Ang Likido sa Kinabuhi

ANG tubig katingalahan. Kini simple ug komplikado. Ang matag molekula dunay tulo ka atomo​—duha ka idroheno ug usa ka oksiheno. Bisan pa niana, wala pa gayod bug-os matugkad sa mga siyentipiko kon unsa gayoy obra sa mga molekula sa tubig. Apan ang ato lang nahibaloan mao nga ang tubig gikinahanglan sa kinabuhi, ug nga kini naglangkob sa mga 80 porsiyento sa gibug-aton sa tanang buhing linalang. Tagda ang pipila lang ka kinaiyahan niining katingalahang substansiya.

1. Ang tubig mosuhop ug grabeng init pero ang temperatura dili mosaka, ug busa kini nakatabang sa pagbalanse sa klima.

2. Ang tubig mobukad kon kini mayelo, nga tungod niini ang yelo molutaw ug magsilbing sagang sa kainit. Kon, sama sa ubang mga substansiya, ang tubig modasok pag-ayo sa dihang kini mayelo, ang mga linaw, suba, ug kadagatan mobagtok gikan sa ilalom hangtod sa ibabaw, diin ang tanan mayelo!

3. Ang tubig sihag, nga makapabuhi sa mga organismo nga nagdepende sa kahayag bisag lawom na kaayo.

4. Ang mga molekula sa tubig nagtinapotay, mao nga kini mainat-inat. Tungod niini nga kinaiyahan makadagan-dagan ang mga insekto diha sa lim-aw, molagdo ang tubig, ug makasaka ang tubig bisan sa kinahabogang kahoy.

5. Ang tubig mao ang labing epektibong pangtunaw. Kini masagol sa solusyon nga oksiheno, carbon dioxide, asin, minerales, ug uban pang hinungdanong mga substansiya.

Hinungdanon sa Pagpabugnaw sa Yuta

Nalukop ug mga 70 porsiyentong tubig ang Yuta, busa ang tubig mao ang numero unong tigpabugnaw niini. Sa pagkatinuod, ang kadagatan ug atmospera parehas ug obra, nga nagakutaw sa tubig, init, ug gas pinaagig hangin ug mga balod. Kini nagtinabangay usab sa pagpadpad sa init sa adlaw palayo sa Tropiko paingon sa mga dapit sa kinaibabwan ug kinaubsan sa Yuta nga naputos sa yelo, nga tungod niini nabalanse ang klima sa Yuta. Gani, aron mabuhi ang kadaghanang organismo, ang temperatura kinahanglang dili sobra ka  init o sobra ka bugnaw aron ang tubig makapabiling likido. “Dayag nga ang Yuta eksakto ra gayod sa tanang bahin,” nag-ingon ang librong Rare Earth​—Why Complex Life Is Uncommon in the Universe.

Busa klaro kaayo nga dunay nagpahinabo sa Yuta. Apan sulagma lang ba kining nahitabo, o dunay nagpahinabo niini nga usa ka maalamon ug mahigugmaong Maglalalang? Ang Bibliya nag-ingon nga dunay naglalang niini. (Buhat 14:15-17) Sa sunod artikulo, atong hisgotan kon sa unsang paagi ang hunahuna sa Bibliya gipamatud-an ug laing ebidensiya​—ang katingalahang mga siklo nga nakatabang sa atong planeta sa pagpabiling mahinlo ug mahimsog.

[Kahon sa panid 7]

ANG BIBLIYA NAHIUYON SA SIYENSIYA

Ang Yuta nagbitay diha sa wanang. “Siya nagbuklad sa amihanan ibabaw sa dapit nga walay sulod, nga nagbitay sa yuta sa wala.”​—Job 26:7, gipamulong sa mga 1613 B.C.E.

Ang Yuta lingin. “Adunay Usa nga nagpuyo ibabaw sa kalingin sa yuta.”​—Isaias 40:22, gisulat sa mga 732 B.C.E.

Ang tubig nagsunod ug siklo. “Ang tanang suba sa tingtugnaw mopadulong sa dagat . . . Sa dapit diin ang suba sa tingtugnaw mopadulong, didto kini mobalik.”​—Ecclesiastes 1:7, gisulat sa wala pa ang 1,000 B.C.E.

Ang uniberso dunay gisubay nga mga balaod. “Ako [Jehova] nagatudlo . . . sa mga lagda [o, mga balaod] sa langit ug yuta.”​—Jeremias 33:25, gisulat sa wala pa ang 580 B.C.E.

[Picture Credit Lines sa panid 7]

Magnetosphere: NASA/​Steele Hill; aurora: Collection of Dr. Herbert Kroehl, NGDC; reef: Stockbyte/​Getty Images