Mu Tuse Bana ba Mina Kuli ba be ni Makalelo A Mande Mwa Bupilo

MUÑOLI WA MU ZUHE! WA KWA CANADA

▪ Piho ya mwa mutende wa The New York Times i bulela kuli: “TV i kona ku ba siitusiso se sinde kwa ku ituta.” Kono “banana se ba tabela hahulu ku buha TV ka lihola ze ñata,” kuli mane ha ba sa na nako ya ku eza lika ze ñwi mwa bupilo, ya ku ituta, ni ya ku ambola ni ba bañwi.

Hamulaho wa ku nyakisisa lika ze ba ezanga hahulu banana ba 2,500, bocaziba fa sipatela sa Children’s Hospital mwa Seattle, kwa Washington, U.S.A., mutende wo u bulela kuli: “Banana ba silimo si li siñwi ku isa ku ze talu ba ne ba buha hahulu TV ki bona ba ne ba na ni butata bwa ku sa kona ku teeleza hande ha ba fita fa lilimo ze supile.” Banana ba ba cwalo ne ba banga hahulu ba lindwa ni ba kacimacima mi ne ba sa konangi ku teeleza ka nako ye telele. Ka ku ya ka caziba wa za tuto ya bizwa Dr. Jane M. Healy, “buñata bwa bashemi ba bana ba ne ba fumanwi ni butuku bwa ku sa kona ku ituta ne ba lemuhile kuli bana ba bona ne ba konile ku eza zwelopili mwa lituto hamulaho wa ku ba tuhelisa ku buhanga TV.”

Bashemi ba swanela ku ezañi kuli ba kusufaze kwa nako ye ba tandanga bana ba bona inze ba buha TV? Piho yeo nee i file liakalezo ze latelela: Mu ba tomele nako ya fo ba ka buhelanga TV ni butelele bwa nako ye ba ka tandanga inge ba buha ka zazi. Mu ambuke ku itusisa TV sina sibapaliso sa banana. Kono mu patehisange bana ba mina ka ku ba fa misebezi ya fa lapa. Mu kete lika ze mu bata kuli mwanaa mina a buhange, mi ha li felile mu time TV. Ha ku konahala mu buhange lika za fa TV ni mwanaa mina, mi mu ambolange ni yena ze mu buha.

Ku suña mwanaa mina buikoneli bwa ku eza lika, ku tokwa nako, tundamo, ni buikalimelo. Buikatazo bwa mina bu ka tahisa ze nde. Taba ye i pakiwa hande ki lishitanguti la kwaikale le li li: “Luta mwana nzila yaa swanezi ku zamaya, nihaa supala haa na ku i keluha.” (Liproverbia 22:6) Taba ya butokwa hahulu ya tuto ye cwalo i ama ku luta bana ku ba ni mizamao ye minde.

Lipaki za Jehova ba itusisanga hande buka ya Itute ku Muluti Yo Mutuna ku luta bana ba bona lituto ze swanela. Bashemi ha ba ka ambolisana hande ni mwanaa bona ni ku mu iseza pilu ha saa li mwanana, kaniti ku eza cwalo ku ka tahisa ze nde. Ha ku na nto ye tabisa kwa bashemi inge ku bona mwanaa bona ha hula ku ba mutu ya kutekeha ni ya kona ku ipilisa.