยังไม่ต้องพูดถึงเรื่องการพบวิธีแก้ไขความชรา. ในปี 2004 วารสารไซเยนติฟิก อเมริกัน ได้ตีพิมพ์คำเตือนที่ออกโดยนักวิทยาศาสตร์ 51 คนที่ศึกษาเรื่องความชรา. บทความนั้นกล่าวว่า “ปัจจุบัน ไม่มีผลิตภัณฑ์ใดในท้องตลาดที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าช่วยชะลอ, ยับยั้ง, หรือทำให้คนชรากลับเป็นหนุ่มสาวได้อีก.” แม้การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และการออกกำลังกายอาจทำให้สุขภาพของคุณดีขึ้นและช่วยลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรเนื่องจากโรคภัยไข้เจ็บ แต่ไม่มีอะไรที่พิสูจน์ว่าจะช่วยชะลอความแก่ได้. การลงความเห็นเช่นนี้เตือนใจเราให้นึกถึงถ้อยคำของพระเยซูที่พบในคัมภีร์ไบเบิล ซึ่งบอกว่า “มีใครในพวกท่านโดยความกระวนกระวายอาจต่อชีวิตให้ยาวออกไปอีกสักศอกหนึ่งได้หรือ?”—มัดธาย 6:27.
เมื่อสรุปเกี่ยวกับความก้าวหน้าในความพยายามที่จะค้นหาวิธีขจัดความชราให้หมดไป ดร. เมดินา เขียนไว้ว่า “เราไม่รู้จริง ๆ ว่า เพราะเหตุใดเราจึงแก่ลงตั้งแต่แรก. . . . หลังจากประกาศสงครามต่อต้านมะเร็งเมื่อหลายสิบปีมาแล้ว เราก็ยังไม่พบวิธีรักษามะเร็งให้หายขาดได้เลย. และกระบวนการที่ก่อให้เกิดความชราก็ซับซ้อนยิ่งกว่าปัจจัยที่เป็นสาเหตุของการเกิดมะเร็งมากนัก.”
ข้อสรุปสำคัญจากงานวิจัย
งานวิจัยที่ศึกษาว่าสิ่งมีชีวิตมีวิธีการทำงานอย่างไรและเหตุใดจึงแก่ลง ไม่ได้ทำให้ความหวังเรื่องการมีชีวิตยืนยาวสิ้นสลายไป. บางคนพบว่างานวิจัยของพวกเขาทำให้ได้ข้อสรุปที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้และสำคัญมากเพื่อจะเข้าใจสาเหตุของความชรา. ไมเคิล บีฮี นักอณูชีวเคมีเขียนว่า “ตลอดสี่สิบปีที่ผ่านมาชีวเคมีสมัยใหม่ได้เปิดเผยความลับของเซลล์. . . . ผลของการทุ่มเทความพยายามในการศึกษาวิจัยเซลล์—ศึกษาเรื่องชีวิตในระดับโมเลกุล—เผยให้เห็นอย่างชัดแจ้งว่า สิ่งมีชีวิตต้องได้รับการ ‘ออกแบบ!’ อย่างแน่นอน.” มีบุคคลหนึ่งที่ชาญฉลาดเป็นผู้ออกแบบสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ. แน่นอน บีฮีไม่ใช่คนแรกที่ลงความเห็นเช่นนี้. หลังจากได้พิจารณาดูโครงสร้างร่างกายมนุษย์ ผู้ประพันธ์เพลงสรรเสริญในสมัยโบราณเขียนดังนี้: “ข้าพเจ้าถูกสร้างอย่างน่าพิศวงในวิธีที่น่าเกรงขาม.”—บทเพลงสรรเสริญ 139:14, ล.ม.
ถ้าสรรพสิ่งที่มีชีวิตได้รับการออกแบบ จึงมีคำถามที่น่าสนใจว่า พระเจ้าผู้ออกแบบองค์ยิ่งใหญ่ ทรงสร้างมนุษย์โดยกำหนดให้มีชีวิตอยู่ได้นานพอ ๆ กับสัตว์หลายชนิดไหม หรือพระองค์ประสงค์ให้เรามีชีวิตอยู่นานกว่าสัตว์เหล่านั้น?
[เชิงอรรถ]
^ วรรค 8 ตัวโอพอสซัมเป็นสัตว์ที่มีลักษณะคล้ายหนูมีกระเป๋าหน้าท้อง พบได้ในอเมริกาเหนือ.
[คำโปรยหน้า 6]
‘เราถูกสร้างอย่างน่าพิศวง’
[ภาพหน้า 4, 5]
ความชรามีสาเหตุมาจากการสึกหรอไหม?
[ที่มาของภาพหน้า 6]
DNA: Photo: www.comstock.com
