Ke Tšhabile Mogoleng wa Polao ka Hwetša Bophelo

Bjalo ka ge go anega Sam Tan

Re tšhaba nageng ya gabo rena re e-na le ma-Cambodia a mangwe a e ka bago a 2 000, nna le lapa lešo re ile ra feleletša re fihlile nokeng e lego mollwaneng wa Thailand. Re ile ra kgona go patagana ka diketswaneng tšeo di bego di tšhabiša batho. Gatee-tee ge sekepe sa mafelelo se be se tloga, mašole a Khmer Rouge a ile a tšwelela gomme a thoma go re thuntšha.

RE THABELA gore ka moka ga rena re ile ra tshelela Thailand re šireletšegile. Bohle ba be ba thabile ka ntle le rena, tate le malome ba be ba se gona, ka ge ba ile ba ba tšea dikgwedi tše mmalwa pele ga moo. Mma o ile a fo dula fase gomme a lla. Eupša pele ke tšwela pele ka taba ye, e re ke le botšeng seo se dirilego gore go be ka mokgwa wo.

Bophelo Bja-ka bja ge ke le Mobuddha

Ke be ke le yo mongwe wa bana ba bararo, gomme ke belegetšwe Cambodia ka 1960. Ge ke be ke e-na le nywaga e senyane, nna le batswadi ba-ka re ile ra phetha ka gore ke tsenele tirelo ya tempeleng ya Mabuddha, yeo go bego go tlwaetšwe gore bašemanyana ba e tsenele. Moitlami o thoma letšatši la gagwe mo e nyakilego go ba ka iri ya botshelela mesong, ge a tloga tempeleng e le gore a ye go sepela ka ntlo le ntlo a kgopela dijo. Ke be ke thatafalelwa ke go kgopela beng ba dintlo dijo, ka gobane go be go le molaleng gore ke badiidi. Ka morago ga moo, rena baitlami ba banyenyane re be re apea gomme re solela baitlami ba bagolo. Re be re e-ja ge bona ba feditše.

Ka iri ya botshelela mantšiboa, baitlami ba bagolo ba be ba kopana bakeng sa thapelo, ba diriša leleme leo le bego le kwešišwa ke batho ba mmalwa ge e-ba ba be ba le gona. Ka morago ga nywaga e mebedi, ke ile ka ba seo se bitšwago moitlami yo monyenyane gomme ke ile ka thabela tše dingwe tša ditokelo tšeo baitlami ba bagolo ba bego ba e-na le tšona. Le gona ke be ke dumeletšwe go rapela le bona. Nakong ye ka moka ke be ke nagana gore Bobuddha ke bodumedi bo nnoši mo lefaseng.

Go Tšhaba Cambodia

Ke be ke sa kgotsofalele bophelo bja tempeleng gomme ke ile ka boela gae ke e-na le nywaga e 14. Kapejana ka morago ga moo, moetapele wa dipolitiki yo a bitšwago Pol Pot o ile a hwetša matla a go buša. Mokgatlo wa gagwe wa Khmer Rouge, woo o bušitšego go tloga ka 1975 go fihla ka 1979, o ile wa raka batho ditoropong gomme wa ba iša metseng e le karolo ya maiteko a go dira Cambodia naga ya Bokomanisi. Le lapa lešo le ile la hudušwa. Ka morago, banna ba Pol Pot ba ile ba tšea tate le malome. Ga se ra ka ra ba bona gape. Ge e le gabotse, ka tlase ga pušo ya Khmer Rouge, mo e nyakilego go ba ma-Cambodia a dimilione tše 1,7 a ile a bolawa go seo se bitšwago mogola wa polao goba ba hwa ka baka la go šoma go feta tekano, malwetši, goba tlala.

Maemo a a dirile gore rena batho ba 2 000 bao go boletšwego ka bona mathomong re tšee leeto le kotsi la matšatši a mararo lefelong la dithaba re lebile mollwaneng wa Thailand. Ka moka ga rena re ile ra fihla re šireletšegile, go akaretša le ngwana wa mošemanyana yoo a belegwego re le leetong. Ba bantši ba rena ba be ba swere tšhelete eupša ba ile ba feleletša ba e lahlile ka gobane tšhelete ya Cambodia e be e sa reke selo ka kua Thailand mehleng yeo.

Bophelo Thailand

Lapa lešo le ile la dula le ba leloko kua Thailand, gomme ke ile ka hwetša mošomo wa go ba morei wa dihlapi yo a gwebago ka tšona. Seketswana sa rena gantši se be se sesa ka meetseng a Cambodia, moo go bego go e-na le dihlapi tše dintši—gotee le dikepe  tša bahlapetši ba Khmer Rouge. Ge re be re ka swarwa, re be re ka lahlegelwa ke sekepe sa rena le maphelo a rena. Ge e le gabotse, re ile ra phologa ka lešoba la nalete gabedi. Lega go le bjalo, ba bangwe ga se ba ka ba phologa, go akaretša le moagišani wa-ka, yoo a ilego a swarwa gomme a kgaolwa hlogo. Gaešita le ge lehu la gagwe le ile la nkgateletša, ke ile ka tšwela pele ke rea dihlapi lebopong la Cambodia—ke be ke swanetše go dira bjalo goba lapa lešo le be le tla bolawa ke tlala.

Ka ge ke be ke tshwenyegile ka nna le lapa lešo, ke ile ka phetha ka gore ke ye kampeng ya bafaladi ya Thailand, ke dire kgopelo ya go hudugela nageng e nngwe, gomme ke romele lapa lešo tšhelete ke le moo. Ge ke be ke botša ba leloko ka se, ba ile ba ganana le nna ba tiišitše. Eupša ke be ke ikemišeditše go dira bjalo.

Baeng ba bolelago Seisemane bao ke ilego ka kopana le bona kampeng ya bafaladi ba ile ba bolela gore ke bona Bakriste. Seo se ile sa phumola tumelo ya-ka ya gore Bobuddha ke bodumedi bo nnoši. Nna le mogwera wa-ka yo mofsa e lego Teng Hann, re ile ra itlwaelanya le batho ba bao ba bego ba re ke bona Bakriste, bao ba ilego ba re bontšha Beibele gomme ba re fa dijo. Ke ile ka dula kampeng yeo ngwaga gomme ka dira kgopelo ya go hudugela New Zealand.

Bophelo bjo Bofsa New Zealand

Kgopelo ya-ka e ile ya amogelwa ka May 1979, gomme go se go ye kae ka morago ga moo ke ile ka ikhwetša ke le kampeng ya bafaladi ya Auckland. Motho yo mongwe yo botho o ile a rulaganya gore ke ye toropong ya Wellington ke ye go šoma feketoring e itšego. Ge ke fihla moo, ke ile ka šoma ka thata gomme ka romela tšhelete gae bjalo ka ge ke holofeditše.

Maitekong a-ka a go ithuta ka Bokriste, ke ile ka thoma go tsena dikereke tše pedi tša Protestanta. Lega go le bjalo, go be go sa bolelwe gakaalo ka Beibele. Ka ge ke be ke nyaka go rapela ka tsela e nepagetšego, mogwera o ile a nthuta seo go thwego ke Thapelo ya Morena, goba ya Tatawešo. (Mateo 6:9-13) Eupša ga go yo a ilego a hlalosa seo se bego se bolelwa ke thapelo yeo. Ka gona, bjalo ka ge ke ile ka dira ka dithapelo tša Bobuddha, ke ile ka boa-boeletša mantšu ao ke sa kwešiše seo ke bego ke se bolela.

Lenyalo le Tletšego Mathata

Ke ile ka nyala ka 1981. Mo e ka bago ngwaga ka morago, nna le mosadi wa-ka re ile ra kolobetšwa, moo moruti a ilego a gaša dihlogo tša rena ka meetse. Nakong yeo, ke be ke e-na le mešomo e mebedi, legae le lebotse, le bophelo bja boiketlo—dilo tšeo ke sa kago ka ba le tšona kua Cambodia. Lega go le bjalo, ke be ke se ka thaba. Lenyalo la rena le ile la ba le mathata, gomme go ya ga rena kerekeng go be go bonagala go sa thuše. Boitshwaro bja-ka le bjona ga se bja ka bja thuša, ka gobane ke be ke petšha, ke kgoga, ke e-nwa ka mo go feteletšego e bile ke ratana le basadi ba bangwe. Lega go le bjalo, letswalo la-ka le ile la ntshwenya, gomme ke be ke tloga ke sa belaela gore nka tsena legodimong, moo ke boditšwego gore batho ba lokilego ka moka ba ya gona ge ba e-hwa.

Ka 1987, ke ile ka rulaganya gore mma le kgaetšedi’a-ka ba tle New Zealand, gomme ba ile ba dula nakwana le rena. Ge ba be ba boela morago, ke ile ka sepela le bona, boraro bja rena ra hudugela Auckland.

Ke Ithuta Beibele Mafelelong

Ge ke be ke e-tšwa ka legaeng la mogwera wa-ka, ke ile ka kopana le banna ba babedi bao ba bego ba sepela ka ntlo le ntlo. Yo mongwe wa bona, Bill, o ile a mpotšiša gore, “O na le kholofelo ya go ya kae ge o e-hwa?” Ke ile ka araba ka gore, “Legodimong.” Ke moka o ile a mpontšha go tšwa Beibeleng gore ke batho ba 144 000 feela ba yago legodimong, moo ba tlago go buša e le dikgoši tša lefase. O ile a ba a mpotša gore batho ba dimilione bao ba boifago Modimo ba be ba tla dula lefaseng gomme la fetošwa paradeise. (Kutollo 5:9, 10; 14:1, 4; 21:3, 4) Mathomong, thuto ye e be e mpherekanya, ka gobane e be e lwantšhana le seo ke ilego ka se rutwa pejana. Lega go le bjalo, ka gare-gare ke be ke kgahlilwe kudu ke go bona kamoo banna bao ba bego ba tseba Beibele gabotse ka gona le kamoo ba bego ba thekgile ditho. Ge e le gabotse, ke ile ka itshola gore ga se ka ka ka ba botšiša leina la bodumedi bja bona.

Dikgwedi tše mmalwa ka morago, ke ile ka etela mogwera yoo bana ba gagwe ba bego ba ithuta Beibele le banyalani ba bitšwago Dick le Stephanie. Puku yeo ba bego ba ithuta Beibele ka yona e be e le poroutšha ya Thabela Bophelo Lefaseng ka mo go sa Felego! Ke ile ka thoma go e bala gomme ka lemoga gore e be e bea ditaba ka tsela e kwagalago kudu. Ke ile ka ba ka kwa gore banyalani bao e be e le Dihlatse tša Jehofa. Ke moka, ke ile ka lemoga gore banna ba babedi bao ke bego ke sa tšwa go ba bona le bona ba swanetše go ba e be e le Dihlatse, ka gobane seo ba bego ba se bolela se be se dumelelana  le seo se bolelwago ke poroutšha yeo.

Ka ge ke be ke nyaka go ithuta ka mo go oketšegilego, ke ile ka laletša Dick le Stephanie gore ba tle legaeng la-ka, moo ke ilego ka ba botšiša dipotšišo tše dintši mabapi le Beibele. Ka morago, Stephanie o ile a mpotšiša ge e ba ke tseba leina la Modimo. O ile a mpontšha Psalme 83:18 (NW), yeo e balegago ka gore: “Gore batho ba tsebe gore wena yoo leina la gago e lego Jehofa, Ke wena o nnoši o lego Yo Godimodimo godimo ga lefase ka moka.” Lengwalo leo le ile la kgoma pelo ya-ka, gomme ke ile ka thoma go ba le thuto ya ka mehla ya Beibele. La, ngwanenyana wa mo-Laos yoo ke bego ke dula le yena ka nako yeo, le yena o ile a ithuta. Nakong yeo, ke be ke hlokomela ngwanešo le mosadi wa gagwe ka tša ditšhelete. Ka morago ga go fihla New Zealand, le bona ba ile thoma go ithuta Beibele le Dihlatse.

Go se go ye kae ka morago ga moo, nna le La re ile ra swanelwa ke go kgaotša go ithuta ka baka la go hudugela Australia ka mošomo. Ka ge re be re lebišitše tlhokomelo go direng tšhelete, re ile ra thoma go gopola dithuto tša rena tša Beibele. Ka gona re ile ra lopa Jehofa go tšwa pelong gore a re lebiše go batho ba gagwe.

Thapelo ya Rena e a Arabja

Matšatši a mmalwa ka morago, ke ile ka hwetša Dihlatse tše pedi mojakong wa-ka ke e-tšwa lebenkeleng. Ke ile ka leboga Jehofa ka setu, gomme nna le La re ile ra thomološa go ithuta. Re ile ra thoma le go ya dibokeng tša Bokriste Holong ya moo ya Mmušo. Lega go le bjalo, kapejana ke ile ka lemoga gore ke swanetše go dira diphetogo tše mmalwa bophelong bja-ka e le gore ke thabiše Modimo. Ka baka leo, ke ile ka tlogela mekgwa ya-ka e mebe gomme ka kota moriri wa-ka o motelele. Bagwera ba-ka ba kgale ba be ba nkwera, eupša ke ile ka kgona go laola kgalefo ya-ka. Le gona ke ile ka swanelwa ke go lokiša boemo bja-ka bja lenyalo, ka gobane nna le La re be re se ra nyalana, e bile nna le mosadi wa-ka re be re se ra hlalana ka molao. Ka gona, ka 1990, nna le La re ile ra boela New Zealand.

Gatee-tee, re ile ra leletša Dick le Stephanie mogala. Stephanie o ile a makala ka gore: “Sam, ke be ke nagana gore o re timeletše!” Re ile ra thomološa thuto ya rena ya Beibele le bona gomme ge ke se na go hlala ka molao, nna le La re ile ra nyalana ka letswalo le lebotse pele ga Modimo. Re ile ra dula New Zealand, moo re ilego ra kolobetšwa e le ge re bonagatša boineelo bja rena go Modimo. Ka go fagahlela go botša batho seo ke ithutilego sona, ke ile ka ba le tokelo ya go ithuta Beibele le batho ba bantši ba ma-Cambodia le batho ba tšwago Thailand bao ba bego ba dula Auckland le kgaufsi.

Australia Gape

Ka May 1996, nna le La re ile ra boela Australia gomme ra dula Cairns, leboa la Queensland. Mo ke na le tokelo ya go lomaganya modiro wa boboledi wo o dirwago go batho ba Cambodia, Laos, le Thailand ba dulago moo.

Nka se tsoge ke kgonne go leboga Jehofa ka mo go lekanego bakeng sa ditšhegofatšo tša gagwe, tšeo di akaretšago mosadi wa-ka le barwa ba rena ba bararo—Daniel, Michael le Benjamin. Ke leboga le gore mma, kgaetšedi’a-ka, ngwanešo, mogwegadi wa-ka le Teng Hann, mogwera wa-ka wa kampeng ya Thailand, le bona ba amogetše therešo ya Beibele. Nna le lapa lešo re sa dutše re llela tate le malome bao ba re lahlegetšego, eupša ga se ra nyama go feta tekano. Re a tseba gore tsogong ya bahu Modimo o tla dirolla go hloka toka ka moka ga nako e fetilego moo e lego gore dilo tše bjalo “le mo pelong . . . di ka se hlwê di rotoxa.”—Jesaya 65:17; Ditiro 24:15.

Nywageng e mmalwa e fetilego kopanong ya Dihlatse tša Jehofa, ke ile ka bona motho yoo ke bego ke mo swantšha. E be e le Bill, yoo a ilego a nketela nywageng e mentši pele ga moo. Ke ile ka mmotšiša gore: “Na o a nkgopola?”

O ile a araba ka gore: “Ee! Ke kopane le wena New Zealand nywageng e fetilego gomme ka go botša gore ke batho ba 144 000 feela bao ba yago legodimong.” Bill o be a sa nkgopola ka morago ga nywaga yeo e mentši. Re ile ra gokarelana gomme ra gopotšana tša nakong yeo, ga bjale re le barwarre.

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 27]

Background: AFP/Getty Images