Ang Dyslexia Wala Makapugong sa Akon

Panugiron ni Michael Henborg

May dyslexia ako, amo man si Tatay, si Nanay kag ang tatlo ko ka manghod nga lalaki. Bangod sini nabudlayan ako magtuon, bisan gani magbasa sang akon namat-an nga lenguahe nga Danes. Apang, madamo gid ang nagbulig kag nagpalig-on sa akon ilabi na ang akon pamilya.

APAT na ka henerasyon sang amon pamilya ang mga Saksi ni Jehova. Gani, nangin bahin na sang amon kabuhi ang pagbasa sang Biblia kag pasad sa Biblia nga mga publikasyon. Pirme man kami nagaupod sang akon manghod nga si Flemming kon magbantala si Tatay, amo nga nangin importante sa amon ang pagbasa kag pagsulat sing maayo.

Sang bata pa ako, ginabasa ko gid ang tanan nga isyu sang Lalantawan kag Magmata! Ang isa ka magasin matapos ko basa sa sulod sang 15 ka oras! Ginsuguran ko man nga basahon ang bug-os nga Biblia. Nagpalista ako sa Teokratikong Eskwelahan Para sa Ministeryo nga ginahiwat sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova sa bug-os nga kalibutan. Ginahanas sini ang mga estudyante nga magbasa, maghambal sing maayo, kag magpamulongpulong. Daku gid ang nabulig sini sa akon nga maatubang ang mga kabudlayan sang dyslexia. Apang, wala ako makahibalo nga sa ulihi, madamo pa nga kabudlayan ang akon atubangon. Ipaathag ko kon ngaa.

Pagtuon sing Ingles

Sang 1988, sa edad nga 24 anyos, nagpayunir ako ukon bug-os tion nga alagad sang maayong balita. Bangod madamo sing imigrante sa Denmark, luyag ko sila tudluan sang mga kamatuoran sa Biblia. Agod mangin epektibo ako sa pagtudlo sa ila, dapat magtuon anay ako sing Ingles. Apang bisan pa mabudlay gid ini para sa akon, amat-amat ako nga nakatuon bangod sa akon determinasyon kag pagpatudlo sa iban. Sang ulihi, nakapaambit na ako sing maayong balita sang Ginharian sang Dios sa mga dumuluong nga nagahambal sing Ingles sa amon banwa sa Copenhagen. Siempre, pirme lang ako nagasala pero wala ini magpauntat sa akon.

Bangod may diutay ako nga nahibaluan sa Ingles, nakaboluntaryo ako sa pagpatindog sang mga tinukod sang mga Saksi ni Jehova sa lainlain nga duog. Sang primero, ginpadala ako sa Gresya, kag sang ulihi nagbulig ako sa pagpatindog sang bilding sa talatapan sang Madrid, Espanya.

Bangod luyag ko nga mag-uswag sa akon pagbantala, nag-eskwela ako sa Ministerial Training School nga ginaisponsoran sang mga Saksi ni Jehova. Ini nga pagtuon nagalawig sing walo ka semana. Ginahanas sini nga eskwelahan ang soltero nga mga Cristiano nga handa nga ipadala sa mga lugar nga diutay lang ang mga Saksi. (Marcos 13:10) Didto ako nag-eskwela sa Ingles nga klase sa Sweden.

Nagsugod ang klase sang Septiembre 1, 1994. Gusto ko gid ini nga handaan sing maayo, gani nagtuon ako sing Ingles, apat ka oras kada adlaw sa sulod sang mga walo ka bulan. Nakig-upod man ako sa nagahambal sing Ingles nga kongregasyon. Nian sang nagsugod na ang klase, wala ko gintugutan ang akon sablag nga magpugong sa akon pag-uswag. Halimbawa, kon may pamangkot ang mga instruktor, nagabayaw ako pirme bisan pa indi ako sigurado kon husto ang akon Ingles. Pagkatapos sang amon klase, gin-asayn ako  subong payunir sa Copenhagen. Indi mahapos ang pagtuon sing Ingles, pero may mas mabudlay pa gid nga hangkat nga nagahulat sa akon.

Pagtuon sing Tamil

Sang Disiembre 1995, gin-asayn ako sa nagahambal sing Tamil nga kongregasyon sa banwa sang Herning, Denmark. Para sa akon ang Tamil amo ang isa sa pinakamabudlay nga lenguahe. May 31 ini ka letra, kag may kombinasyon sang mga konsonante kag vowel, amo nga sa kabilugan ang Tamil may 250 ka karakter!

Sang primero, kon magpamulongpulong ako, Danes ang akon ginagamit nga lenguahe kag ginabadbad ini sa Tamil. Sang ulihi, sang magpamulongpulong na ako sa Tamil, indi ako sigurado kon nahangpan gid man ako sang mga tumalambong. Apang, nagpamati gid sila sing maayo, bisan pa madamo sa ila ang daw naham-ot. Agod madasig ako nga makatuon, nagkadto ako sa Sri Lanka diin minilyon ka tawo ang nagahambal sing Tamil.

Sang nag-abot ako sa Sri Lanka sang Oktubre 1996, may inaway sibil didto. Nagpuyo anay ako sa banwa sang Vavuniya, sa dulunan sang duha ka partido nga nagainaway. Bisan pigado lang ang mga Saksi didto, mapinalanggaon gid sila kag maabiabihon. Gintinguhaan gid nila nga tudluan ako sing Tamil. Nagdayaw gid ang mga tumandok nga indi Saksi kay ako lamang ang Amerikano didto nga nagatinguha gid nga istoryahon sila sa ila lenguahe. Bangod ang mga tawo didto mainapresyahon kag mapainubuson, mas mahapos para sa akon nga istoryahon sila tuhoy sa Biblia.

Sang Enero 1997, kinahanglan nga magpauli ako sa Denmark kag pagkadason nga tuig, ginpangasawa ko si Camilla nga isa man ka payunir. Pero, gusto ko gid magbalik sa Sri Lanka, gani sang Disiembre 1999, nagbalik ako didto, kag siempre upod na sa akon asawa. Wala magdugay, nagadumala na kami sing mga pagtuon sa Biblia sa pila ka pamilya kag indibiduwal, kag ginaupdan man namon ang mga tumandok nga Saksi sa ila mga pagtuon sa Biblia. Masako gid kami sa amon pagministeryo kag pagtuon sing Tamil.

Sang Marso 2000, kinahanglan magpauli kami sa Denmark. Indi mahapos magbiya sa mga kauturan namon nga Saksi kag sa amon mga estudyante sa Biblia kay natun-an na namon sila nga palanggaon. Pero madamo pa kami sang dapat himuon, lakip na ang pagtuon liwat sang bag-o nga lenguahe!

Pagkatapos sang Tamil, Latvian Naman

Sang Mayo 2002, nakabaton kami ni Camilla sing imbitasyon nga mag-alagad subong mga misyonero sa Latvia, isa ka pungsod sa Europa sa sidlangan sang Denmark. Sadto nga tion, apat ka tuig na kami nga mag-asawahay. Madasig nga nakatuon si Camilla sang Latvian kag makaistorya  na sia sa sulod lamang sang anom ka semana! Pero ako naman kahinay. Tubtob subong, pamatyag ko daw indi ako gihapon makahibalo bisan ano pa nga bulig sa akon. Pero determinado ako nga padayon nga tun-an ini nga lenguahe. *

Si Camilla daku gid nga bulig sa akon, kag nalipay kami nga mangin misyonero sa Latvia. Madamo nga taga-Latvia ang nalipay gid sang gintun-an sila sa Biblia. Kon magsala gani ako ukon indi makadumdom, ginahangop na lang ako kag ginabuligan sang mga Saksi kag sang mga ginatun-an namon sa Biblia. Bangod sini, nakatigayon ako sing kompiansa nga magbantala kag magpamulongpulong sa Cristianong mga miting.

Ngaa nagtuon pa ako sini nga mga lenguahe kay nabudlayan man ako? Indi tungod nga nanamian ako magtuon sing mga lenguahe kundi bangod sa gugma ko sa mga tawo. Daku gid nga pribilehiyo nga buligan ang iban nga makilala kag mangin suod sa matuod nga Dios, si Jehova. Kag subong napamatud-an sang madamo nga misyonero, mas madali malab-ot ang tagipusuon sang mga tawo kon istoryahon mo sila sa ila kaugalingon nga lenguahe.

Sa sulod sang mga tinuig, pila na ka tawo ang nabuligan namon nga makatigayon sing sibu nga ihibalo sang kamatuoran sa Biblia. Apang ining maayo nga resulta indi lamang bangod sa amon panikasog kundi labaw sa tanan, bangod ini sa bulig ni Jehova. Kami, nagatanom lang kag nagabunyag sang mga binhi sang kamatuoran sa Biblia, apang ang Dios ang nagapatubo sini.​—1 Corinto 3:6.

Kon ang Sablag Nangin Bentaha

Ang dyslexia nangin sablag sa akon, apang nangin bentaha man ini. Paano? Kon nagapamulongpulong ako, wala ako nagasalig sa akon ginsulat nga mga nota amo nga makatulok ako pirme sa mga tumalambong. Pirme man ako nagagamit sing mga ilustrasyon nga mas mahapos dumdumon. Gani ang akon sablag nakabulig sa akon nga mangin epektibo nga manunudlo.

Ang Cristianong si apostol Pablo nagsulat: “Ginpili sang Dios ang maluya nga mga butang sang kalibutan, agod mapakahuy-an ang makusog nga mga butang.” (1 Corinto 1:27) Sa pila ka kahimtangan nangin ‘maluya’ ako bangod sa akon sablag. Apang subong sang naeksperiensiahan ko kag naeksperiensiahan man sang iban, ginapun-an ni Jehova ang aton mga kakulangan. Dapat lang kita mangin rasonable sa kon ano ang aton masarangan kag maghimo sing mga tulumuron nga malab-ot naton. Kinahanglan man nga ipangamuyo naton ang balaan nga espiritu sang Dios kag tinguhaan nga himuon ang mga butang nga naluyagan naton.

[Nota]

[Kahon sa pahina 22]

ANO GID ANG DYSLEXIA?

Ano ang dyslexia? Ang tinaga nga “dyslexia” naghalin sa Griegong tinaga nga nagakahulugan “mapigaw nga panghambal.” Ang tawo nga may dyslexia nabudlayan sa pagbasa kag pagtuon sing mga lenguahe. Bangod sini, ang isa mahimo mabudlayan sa pag-angot sang letra sa tunog sini. Wala ini nagaayo. Apang, nagkalainlain ang mga sintoma sa kada tawo.

Ano ang kabangdanan sang dyslexia? Indi gid mapat-od kon ano ang ginhalinan sini, apang mahimo ini panublion. Samtang ginapakita sang mga pagtuon nga may diperensia gid man ang pagtubo kag pagpanghikot sang utok, indi apektado ang kaalam ukon ang gana sang isa nga magtuon. Ang matuod, ang mga may dyslexia masami nga maayo sa iban nga butang nga wala nagakinahanglan sing ikasarang sa pagbasa kag pagtuon.

Paano ginabulong ang dyslexia? Mas maayo nga sa umpisa pa lang mahibaluan na nga may dyslexia ang isa. Agod hanason ang iya ikasarang sa pagbasa kag pagtuon, dapat gamiton ilabi na ang iya palamatin-an, panulok, kag pagtandog. Magauswag sila suno sa ila ikasarang, kon isaisa sila nga tudluan. Mahimo kinahanglan man nga pabakuron ang ila buot bangod sa mga kabudlayan sa eskwelahan. Upod ang maayo nga pagtudlo kag pagpanikasog, makatuon sing maayo sa pagbasa kag pagsulat ang mga estudyante nga may dyslexia. *

[Nota]

[Retrato sa pahina 23]

Upod sa isa ka Saksi sa Sri Lanka

[Retrato sa pahina 23]

Kami ni Camilla sa Latvia