Pagbantay sa Kalibutan

▪ “Mga 160,000 ka eksibit ang nadula sa mga museo sa bug-os nga Rusya.”—RIA NOVOSTI, RUSYA.

▪ “Ang Phoenix Mars Lander sang NASA nakakita sing mga niebe nga nagakahulog halin sa mga panganod sang Mars.”—“NASA MISSION NEWS,” U.S.A.

▪ “65 porsiento sang mga drayber kag mga pasahero nga napatay sa aksidente sa mga karsada sa Gresya ang wala naggamit sang mga seat belt ukon mga helmet.” —EIKONES, GRESYA.

Nagakadula nga mga Bagahe

Masami nga nagakadula ang mga bagahe sang mga pasahero sang eroplano. Ang International Herald Tribune nagreport nga sang 2007, “42 milyones ka bagahe ang nadula, nga mas mataas sing 25 porsiento sangsa 2006.” Ang kalabanan sining mga bagahe nabalik sa mga tag-iya sa sulod sang 48 ka oras, apang 3 porsiento sini ukon “isa ka bagahe sa kada 2,000 ka pasahero, ang wala na makit-an.” Sang 2007, $3.8 bilyones ang ginbayaran sang mga kompanya sang eroplano sa nadula nga mga bagahe. Ang pila sa mga kabangdanan sini amo ang “pagdamo sang mga pasahero, malip-ot lang ang bal-ot sang kada biyahe,” nakuha sang iban nga tawo ang bagahe, kag sala nga pag-label.

Naga-live in nga mga Katoliko

Suno sa pagtuon sang mga Pranses, “ang relihion may diutay na lang nga epekto” sa kabuhi kag pamatasan sang mga tawo, bisan ano man ang ila relihion, siling sang magasin nga Population & Sociétés. Halimbawa, sa Pransia, mga 88 porsiento sang mga pamatan-on nga nagaedad sing 18 tubtob 24 ang nagsiling nga mga Katoliko sila, apang 80 porsiento sa ila ang wala nagakadto sa simbahan magluwas sa kasal, bunyag, ukon lubong. Ang pagkadula sang husto nga mga prinsipio maobserbahan sa mga pamilya. Sang nagligad nga 40 ka tuig, 1 sa kada 10 ka mag-asawa ang nag-live in anay antes magpakasal. Apang subóng, 9 na sa kada 10 ka mag-asawa. Suno sa pagtuon, “75 porsiento sang mga Katoliko nga regular nga nagakadto sa simbahan ang nag-live in anay antes sila magpakasal.”

Nagadamo ang Nagapanginmatay nga Mangunguma sa India

Sugod sang 2002, kapin sa 17,000 ka mangunguma sa India ang nagapanginmatay kada tuig paagi sa pag-inom sang mga pesticide, report sang pamantalaan nga The Hindu. Ang pila ka problema sang mga mangunguma amo ang pagpamangag, gulpi nga pagnubo sang presyo sang ila produkto, pagmahal sang mga galamiton sa pagpanguma, kag kabudlayan sa paghulam sing kuarta sa bangko. Bangod sini, madamo ang nagahulam sa mga nagapautang nga may daku katama nga interes, amo nga indi na makatibawas sa utang ang mga mangunguma. Agod mabayaran ang utang, ginabaligya na lang sang pila ka mangunguma ang mga organo sang ila lawas. Apang kon indi ini magmadinalag-on kag kon wala na gid sing iban pa nga solusyon, linibo sa ila ang nagapanginmatay.

Ang mga Buaya sa Nilo Nagaistoryahanay na Antes Mabóto

“Ang mga buaya nagaistoryahanay na antes pa maggua sa itlog,” kag dungan sila nga mabóto, report sang The Times sang London. Ang huni sang buaya nga wala pa mabóto ginrekord. Dayon ang narekord nga huni ginpatokar sa isa ka grupo sang mga itlog. Ang mga buaya sa sulod sining mga itlog naghuni man kag mas masunson nga naghulaghulag sangsa mga itlog nga wala nakabati sang huni. “Ang mga itlog nga nakabati sang huni sang iban nga itlog dungan nga nagabóto sa sulod sang napulo ka minuto,” siling sang report. Ang mga itlog nga wala nakabati sang huni ukon iban nga gahod ang ila nabatian wala makadungan sa pagbóto.