Gjuha e fishkëllimave​—Mënyrë gjeniale komunikimi

NGA NJË SHKRIMTAR I ZGJOHUNI! NË MEKSIKË

▪ Në vargmalin e thepisur të Oaksakës, Meksikë, masatekët vendës nuk kanë as telefona, as celularë. Prapëseprapë arrijnë të komunikojnë edhe në një distancë prej dy kilometrash a më shumë, për shembull kur punojnë në plantacionet e kafesë në ndonjë shpat kodre. Ku qëndron sekreti? Kohë më parë, masatekët krijuan një variant të gjuhës së tyre, gjuhën e fishkëllimave. Pedroja, një i ri masatek, thotë: «Gjuha masateke bazohet në tone. Kështu, kur fishkëllejmë, kopjojmë tonin dhe ritmin e gjuhës së folur. Fishkëllejmë vetëm me buzë, jo me gishta.» *

Shoku i Pedros, Fidensioja, shpjegon se ç’të mirë ka komunikimi me fishkëllima: «E përdorim këtë mënyrë komunikimi për distanca të mëdha dhe zakonisht për biseda të shkurtra. Për shembull, babai mund ta ketë dërguar djalin në dyqan për të blerë tortija, por ka harruar t’i thotë për domate. Nëse djali është tepër larg dhe s’ia dëgjon dot fjalët, i ati ia jep porosinë me fishkëllima.»

Edhe Dëshmitarët e Jehovait nganjëherë fishkëllejnë kur komunikojnë me njëri-tjetrin. Pedroja thotë: «Kur shkoj në territore të izoluara dhe dua të ftoj një bashkëbesimtar të më shoqërojë, s’kam pse bëj gjithë atë rrugë gjer në shtëpinë e tij. Mjafton të fishkëllej.

Që të merret vesh se kush po ‘flet’, secili nga ne ka një fishkëllimë tipike. Zakonisht fishkëllejnë vetëm burrat masatekë. Gratë mund ta kuptojnë këtë gjuhë e madje ta përdorin në familje, por nuk komunikojnë me çdo burrë. Kjo konsiderohet e pahijshme.»

Gjuha e fishkëllimave nuk është karakteristikë vetëm e masatekëve; atë e përdorin edhe në ishujt Kanarie, në Kinë dhe në Papua Guinenë e Re. Në përgjithësi ‘e flasin’ njerëzit që jetojnë në male e në pyje të dendura. Mund të ekzistojnë mbi 70 gjuhë fishkëllimash, e të paktën 12 janë studiuar.

S’ka si të mos mrekullohemi nga mendja krijuese e njerëzve. Kur kjo dhunti kombinohet me dëshirën e zjarrtë për të komunikuar, s’ka gjë që s’arrihet, veç në ju kufizoftë fantazia, e me sa duket ajo nuk njeh kufij.

[Shënimi]