Ua Fesili Mai Talavou . . .

Aiseā e Leaga ai le Fai Faananā o se Uō?

Ua maua taitaia Jessica * i se tulaga faigatā. Na amata ona iai lea tulaga ina ua fiafia atu iā te ia se tama e la te vasega faatasi e igoa iā Jeremy. Fai mai Jessica: “O le aulelei ia, toe fai mai aʻu uō e sili ona amio lelei. Na tele isi teine na fia uō i ai, ae e leʻi manaʻo i ai. Na o aʻu lava na manaʻo i ai.”

Ae e leʻi umi ae fai Jeremy iā Jessica e la te tafafao. Na fai mai Jessica: “Na ou faamatala i ai, ona o aʻu o se Molimau a Ieova, e lē mafai ona ma uō ma se tagata e lē tutusa ma tapuaʻiga. Ae na fai mai Jeremy, ‘Ae ā pe a ta uō ae aua neʻi taʻua i ou mātua?’”

FAAMATA o le ā lau tali pe a fai atu faapena se tagata e te fia alu i ai? Atonu e faateʻia oe ona na ioe Jessica iā Jeremy. Na fai mai o ia: “Sa ou mautinoa, afai ae ma uō, e mafai ona ou fesoasoani iā te ia ia alofa iā Ieova.” Ae o le ā le mea na tupu? O le a taʻu mulimuli atu, ae seʻi vaai pe na faapefea e se talavou Kerisiano e malosi faaleagaga e pei o Jessica ona lavea i lea mailei o le fai faananā o se uō.

Le Māfuaaga e Fai Faananā Ai

O nisi talavou, e fia fai uō a o laiti lava. Ua fai mai Susana, o se teine mai Peretania: “Ua ou vaai i tamaiti e na o le 10 pe 11 tausaga, ae ua fai a latou uō!” Aiseā? Talu ai, o le lagona masani, o le naunau lea i le isi itupā, ma vaai atu i isi talavou o fai a latou uō, ona fai foʻi lea o sana uō. Ua fai mai Lois, o se teine mai Ausetalia:  “E ese le malolosi o oʻu faalogona, ma ua fai uma uō a isi tamaiti i le aʻoga.”

Ae aiseā ua fai faananā ai uō a isi? Ua tali mai Jeffrey mai Peretania e faapea, “Ai ona e fefefe i o latou mātua.” O le manatu foʻi lenā o Tavita, mai Aferika i Saute e faapea: “Ua latou iloa lelei lava, e lē fiafia o latou mātua, ma e lē taʻuina i ai.” Ae ua taʻu mai e Jane, o se teine mai Ausetalia, se isi māfuaaga e faapea: “Ua ala ona fai faananā le uō, ona o le faatautee. Afai o lou lagona o lea ua e matua ae o loo fai pea oe e pei o se tamaitiiti, ona e manaʻo loa lea e fai le mea e te manaʻo oe i ai ae lē taʻuina i ou matua. E lē faigatā la ona fai faananā sau uō.

O le mea moni, o loo poloaʻi mai le Tusi Paia ia usitaʻi i ou mātua. (Efeso 6:1) O lea, afai e lē o mananaʻo ou mātua e fai sau uō, e mautinoa, ua tonu o la manatu. O se faataʻitaʻiga, afai o oe o se Molimau a Ieova, ua na o se isi Molimau la e mananaʻo ou mātua e te faauō i ai, pe afai ua lua taufai matutua, ma ua tatau ona faaipoipo. * Ae aua e te teʻi pe afai e oo ane manatu ia iā te oe:

▪ Ua pei e ese lava aʻu ona ua fai uma uō a isi ae leai saʻu uō.

▪ E iai le talavou ou te fia alu i ai ae e lē tutusa ma tapuaʻiga.

▪ Ou te fia uō i se isi talavou Kerisiano e pei o aʻu e ui o lea e leʻi oo ina tatau ona ou faaipoipo.

Atonu o lenā ua e iloa le manatu o ou mātua e tusa o faamatalaga o loo i luga. Ma ua e iloa lelei, e saʻo ou mātua. Ae atonu o loo iā te oe le lagona lea o loo iā Manami, o se talavou mai Iapani e faapea: “E iai nisi taimi ou te lē mautinoa ai ona o le malolosi o taaʻiga, po o saʻo loʻu maumaututū ia aua neʻi faia saʻu uō. Auā o le manatu o talavou i nei aso e tatau lava ona fai se uō.” Ua iai nisi o loo faapenā ma ua fai faananā a latou uō. E faapefea?

“Na Fai Mai e Aua Neʻi Taʻuina i se Isi”

O le faaupuga “fai faananā,” e taʻu mai ai e iai le faaʻoleʻole. O nisi ua latou faia faapea e ala i le talanoa i le telefoni po o le Initaneti. I le vaaiga lautele e foliga mai e na ona masani, ae o a latou tala e fai i i-meli ma telefoni, e iloa ai e lē pau ai i inā.

Ua faamatala mai e Kalepo, o se alii mai Nigeria, se isi togafiti. “E faaaogā e nisi talavou o loo uō faananā ni upu po o ni igoa lilo pe a talanoa ma a latou aumea, ina ia lē iloa ai e isi le mea o loo talanoa i ai.” O se isi foʻi togafiti, o le faia o se faatasiga e toʻatele e auai ai, ona ō lea taʻitoʻalua. Ua fai mai James, o se alii mai Peretania: “Na iai se taimi na valaaulia ai i matou e toʻatele ae iloa mulimuli ane na faia lea faatasiga ina ia feiloaʻi ai le isi vaega lenā e toʻalua. Na la fai mai e aua neʻi taʻuina i se isi.”

O lea, e pei ona faamatala mai e James, e fesoasoani foʻi uō a tagata o loo uō, ia fai faananā le faigāuō. “Atonu e lē na o se toʻatasi se isi ua iloaina, ae e leai se tala e faia ona e manatu e leai se mea e taʻu ai fua,” o le faamatalaga lea a Carol, o se teine mai Sikotilani.

Ua masani foʻi ona iai ma le lē faamaoni. “O le tele o talavou, o loo pepelo i o latou mātua i mea e ō i ai,” o le tala lea a Beth, o se teine mai Kanata. Ua ioe se teine mai Iapani, o Misaki, i lea manatu, auā o lana mea tonu lava lea na fai. Na fai mai o ia: “Sa fuafua lelei laʻu pepelo. Sa ou faaeteete ia ou lē pepelo lava i nisi mea seʻi vaganā ai laʻu uō lea e faananā ona fai, ina ia lē masalomia ai aʻu e oʻu mātua.”

Le Mataʻutia o le Fai Faananā

Afai ua e manaʻo e fai faananā sau uō, po o loo faia foʻi i le taimi nei, e ao ona e mafaufau i mea nei.

▪ O le ā le iʻuga o laʻu amio faaʻoleʻole o loo fai? O iai sau fuafuaga e lua te faaipoipo i se taimi lata mai? Ua fai mai Evans, mai le Iunaite Setete: “O le fai o le uō ae leai se fuafuaga e faaipoipo, e tai pei lava o le faasalalau  o se mea e faatau atu ae e leai se mea o iai. Ua fai mai le Faataoto 13:12: “O le faamoemoe ua tuai ona taunuu e faanoanoa ai le loto.” Pe e te manaʻo la ia faanoanoa se tasi e te alofa i ai?

▪ O le ā le lagona o Ieova le Atua i laʻu mea lea e fai? Ua faapea mai le Tusi Paia, “ua taatia fua ma ua aliali mai o mea uma lava i lana silafaga, tatou te taʻu atu iā te ia a tatou amio.” (Eperu 4:13) O lea la, afai o loo nanā le faiga o lau uō, po o le faigāuō a lau uō, o loo silafia e Ieova. Ma afai o loo fai ma le faaʻoleʻole, ua tatau la ona e popole, auā e lē fiafia Ieova i le pepelo. O loo lisi mai le “laulaufaiva pepelo” i mea o loo iai i le Tusi Paia e sili ona inosia e Ieova.—Faataoto 6:16-19.

O le mea moni, afai o loo fai faananā sau uō, ua e lē maua le puipuiga e mafai ona iai pe a fai lelei lau uō. E lē o se mea e ofo ai ona o le tele o ē fai faananā uō, ua faia amio e lē tusa ai. Ua faamatala e Jane, o se teine mai Ausetalia, sana uō na uō faananā ma se tama e la te aʻoʻoga faatasi, ma ua ola i se olaga uigalua. Ua fai mai o ia: “E iloa ane e lona tamā lana uō, ae ua tō foʻi o ia.”

O lea la, o se mea lelei le talanoa i ou mātua po o se Kerisiano taʻumatuaina e tusa o sau uō o loo fai faananā. Ma afai o iai sau uō o faia lea tulaga, auā neʻi e faaufiufia. (1 Timoteo 5:22) Auā faamata o le ā sou lagona pe afai e iʻu leaga le faigāuō? Pe e lē o tuuaʻia ai foʻi ma oe? Seʻi faapea la e iai sau uō e maʻi suka, ae o loo ʻai faananā ana mea suamalie. O le ā lau mea e fai pe afai o lea ua e maua, ae talosaga atu lau uō e aua e te taʻuina? O lē fea e sili ona tāua iā te oe, o le faaufiufi o lau uō po o lou taumafai e puipui lona ola?

Ua faapena foʻi le tulaga o se tagata e te iloaina o loo fai faananā sana uō. Aua e te popole e faapea o le a uma ai le lua faigāuō. O le a sau le taimi e na te iloa ai, o lou alofa moni na e taʻuina ai.—Faataoto 27:6.

“Na Ou Iloa Lelei le Mea e Ao Ona Fai”

O Jessica lea na taʻua i le amataga, na sui lona mafaufau i le faia faananā o lana uō, ina ua faalogo i le mea na tupu i se isi talavou Kerisiano e pei foʻi o ia. Ua fai mai Jessica: “Ina ua ou faalogo ua faauma lana uō, na ou iloa lelei le mea e ao ona fai.” Pe na faigofie ona faauma lana uō? E leai! Fai mai o ia: “Na pau  lea o se tama ou te fiafia tele i ai. Na alu ni vaiaso o oʻu tagi i aso uma.”

Ae e iai foʻi se isi mea na iloa e Jessica: e alofa o ia iā Ieova, ma e ui ina sasi o ia, ae o lona faanaunauga, ia fai le mea saʻo. Na oo ina galo atu le tigā o le faamuta o le faigāuō. Ua fai mai Jessica: “I le taimi nei, ua sili ona lelei le ma faiā ma Ieova. Ou te faafetai tele ona o lona aumaia o taʻiala o loo tatou manaʻomia i le taimi talafeagai.”

Ua iai nisi mataupu i le faa-Peretania o le faasologa “Ua Fesili Mai Talavou . . . ” e maua i le Initaneti i le www.watchtower.org/ype

[Faaopoopoga i lalo]

MEA E MAFAUFAU I AI

▪ Toe tagaʻi i manatu o loo faamatilatila atu i le itulau e 19. Afai o iai, o lē fea o ia manatu e tutusa ma lou lagona i nisi taimi?

▪ O le ā se auala e taulima ai lea tulaga e aunoa ma le faia faananā o sau uō?

[Pusa i le itulau 20]

O se Faiga Faananā po o le Lē Faalauaʻiteleina?

E lē faapea o faigāuō uma o loo fai faananā e taufaaʻoleʻole. Atonu o loo iai se alii ma se tamaʻitaʻi talavou ua matutua ua talafeagai ona faaipoipo o loo fia faamasani, ae lē mananaʻo e faalauaʻitele. E pei ona taʻua e se alii talavou e igoa iā Tomasi, ona e “la te lē mananaʻo e ula atu nisi ma fai atu: ‘O afea la lua te faaipoipo ai?’”

Ioe, e iai iʻuga lē lelei o aafiaga mai isi. (Pese a Solomona 2:7) O lea la, a o tau amatamata se faigāuō, ua iai nisi e lē mananaʻo e faalauaʻitele lea tulaga, ae e puipui foʻi ia aua le ō na o i laʻua. (Faataoto 10:19) Ua fai mai Ana, o se teine ua 20 ona tausaga: “E maua ai la avanoa e vaai pe fai moni se la uō. Afai e moni, ona mafai loa lea ona faalauaʻitele.”

Ae e lē tatau ona nanāina le lua faigāuō mai ē e tatau ona iloa, e iai ou mātua po o mātua o lau uō. Afai e lē o mafai ona faailoa atu le lua faigāuō, e tatau la ona e fesili ifo pe aiseā. Pe tutusa oe ma Jessica lea na taʻua i le amataga? Atonu o lenā o loo e iloaina e iai lava ni vala o le a tatau ai ona lē fiafia ou mātua.

[Pusa i le itulau 21]

Se Faamanatu mo Mātua

Ina ua uma ona e faitauina le mataupu ua mavae atu, atonu o le a e tomānatu, ‘Pe faamata o fai faananā se uō a laʻu tama?’ Ia mātau le mea ua taʻu mai e ni talavou i le Ala Mai! i le māfuaaga ua fai faananā ai uō a nisi, ma mafaufau i fesili o loo sosoo ai.

▪ “E lē o maua e nisi talavou se faamāfanafanaga mai i o latou aiga, ma ua mananaʻo ai i se uō e faafiafia ai.”—Wendy.

I le avea o se matua, e faapefea ona e faamautinoa ua faamalieina manaʻoga tau faalogona o lau fanau? Po o iai ni faaleleiga e manaʻomia ona e faia i lenei vala? Afai o iai, o ā na faaleleiga?

▪ “I le 14 o oʻu tausaga, na fai mai ai se tamaitiiti aʻoga mai se isi atunuu e ma te uō. Na ou ioe i ai. Na ou manatu e manaia pe a opo aʻu e se tama.”—Diane.

Pe ana faapea o lau tama Diane, o le a faapefea ona e taulimaina lenei tulaga?

▪ “E faigofie ona fai faananā se uō ona o telefoni feaveaʻi. E matuā lē iloa lava e mātua le mea lea e tupu!”—Annette.

O ā ni vala e manaʻomia ona e mataala i ai pe afai o loo faaaogā e lau fanau telefoni feaveaʻi?

▪ “Ua sili ona faigofie ona fai faananā uō pe afai e lē vaai totoʻa mātua i mea o loo fai e a latou fanau ma po o ai foʻi o loo latou tafafao.”—Thomas.

Po o iai ni vala o mafai ona faaaofia ai ma oe i le olaga o lau tama talavou, ma o loo tuu foʻi i ai ma lona saʻolotoga e talafeagai ai?

▪ “Ua masani ona lē iai mātua i le fale faatasi ma a latou fanau. Pe ua latou soona faatuatuaina foʻi a latou fanau e tuu atu e ō i isi nofoaga faatasi ma isi tagata.”—Nicholas.

Iloilo po o ai le uō mamae a lau tama. Po o e iloaina a la mea o fai pe a la faatasitasi?

▪ “E mafai foʻi ona fai faananā se uō pe afai e soona faasāsā naʻuā mātua.”—Paul.

O le a faapefea ona “iloa lo outou agamalu [“magafagafa,” NW]” e aunoa ma le solia o tulafono ma mataupu silisili a le Tusi Paia?—Filipi 4:5.

▪ “I le amataga o loʻu olaga talavou, na ou lagona le lē fiafia iā te aʻu, ma na ou manaʻo lava ia fiafia mai isi iā te aʻu. Na amata ona ou i-meli i se tama i le faapotopotoga lea na lata mai ma na ou lagona loʻu alofa tele iā te ia. Na pei aʻu o se isi e faapitoa iā te ia.”—Linda.

E te manatu o ā ni auala e sili atu ona aogā e mafai ai ona maua e Linda le fiafia i lona aiga?

Aiseā e lē faaaogā ai lenei mataupu ma lenei itulau e faavae ai se lua talanoaga ma lau tama? O le auala e sili ona aogā e foʻia ai le faia faananā o mea, o le fai lea o se talanoaga mai le loto ma tuusaʻo. E alu ai se taimi ma e manaʻomia ai le onosaʻi ina ia malamalama i manaʻoga o se talavou, peitaʻi o le a matuā tauia au taumafaiga.—Faataoto 20:5.